![]()
Πολλά από τα κείμενα του χριστιανισμού τους πρώτους δύο αιώνες της ύπαρξης του μπορούν επίσης να ερμηνευθούν και πολιτικά . Εάν προσπαθήσουμε να αποφύγουμε την θεολογική υπόσταση των κειμένων διαπιστώνουμε την καθαρή ανθρώπινη πολιτική επέμβαση μέσω της θρησκείας στην καθημερινότητα .
Ο πόλεμος της ανεξαρτησίας των Μακκαβαίων δημιούργησε μια ψυχολογία επαναστατικής συμπεριφοράς . Εκτός Παλαιστίνης εκείνη την εποχή οι αρχές του νεοπλατωνισμού και του στωικισμού αντικαθρέφτιζαν μια μερίδα της κοινωνίας , η Ρωμαϊκή εξουσία αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο καταπίεζε τους πολίτες κάθε χώρας . Ειδικά δε η κατάσταση στην Παλαιστίνη βάση των ιστορικών αναφορών πρέπει να ήταν τραγική .
Ο μεσσιανισμός των παλιών προφητειών ήταν επόμενο να προσελκύει χιλιάδες ανθρώπους. Ο θρησκευτικός εθνικιστικός φανατισμός ευδοκιμούσε .Ο Ιούδας ο Γαυλωνίτης ήταν από τους πρώτους επαναστάτες , τα παιδία του επίσης Ιάκωβος , Σιμωνάς και Μαναής ακολούθησαν τον ίδιο δρόμο , αργότερα κάποιος Θευδάς που μυούσε τον κόσμο στα μυστήρια της «Βασιλείας των Ουρανών»ξεσήκωσε επανάσταση .
Οι Φαρισαίοι επίσης προπαγάνδιζαν συχνά κατηγορίες για τους κρατούντες Σαδδουκαίους σαν συμμάχους και τυφλά όργανα των Ρωμαίων . Μέσα στον όλο φανατισμό εμφανίσθηκαν οι Ζηλωτές υπερεθνικόφρονες και φανατισμένοι , σχημάτιζαν μυστικές ομάδες και ασκούσαν τρομοκρατία , κύριος σκοπός τους οι δολοφονίες των θρησκευτικά ελευθεροφρόνων .
Παρόλα αυτά αρκετοί επαναστάτες δημιούργησαν ένα κοινωνικό υπόβαθρο , η λεηλασία των πλουσίων έδωσε μια ηρωική εικόνα στον λαό , ο Ελεάζαρ βάση των λεγόμενων του Ιώσηπου ήταν ένας «προστάτης των φτωχών»
Οι Μεσσίες επίσης έδιναν και έπαιρναν την εποχή εκείνη , ο Ιώσυπος αναφέρει έναν Αιγύπτιο , που με την ρητορική του ικανότητα κατάφερε να προσελκύσει σχεδόν 30.000 άτομα που και τους οδήγησε στο βουνό Ελαιών , φανατίζοντας τους ότι στο πρόσταγμα του θα έπεφτε η Ιερουσαλήμ .
Τα κηρύγματα επίσης του Σίμωνα από την Γίττη εξαπλώθηκαν αρκετά και ήταν επηρεασμένα από το στωικισμό .
Χαρακτηριστικό είναι ένα κείμενο του Ιώσηπου για τους ζηλωτές «και είχαν μεν τα χέρια τους καθαρά (από δολοφονίες) μα στις ιδέες τους ήταν επαναστάτες που είναι το ίδιο σαν να είναι δολοφόνοι και έτσι έφερναν άνω κάτω την χώρα . Σα λαοπλάνοι και αγύρτες που ήταν με το πρόσχημα της θεϊκής έμπνευσης προπαγάνδιζαν νέες ιδέες και κοινωνικές αλλαγές , και τα κατάφεραν να φανατίζουν τον λαό και τον έπαιρναν μαζί τους στην έρημο , διότι εκεί ο θεός θα τους φανερώσει τα σημάδια του ξεσκλαβώματος»
Υπήρχαν πολλά κοινά σημεία στους τότε επαναστάτες . Παρουσιάζονταν ως αποσταλμένοι του θεού , μέσο θρησκευτικής προπαγάνδας προπαγάνδιζαν το ξεσκλάβωμα των Εβραίων , ζητούσαν την μοιρασιά του πλούτου και εναντιώνονταν κατά των πλουσίων , η Βασιλεία των Ουρανών ήταν η κύρια διδασκαλία τους . Οι οργανώσεις των Εσσαίων ήταν επίσης ένα παράδειγμα του το συνέβαινε τότε στην Παλαιστίνη , σαν οργάνωση ήταν καθαρά συνεταιριστική και αλληλοβοηθητική με σκοπό την προστασία του μωσαϊκού νόμου και την επιστροφή στα παλιά έθιμα .
Μια εικόνα των πρώτον εκκλησιαστικών κοινοτήτων εκτός Παλαιστίνης παίρνομαι από μια επιστολή του Παύλου (Α προς Κορίνθιους) «επειδή το βλέπετε αδελφοί , δεν είστε ούτε σοφοί , ούτε δυνατοί , ούτε ευγενείς . Γιατί τα μωρά του κόσμου , τους αγράμματους , διάλεξε ο θεός για να ρεζιλέψει τους σοφούς , κα τα ασθενή (ανίσχυροι) του κόσμου , και τους κουρελήδες και απόκληρους διάλεξε ο θεός για να καταργήσει την ανισότητα»
Από τις πράξεις των Αποστόλων περνούμε και το εξής «Κι έμειναν αφοσιωμένοι στην διδασκαλία των αποστόλων καθώς και στην κοινοκτημοσύνη των αγαθών... όλοι δε οι πιστοί μένανε μαζί κι είχαν τα πάντα κοινά . Πουλούσανε τα κτήματα και τα υπάρχοντά τους και τα μοίραζαν σε εκείνους που δεν είχαν . Μένανε όλοι την μέρα μαζί στο ιερό κι έφερναν από το σπίτι τους ψωμί κι έτρωγαν με χαρά κι αγαλλίαση...Ο όμιλος των πιστών είχε μια γνώμη και κανένας δεν έλεγε πως ατό είναι δικό μου γιατί είχαν εφαρμόσει κοινοκτημοσύνη....ανάμεσα τους δεν υπήρχε κανένας που να έχει ανάγκη από τίποτα, γιατί όσοι ήταν ιδιοκτήτες χωραφιών ή σπιτιών τα πουλούσανε και φέρνανε την αξία τους στην Εκκλησία....και μοιραζότανε στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του»
Όμως η ιστορία είναι πιο πολύπλοκη για να αποδοθεί μέσο μόνο από ένα πολιτικό κατεστημένο , τότε υπήρχαν οι «αγάπες» τα κοινά συσσίτια όπου έχουμε πολλές μαρτυρίες , είχαν όντως κοινωνικό και υλικό σκοπό . Παράδειγμα μπορούμε να πάρομε από μια επιστολή του Ιούδα που αναφερόταν στις «αγάπες» με σκοπό να κατακρίνει παρεκτροπές που γινόντουσαν ( κοινογαμία , πορνικές πράξεις κ.α.) «οι τέτοιοι , είναι κηλίδες στα συμπόσια σας» .
Η τότε εκκλησία έφτιαξε κανόνες όπως το μοίρασμα της περιουσίας για κάθε νεοφώτιστο , η κοινοκτημοσύνη και η σιδερένια πειθαρχεία στις βασικές αρχές .
Οι Πράξεις αναφέρουν το παράδειγμα του Ανανία και της Σαπφείρας που βρήκαν ξαφνικό και κακό τέλος από τον θεό αφού δεν συμμορφώθηκαν με τους κανόνες .
Είναι εύκολο να βρούμε κοινά σημεία μεταξύ χριστιανισμού και κομουνισμού , αλλά υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ τους . Ούτε κεφάλαιο υπήρχε με την σημερινή μορφή του και συστατικά και ούτε παραγωγή . Πολύ γρήγορα όμως μέσα σε λίγα χρόνια η ισότητα μετατράπηκε σε ιδανικό , και μόνο απέναντι στον Θεό , οι επιστολές του Πέτρου το αναφέρουν χαρακτηριστικά
Β13 «Υποταχθείτε λοιπόν εις πάσαν ανθρώπινην διάταξην δια τον Κυριον είτε εις βασιλέα , ως υπερέχοντα»
Β19 «Οι οικέται υποτάσσεσθε εν πάντι φόβω εις τους κυρίους σας , ου μόνον εις τους αγαθός και επιεικείς , αλλά και εις τους διεστραμμένους» , στους Κολλοσαιους Γ22 «Οι δούλοι , υπακούετε κατα πάντα εις τους κατά σάρκα κυρίους σας , ούχι με οφθαλμοδουλείας , αλλά με απλότητα καρδιάς , φοβουμενοι τον Θεόν» .
Άξαφνα η ελευθερία και η κοινοκτημοσύνη έγιναν προαιρετικές , οι «αγάπες» μετατράπηκαν και αυτές - Κορίνθιους Α - «όταν μαζεύεστε στην Εκκλησία μαθαίνω ότι υπάρχουν μεταξύ σας σχίσματα...όταν λοιπών μαζεύεστε δεν πρόκειται για κυριακάτικο δείπνο , γιατί άλλος θα φάει πολλή , άλλος θα μείνει νηστικός και άλλος θα μεθύσει. Μα μήπως δεν έχετε σπίτια να τρώτε και να πίνετε ;»
Οι χριστιανικές κοινότητες την Παλαιστίνης όμως αρχικά αντιστάθηκαν σε αυτή την αλλαγή πλεύσης , η επιστολή του Ιάκωβου μας λέει πολλά ...
Β2-9 «Διότι εάν εισέλθει εις την συναγωγή σας άνθρωπος έχων χρυσούν δακτυλιδιών με λαμπρών ένδυμα , εισέλθει δε και πτωχός με ρυπαρών ένδυμα , και επιβλέψτε εις το φορούντα το ένδυμα το λαμπρών και ειπήτε προς αυτόν . Συ καθού εδώ καλώς , και προς τον πτωχόν . Συ στέκε εκεί καθού εδώ υπό το υποπόδιοόν μου , δεν εκάμετε άρραγε διακρισιν εν αευατοις και εγεινετε κριται πονηρά διαλογιζόμενοι ;
Ακούσατε , αδελφοί μου αγαπητοί , δεν εξέλεξεν ο Θεός τους πτωχούς του κόσμου τούτου πλούσιους εν πίστει και κληρονόμους της βασιλείας , την οποίαν υπεσχέθη προς τους αγαπώντας αυτόν ; Σεις όμως ητιμάσατε τον φτωχόν . Δεν σας καταδυναστεύουν οι πλούσιοι και αυτοί σας σύρουσιν εις κριτήρια ; Αυτοί δεν βλασφημούσι το καλόν όνομα , με το οποίον ονομάζεσθε ; Εαν μεν εκτελείτε τον νόμο το βασιλικον κατα την γραφήν , θέλεις αγάπα τον πλησίον σου ως σε αυτόν ., καλώς ποιείτε , εάν όμως προσωποληπτείτε , κάμνετε αμαρτία και ελεγχεσθε υπό του νόμου ως παραβάται»
Ο ταξικός χαρακτήρας του κηρύγματος του χριστιανισμού διαγράφεται σε αρκετά σημεία , παρόλο που ποτέ κανένας θεολόγος δε το απέδωσε καθαρά , μπορούμε να συμπεράνουμε την διαφορά που υπήρχε στην Παλαιστίνη και στον υπόλοιπο Ρωμαϊκό κόσμο, ο Ιάκωβος στο κατά Λουκά λέει «Ελάτε τώρα οι πλούσιοι να κλάψετε για τις συμφορές που σας περιμένουν . Ο πλούτος σας σάπισε και τα ρούχα σας έγινα σκωληκόβρωτα . Ο χρυσός σας και ο αργυρός σκούριασε και η σκουριά τους θα είναι εις βάρος σας . Θα σας φάει τις σάρκες σας σαν να είναι φωτιά . Θησαυρίσατε για τις τελευταίες σας μέρες . Να τώρα ο μισθός των εργατών που θέρισαν τα χωράφια σας και που τον κρατήσατε σας φωνάζει και οι κραυγές των θεριστάδων φτάσανε ως τα αφτιά του Κυρίου Σαβαώθ . Καλοπεράσατε εδώ κάτω στην γη και ζήσατε μια ζωή σπατάλη . Τραφήκατε σα να ήσασταν για σφαγή . Ήσασταν άδικοι και σκοτώσατε τους δίκαιους»
Η διδασκαλία ως κοινωνική σωτηρία έσβησε κατά την έξοδό της από την Παλαιστίνη , ο Παύλος στην αμφιλεγόμενη ομιλία του στον Αρειό Πάγο χρησιμοποιεί ολόκληρες φράσεις από στωικούς φιλοσόφους.
«Του γαρ και γένος εσμέν»
«Ουδέ λατρεύεται (ο θεός) από χέρια ανθρώπων»
«Δια να ζητούν τον Κύριο ίσως και μπορέσουν να τον ψηλαφίσουν και να τον εύρουν αν και δεν είναι μακριά από τον καθένα μας γιατί μέσα σ’ αυτόν ζούμε και κινούμαστε και υπάρχουμε καθώς μερικοί από τους ποιητές σας το είπαν»
Κανένα επαναστατικό στοιχείο δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πια .
Σε επιστολές του λέει :
«Η βασιλεία του θεού δε σημαίνει φαγί και πιοτό μα δικαιοσύνη και ειρήνη»
«Εκείνος που δεν εργάζεται δεν πρέπει να τρώει»
«ευλογείτε εκείνους που σας καταδιώκουν»
Η εκκλησία του Παύλου δεν μπορούσε να ενσωματώσει την κοινωνική διδασκαλία του χριστιανισμού και αφέθηκε μόνο στο κριτήριο της πίστης «Πάσα ψυχή ας υποτάσσεται στις ανώτερες εξουσίες . Γιατί δεν υπάρχει εξουσία χωρίς να απορρέει από το θεό . Οι άρχοντες από το θεό είναι διορισμένοι , ώστε εκείνος που αντιστέκεται στην κρατική εξουσία τα βάλλει με το θεό και για αυτό θα τιμωρηθεί...Πληρώνεται τους φόρους , οι φορατζήδες είναι υπηρέτες του θεού . Δίνετε σε όλους τα οφειλόμενα . Εις όποιον χρωστάτε φόρους , δίνετε τους φόρους , εις όσους σεβασμό , σεβασμό»
Η αντίσταση από την Παλαιστίνη συνεχίζεται , ο Ιάκωβος δεν δέχεται κανένα συμβιβασμό .
«ο δε πλούσιος εις την ταπεινωσιν αυτού , επειδή ως άνθος χόρτου θέλει παρέλθει . Διότι ανετείλεν ο ήλιος με τον καύσωνα και εξήρανε τον χόρτον , και το άνθος αυτού εξέπεσε , και το κάλλος του προσώπου αυτού ηφανίσθη , ούτω και ο πλουσιος θέλει μαρανθή εν ταις οδοίς αυτού . Μακάριος ο άνθρωπος , όστις υπομένει πειρασμόν , διότι αφού δοκιμάσθη , θέλει λάβει το στέφανον ζωής , τον οποίον υπεσχέθη ο Κύριος εις τους αγαπώντας αυτών»
Συνεχίζει χτυπώντας κάθε νόθεψη της διδασκαλίας
«από που προέρχονται οι πόλεμοι και οι διαμάχες ανάμεσα σας ; όχι βέβαια από εδώ (από την Ιερουσαλήμ) , μα από την ηδονομανία μερικών μελών σας»
Ο διαχωρισμός πια συντελέσθηκε ο Παύλος λέει στους Γαλάτες «Απορώ γιατί τόσο γρήγορα αφήνετε το ευαγγέλιο μου και παραδέχεστε άλλο...υπάρχουν βέβαια μερικοί που σας ραδιουργούν και θέλουν να αλλάξουν το ευαγγέλιο του Χριστού»
Τον δεύτερο αιώνα τα κατάλοιπα της διδασκαλίας του Ιάκωβου ήταν ακόμα ενεργά , ο καρποκρατισμός (κοινόβια χριστιανών) , οι Μοντανίτες , Ελκεσαίοι κ.α. αντιστάθηκαν στην διδασκαλία του παυλιανισμου εξελίσσετε συντηρητικά πια και είναι πλέον η πλειοψηφία .
Οι αιρέσεις και οι καταστατικές διαφορές και η ηγεσία μεταξύ των εκκλησιών απασχόλησαν τους τότε πιστούς αρκετά .
Προς Κορίνθιους Α3-9/11
«Διότι του Θεού είμεθα συνεργοί σεις είσθε του Θεού αγρούς , του Θεού οικοδομή . Εγώ κατά την χάρην του Θεού την δοθεισαν εις εμε ως σοφος αρχιτέκτων θεμέλιων έθεσα , άλλος δε εποικοδομεί έκαστος όμως ας βλέπει πως εποικοδομεί , διότι θεμέλιο άλλο ουδείς δύναται να θέση παρά το τεθέν , το οποίο είναι ο Ιησούς Χριστός»
Προς Κορίνθιους Β11-22/23
«Εβραίοι είναι ; και εγώ . Ισδαηλίται είναι ; και εγώ . Υπηρέται του Χριστού είναι ; παραφρόνων λαλώ , πλιότερων εγώ κόπους περισσότερων , εις πληγας καθ υπερβολην , εις φυλακάς περισσοτερον , εις θανάτους πολλάκις»
Προς Κορίνθιους Β3-1
«Αρχιζομεν πάλιν να συνιστωμεν εαυτούς ; η μήπως εχομεν χρειαν , καθώς τίνες , συστατικών επιστολών προς εσάς η συστατικών από εσάς»
Προς Κορίνθιους Β10-2 και 11/12/13
«σας παρακαλώ δε όταν έλθω , να μην λάβω θάρρος με την πεποιθησιν εκείνη , με την οποία στοχάζομαι να τολμήσω εναντίον τίνων , οιτινες θεωρουσιν ημάς ως κατά σάρκα περιπατουντας....Τούτο ας παρατηρη ο τοιούτος , ότι οποίοι είμεθα εις τον λογον δια των επιστολών απόντες , τοιούτοι και παρόντες ειτ ο έργον...Διότι δεν τολμωμεν να συναριθμησωμεν η να συγκρινωμεν εαυτούς προς τινας εκ των συνιστωντων εαυτούς αλλά αυτοί καθ εαυτούς μετρουντες και προς εαυτούς συγκρίνοντας εαυτούς ανοηταινουσιν...Αλλ ημείς δεν θελομεν καυχηθη ει τα αμετρα , αλλά κατά το μέτρο του κανόνος , το οποίον εμοιρασεν εις ημάς ο Θεός , μετρον ώστε να φθάσωμεν εως και εις εσάς»
Προς Γαλάτες 6-12/13 και 15/16
«Όσοι θελουσι να αρεσκωσι κατά την σάρκα , ούτοι σας αναγκαζουσι να περιτεμνησθε , μονον δια να μη διωκωνται δια τον σταυρόν του Χριστού...Διότι ουδέ οι περιτεμνομενοι αυτοί φυλαττουσι τον νόμων αλλά θελουσιν να περιτεμνησθε σεις , δια να εχωσι καυχησιν εις την σάρκα σας...Διότι εν Χριστω Ιησού ούτε περιτομή ισχύει τι ούτε ακροβυστία , αλλά νέα κτισις...Και όσοι περιπατησωσι κατά τον κανόνα τούτον , ειρήνη επ αυτούς και έλεος , και επί τον Ισδραήλ του Θεού»
Προς Θεσσαλονικείς Α2-16
«εμποδίζοντας ημάς (οι εβραίοι) να λαλησωμεν προς τα έθνη δια να σωθωσι , δια να αναπληρωσωσι τας αμαρτίας εαυτών πάντοτε . Έφτασε δε σε αυτούς η οργή μέχρι τέλους»
Προς Θεσσαλονικείς Β2-2
«να μη σαλευθητε ταχέως από του φρονήματος σας , μήδε να θορυβησθε , μήτε δια πνεύματος μήτε δια λόγου μήτε δι επιστολής ως γραφόμενης υφ ημών , ότι τάχα επλησιασεν ημέρα του Χριστού»
Πλέον οι εβραίοι άρχισαν να αναγνωρίζονται σαν εχθροί του χριστιανισμού .
Παύλου προς Κορίνθιους Β3-6
«οστις και έκαμαν ημάς ικανός να ημεθα διάκονοι της κοινής διαθήκης , ουχι του γράμματος (παλαιού νόμου) , αλλά του πνεύματος διότι το γράμμα θανατώνει , το δε πνεύμα ζωοποιεί»
Παύλου προς Κορίνθιους Α10-5
«αλλά δεν ευηρεστηθη ο Θεός εις τους πλειοτερους εξ αυτών (εβραίοι) διότι κατεστρώθησαν εν τη έρημω»
Προς Θεσσαλονικείς Α2-15
«οιτινες και τον Κύριο Ιησουν εθανατωσαν (εβραίοι) και τους ιδίους αυτών προφήτας , και ημας εξεδίωξαν , και εις τον Θεον δεν αρεσκουσιν , και εις παντας τους ανθρώπους είναι ενάντιοι»
Η ανάμιξη μια μορφής φιλοσοφίας για να καλύψει την ανάγκη της νέας πορείας έκανε την εμφάνιση της .
Παύλου προς Κορίνθιους Α2-6
«Λαλουμεν δε σοφία μεταξύ των τέλειων , σοφία όμως ουχί του αιώνος τούτου , ουδέ των αρχόντων του αιώνος τούτου , των φθειρόμενων»
Παύλου προς Κορίνθιους Β1-12/13/14
«Διότι το καύχημα ημών είναι τούτο , η μαρτυρία της συνειδήσεως ημών , ότι εν απλοτητι και ειλικρίνεια Θεού , ουχί εν σοφία σαρκική , αλλά εν χαριτι Θεού επολιτευθημεν εν τω κόσμο , περισσοτερον δε προς εσάς...Διότι δεν σας γραφομεν άλλο , παρ εκείνα τα οποία αναγινώσκετε η και γνωρίζετε , ελπίζω δε ότι και έως τέλους θέλετε γνωρίσει....Καθώς και μας εγνωρισατε κατά μέρος , ότι είμεθα καύχημα εις εσάς , καθώς σεις ημάς , εν τη ημέρα του Κυρίου Ιησού»
Παύλου προς Κορίνθιους Β5-2
«Επειδή εν τούτο στεναζομεν , επιποθουντες να επενδυθωμεν το κατοικηριον ημων το ουρανιον»
Παύλου προς Κορίνθιους Β5-12
«Διοτι δεν συνιστωμεν παλιν εαυτούς εις σας , αλλά σας διδομεν αφορμήν καυχήματος υπέρ ημών , δια να εχητε λογον προς τους καυχωμενους με το πρόσωπον και ουχί με την καρδιαν»
Πρακτικής φύσεως προβλήματα εμφανίσθηκαν επίσης
προς Κορίνθιους Α9-15
«Πλην εγώ ουδέ τούτων μετεχειρισθην . Ουδέ έγραψα ταύτα δια να γίνει ούτως εις εμε διότι καλόν είναι εις εμε να αποθάνω μάλλον παρά να ματαιώσει τις το καύχημα μου»
προς Κορίνθιους Β6-3
«μη δίδοντες μηδέν πρόσκομμα κατ ουδέν , δια να μη προσαφθη μώμος εις την διακονία»
προς Ρωμαίους 2-21/22/23
«Ο διδάσκων λοιπόν άλλον σε αυτόν δε διδάσκεις ; ο κηρυττων να μη κλεπτωση κλέπτεις ; ο λέγων να μη μοιχευωσι μοιχεύεις ; ο βδελυττομενος τα είδωλα ιεροσυλείς ; ο καυχωμενος εις τον νόμο , ατιμάζεις τον Θεον δια της παραβάσεως του νόμου ;»
Η ροπή που πήρε ο χριστιανισμός είχε αποτέλεσμα να διασπαστεί σε παραπάνω από τρακόσιες αιρέσεις , βάση των λεγόμενων του φιλόσοφου Θέμιστου που παραπονέθηκε στον Αυτοκράτορα Ουαλεντινιανό για την ποινές που επέβαλε στους αιρετικούς .
Το 313 υπογράφετε το πρώτο διάταγμα ανεξιθρησκίας «Εγώ ο Κωνσταντίνος Αύγουστος και Εγώ , ο Λικίνιος Αύγουστος , αποφασίσαμε να εξασφαλίσουμε σεβασμό και ανοχή στην θεότητα , παραχωρώντας στους χριστιανούς και σε όλους τους άλλους το δικαίωμα ελεύθερα να ακολουθήσουν όποια μορφή λατρείας τους αρέσει και οποιαδήποτε θεότητα κατοικεί στους ουρανούς , είθε να είναι ευνοϊκή για μας και για όλους τους άλλους κάτω από την εξουσία μας»
Η πολιτική εξουσία του δέκατου τρίτου απόστολου του χριστιανισμού διακήρυξε την υπεροχή του έναντι στην ανεκτικότητα που υπήρχε έως τότε . Αρκετά πλέον αξιώματα περνούν στα χέρια του κλήρου .
Αρκετά από αυτά τα κείμενα έγιναν τροφή αργότερα για του χριστιανοσοσιαλιστές .
Ο άγγλος Frederic Denison Maurice κληρικός και ηθικοφιλόσοφος δίδασκε .
«Είναι χρέος στο Χριστιανισμό να διακηρύξει πως οι οικονομικές αρχές του σοσιαλισμού είναι οι ίδιες με τις αρχές τις Βίβλου . Η ανθρώπινη κοινωνία είναι ένα σώμα που αποτελείται από πολλά μέλη κι όχι μια ολότητα αλλητρωγομένων ατόμων»
Το 1908 εκατό άγγλοι κληρικοί δημιούργησαν κοινό μανιφέστο
«Ως υπηρέτες της χριστιανικής θρησκείας αισθανόμαστε πως το οικονομικό πρόγραμμα του σοσιαλισμού είναι απόλυτα σύμφωνο με την θρησκεία μας και έχουμε πεισθεί πως η υποστήριξη του είναι δικαιολογημένη και μάλιστα επιβάλλετε από τις διατάξεις της θρησκείας μας»
Ο σοσιαλιστής όμως Liebkneht παλιότερα το 1875 κριτίκαρε αυτές τις απόψεις
«Το καθήκον των σοσιαλιστών είναι να καταπιαστούν με την εξόντωση της πίστης στο θεό , κανένας δεν μπορεί να λέγετε άξιος σοσιαλιστής , παρά μόνο εκείνος που είναι αθεϊστής και εργάζεται με φανατισμό και ζήλο για να διαδώσει τον αθεϊσμό»
Ο Nosgen βάζει τα πράγματα στην θέση τους στριμώχνοντας του χριστιανοσοσιαλιστές
«Οι Πράξεις για την κοινοκτημοσύνη αγαθών δεν έχουν υλιστικούς σκοπούς , μα θέλουν να πουν πως τα μέλη των εκκλησιών έπρεπε να απαλλαγούν από τις καθημερινές φροντίδες για να αφοσιωθούν στο βασίλειο του Θεού»
Ο Θεολόγος C. Baur 1792-1860 συμπερασματικά καταλήγει
«Τα ευαγγέλια είναι γραμμένα ύστερα από την εμφάνιση του χριστιανισμού. Ωστόσο οι επιστολές Α και Β προς Ρωμαίους και η προς Γαλάτας του Παύλου είναι γνήσιες . Άρα μόνο σε αυτές μπορούμε να βρούμε ιστορικές πήγες και ειδήσεις για το πρόσωπο του Χριστού . Επισταμένη και χωρίς προκατάληψη και θεολογικές προλήψεις ερευνά μας δίνει στοιχεία για να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως ο χριστιανισμός δεν είναι προσωπικό έργο του Χριστού , του Πέτρου ή του Παύλου , μα το ιδεολογικό αντικαθρέφτισμα μιας μεγάλης εποχής . Είναι η κινήσει των ιδεών μέσα σε αυτήν την περίοδο»
Ο Bruno Bauer 1809-1882 πολέμιος του χριστιανισμού υποστήριζε
«η καταγωγή του χριστιανισμού δεν πρέπει να την ζητήσουμε στο πρόσωπα μα στις ιδέες της εποχής του. Η χριστιανική θρησκεία δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα αυτόματο κράμα στωικισμού και της φιλοσοφίας του Φίλωνα»
Kalthoff 1850-1906
«Τα ευαγγέλια εκφράζουν τους ταξικούς αγώνες , την πάλη ανάμεσα φτωχών και πλούσιων. Ο Χριστός δεν είναι τίποτα άλλο παρά το μυθικό πρόσωπο της μεσσιανικής παράδοσης . Η εκκλησία αισθάνθηκε την ανάγκη για την σταθεροποίηση της να αναγνωρίσει κάποιων αρχηγό ιδρυτή που να θεωρείται ο πάτρωνας και ο προστάτης της . Όπως στις παλιότερες εποχές , σε ανάλογες περιστάσεις . ο Βάκχος , η Δήμητρα , ο Ασκληπιός θεοποιήθηκαν , έτσι και ο Χριστός με βάση και αφετηρία τη μεσιακή παράδοση της Π.Γραφής έχει την ίδια μυθολογική καταγωγή»
Henri Barbusee
«πιστεύω πως ζούσε κάποιος ιεροκήρυκας αρκετά άσημος, γι αυτό και ολότελα λείπουν για αυτών σύγχρονες ιστορικές μαρτυρίες και στον οποίον ύστερα φόρτωσαν την χριστιανική διδασκαλία , που στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτα άλλο παρά η πομπώδικη διαστρέβλωση της πραγματικής διδασκαλίας που αυτός δίδασκε»
Ο Κωστας Αργυρός ένα παλικάρι 21 χρονών σκοτώθηκε στον βωμο της ανευθυνότητας των αχρήστων τοπικών πολιτικών.!!
