ΠΑΜΕ ΜΠΡΟΣΤΑ ! ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΕΙΣ

October 11, 2017, 2:00 am

≫ Next: Η πείνα που σε κρατά στη Ζωή./ This hunger keeps you Alive

≪ Previous: ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ ΤΟΝ ΤΟΥΡΚΟΓΛΟΥ ΟΥΤΕ ΣΤΟΝ ΑΛΛΟ ΚΟΣΜΟ !!

$

0

0

    

 Πολύς   λόγος  έχει  γίνει  για  το  ποιά  ομάδα   μας  είναι  στον  "ορθό  δρόμο"  .   Ποιά  είναι  η  "αυθεντική"  .  Ποιά   κατέχει  την  "αλήθεια"  .
Ποιά   εκφράζει  τον  "γνήσιο  Ελληνισμό"  . 

Για  πείτε  μου  όμως   πρώτα  :  ΕΙΧΑΝ  ΟΙ  ΑΡΧΑΙΟΙ   ΕΛΛΗΝΕΣ   ΣΟΦΟΙ  
ΚΑΠΟΙΑ  ΚΟΙΝΗ  ΓΡΑΜΜΗ  ; 

Μια  ομοφωνία    στην  αποφυγή   της  χλιδής  μπορώ  να 
πώ  οτι  διακρίνω ( όλοι   οι  σοφοί  σε  όλα  τα  έθνη  μάλλον  το  είπαν  αυτό )  . Απο  εκεί  και  πέρα  το  χάος .
Για  όνομα  του  Δία  ,  τί  κοινό  είχαν   ο  Πλάτων  με  τους    Στωϊκούς ; 
Τί  κοινό  είχε   ο  Θαλής   με  τους  Κυνικούς ; 
Τί  κοινό  είχαν  οι  Κυνικοί   με  τον  Αρίστιππο   τον  Κυρηναίο ;

Ας   δούμε   ψύχραιμα   τα  πράγματα :  Ο  Ελληνισμός   ήταν  δένδρο  που  έβγαλε  πολλά  κλαδιά .  Σχεδόν  καμμιά  σχέση  το  ένα  κλαδί   με  το  άλλο .
Ο  Αριστοτέλης   έχει  πιό  στενή  σχέση  με  τον  Άγγλο  ROGER  BACON  παρά   με  τους  Στωϊκούς .
Οι   Στωϊκοί   έχουν  πιό   στενή  σχέση  με  την  Παλαιά  Διαθήκη  (  ιστορία  του  υπομονετικού  Ιώβ )  παρά με τον  Δημόκριτο . Δεν  ήταν  τυχαίο  άλλωστε  οτι   απορροφήθηκαν  τελικά   απο  τον  χριστιανισμό .

Ας   πάμε  στις   θρησκευτικές   πεποιθήσεις  :
Ο  Όμηρος   λέει  οτι  στον   Άδη   πάνε  όλοι   ( καλοί - κακοί )  πλήν  ελαχίστων  εξαιρέσεων .Και  απο  τον  Άδη  δεν  ξαναβγαίνουν .

Ο  Πυθαγόρας  λέει   υπάρχει  μετεμψύχωση .

Ο  Ηράκλειτος   λέει  «ΑΘΑΝΑΤΟΙ ΘΝΗΤΟΙ, ΘΝΗΤΟΙ ΑΘΑΝΑΤΟΙ, ΖΩΝΤΕΣ ΤΟΝ ΕΚΕΙΝΩΝ ΘΑΝΑΤΟΝ, ΤΟΝ ΔΕ ΕΚΕΙΝΩΝ ΒΙΟΝ ΤΕΘΕΝΩΤΕΣ». Που  μεταφράζεται   ( σύμφωνα  με  κάποιους  που  τα  μελέτησαν  καλύτερα  απο  εμένα  )  ότι το Θείο περιοδικώς «ανασταίνεται» με τον θάνατο των θνητών όντων και «πεθαίνει» κάθε φορά που κατέρχεται σε αυτά για να εμψυχώσει την βιοφυσιολογική ύπαρξή τους.

Ο  Επίκουρος  λέει  "ΜΕΤΑ  ΤΟΝ  ΘΑΝΑΤΟ   ΕΙΝΑΙ  ΟΠΩΣ  ΠΡΙΝ  ΤΗΝ  ΓΕΝΝΗΣΗ"  . Δηλαδή  ανυπαρξία . Δεν  υπάρχει  αθάνατη   ψυχή .

Για  τους  θεούς   ,  άλλοι   λένε  "Οι  θεοί   υπάρχουν"  .

Ο  Ευριπίδης    δεν  πιστεύει   στους  θεούς  και  θεωρεί   τα  ιερατεία  απατεώνες .

 Ο  Επίκουρος   λέει  "ΟΙ  ΘΕΟΙ , ΑΝ  ΥΠΑΡΧΟΥΝ , ΟΥΤΕ  ΝΟΙΑΖΟΝΤΑΙ  ΟΥΤΕ  ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ  ΜΕ  ΤΟΥΣ  ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ"

Ο  Σόλων  λέει  "Η  ΤΙΜΩΡΙΑ  ΤΟΥ  ΔΙΑ ,  ΓΙΑ  ΤΑ  ΔΙΚΑ  ΣΟΥ  ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ , ΜΠΟΡΕΙ   ΝΑ ΠΕΣΕΙ  ΣΤΟΥΣ  ΑΠΟΓΟΝΟΥΣ   ΣΟΥ" ( !!! )

Ο  Ευήμερος   λέει   οτι  οι  θεοί   ήταν  επιφανείς   θνητοί  που  θεοποιήθηκαν .

Πού είναι   η  "κοινή  γραμμή"  ; 

Οι  αρχαίοι   Έλληνες    ΤΑ  ΕΙΠΑΝ  ΟΛΑ ! Δεν  άφησαν  τίποτε   που να  μην  είπαν .  Και   κάποιοι  ,  σήμερα ,  παιδεύονται  να  αποδείξουν  οτι  είχαν  "κοινή  γραμμή"  !
Αν  το  δένδρο  είναι  υγιές  βγάζει   πολλά  κλαριά    και  άλλο   κυττάει  προς  την  δύση   και  άλλο  προς  την  ανατολή .


Έτσι  προχωρά  η  Φύση :  Βγάζει  κλαδιά .  Άλλα  ξεραίνονται   γρήγορα .  Άλλα  ( τα  πιο  υγιή )   μεγαλώνουν  και  βγάζουν  παρακλάδια .
Μάζεψα   απο  διάφορους   φιλοσόφους  ιδέες   και   σχημάτισα  την  δική  μου  φιλοσοφία .  Δεν  ισχυρίζομαι   οτι  κατέχω  την  "γνήσια   ελληνική  σκέψη"  .  Είμαι  ένα ακόμη  παρακλάδι   σε  παλαιότερο   κλαδί  .
Το  δένδρο   αρνείται   να  μείνει   μόνο  με  ένα  κλαδί . Θέλει  να  παράγει  κλαδιά .
Το  δένδρο  δεν  γυρίζει  τον χρόνο  προς  τα  πίσω  ,  τότε  που  είχε   μόνο  ένα   κλαδί .

Οπωσδήποτε  ,  το  καυτό  ερώτημα   σήμερα  δεν  είναι   η  "γνήσια  ελληνική   γραμμή"   αλλά   ο   ελεεινός  που  βάζει  φωτιά  στο  δένδρο  μας  ( λέγε  με  nea  taksi ) .

Ποιό   κλαδί  θα  επιζήσει   απο  την  φωτιά ;  
Η  φωτιά   δεν  ρωτά   αν  έχεις   "γνήσια   ελληνική  γραμμή"  .  Η  φωτιά  ρωτά  "ΞΕΡΕΙΣ  ΝΑ   ΣΥΝΕΡΓΑΖΕΣΑΙ   ΓΙΑ NA  ΣΩΘΕΙΣ ;" 

Αυτοί   που  ισχυρίζονται   οτι  ξέρουν την  μία  και    "αυθεντική"   αλήθεια  και  δεν   καταδέχονται    τους   άλλους  ( τους  "πλανημένους" ) ,  ας  έχουν  την  αλήθεια  και  να  την  χαίρονται  . Αλλά  η  φωτιά  δεν  θα  τους  λυπηθεί .
Αυτοί  που  αναγνωρίζουν   οτι  είναι   κλαδί  ισότιμο   με  τα  άλλα  κλαδιά  ( και  πρόθυμοι   να  συνεργαστούν )  θα  σωθούν .

"ΕΓΩ  ΜΟΝΟ  ΚΑΤΕΧΩ  ΤΗΝ  ΑΛΗΘΕΙΑ"  :  Αυτή  την  φράση   την  πλήρωσαν  ακριβά  οι  χριστιανοί  .  Διότι  οι   "κάτοχοι  της  αλήθειας"   (  ορθόδοξοι )   προτίμησαν  να  γίνουν  γιουσουφάκια  των  Οσμανλήδων  παρά  να  τα  βρούνε  με  τους   "αιρετικούς"  ( τους  Καθολικούς ) .  Θα  κάνουμε  και  εμείς  τα  ίδια ;  Αν  δεν  μαθαίνουμε  απο  τα  λάθη  των  άλλων ,  θα  έχουμε  το  ίδιο  τέλος  !

Ας  δούμε   τώρα   τα  κοινά  γνωρίσματα   που  έχουμε  όλοι   όσοι  δηλώνουμε  "Δωδεκαθεϊστές"  ή  "Φίλοι   της     Ελληνικής  Εθνικής Θρησκείας" :

1)  Θεωρούμε   οτι  η     Ελληνική  Εθνική  Θρησκεία   είναι   ομορφότερη   απο  τις   αβρααμικές   θρησκείες  ( ή  θρησκείες  του  γιαχβέ )

2)  Σεβόμαστε   τους  αρχαίους   ελληνικούς  ναούς ,   θεούς   και  ήρωες .

3)  Η  ψυχή  μας  αγάλλεται   με  τις  αρχαίες   ελληνικές   τελετές .

4)  Τρέφουμε  μια  ιδιαίτερη  συμπάθεια  για  την  αρχαία  ελληνική  γλώσσα .

5)  Πιστεύουμε   οτι   ο  άνθρωπος   οφείλει   να  σέβεται  την  Φύση  και  όχι  να  την  καταστρέφει  ( όπως  η  nea  taksi ) .

Πέντε    σημεία  συμφωνίας  δεν  είναι   και  λίγα . Εμένα  τουλάχιστον  ,  μου  είναι  υπέρ αρκετά .
Απο εκεί  και  πέρα :

#  Είτε   πιστεύεις   στην  μετεμψύχωση   είτε  όχι  ,  πάλι  φίλος  είσαι .

#  Είτε   πιστεύεις   οτι  οι  αρχαίοι   θεοί  υπάρχουν  είτε  όχι  ,  πάλι  φίλος   είσαι .

#  Είτε  πιστεύεις   οτι  οι  θεοί  ήταν   αυθεντικοί   είτε  θεοποιημένοι   θνητοί  ,  πάλι   φίλος  είσαι .

#  Είτε   θεωρείς  τον  Πλάτωνα  κορυφαίο  φιλόσοφο  είτε  τον  Επίκουρο  , πάλι  φίλος  είσαι .

#  Είτε  σου  αρέσουν  τα  Προμήθεια   είτε  όχι ,  πάλι  φίλος   είσαι .


Για   όλους  μας  υπάρχει  χώρος  .

  Επομένως   τα  θεμέλια  μιας   επιτυχημένης  συνεργασίας   είναι   οι  παρακάτω  δύο   δηλώσεις :

Α)  Αναγνωρίζω  τις  άλλες   ομάδες  που  έχουν  τα   κοινά  χαρακτηριστικά   ώς   ιδεολογικά   ισότιμες .

Β)  Εάν  και  όταν  νικήσουμε   την  nea  taksi   δικαιούνται  όλες   οι  ομάδες  που  αγωνίσθηκαν ,  απο  μια  περιοχή  ( έκταση  ανάλογη  με  την  συμμετοχή  στον  αγώνα ) όπου  θα  μπορούν  να  εφαρμόζουν  τις  πεποιθήσεις  τους  χωρίς  να  τις  ενοχλεί  κανείς  και  χωρίς  να  προσπαθεί  κανείς να  τους  επιβάλλει  τις  δικές  του  ιδέες .
 

Αυτό   είναι  το  γενικό   σχέδιο   συνεργασίας  που  προτείνω . Όσοι   το  δέχονται   προχωράνε   μπροστά .
Όσοι   δεν  το  δέχονται   μένουν μόνοι  τους  πίσω . Η  Ιστορία  δεν  περιμένει   !




Για  τυχόν  διευκρινήσεις  λεπτομερειών  των  δύο  δηλώσεων   θα  χρειαστεί   να  καθορισθεί  μια  συνάντηση   όσων  τις  αποδέχονται .

*******************************************

 

  Αρχική  σελίδα  Πυθαγόρα  :    http://lofos.info/pythas/index.html  


 --------------------------------------------------------------------
Προς  τον  υπάλληλο   που   ελέγχει  τις  σελίδες   και  τις  "καρφώνει"    στα  αφεντικά  :

 ΝΟΜΙΖΕΙΣ   ΟΤΙ  Η       Ν Ε Α     Ε . Π Ο Χ .Η      ΕΣΕΝΑ   ( που γνωρίζεις  ΠΟΛΛΑ )  ΘΑ   ΣΕ  ΑΦΗΣΕΙ  ΝΑ  ΖΗΣΕΙΣ  ;

---

Η πείνα που σε κρατά στη Ζωή./ This hunger keeps you Alive

October 11, 2017, 4:00 am

≫ Next: Ο φασίστας, ο ιδιώτης και ο Έλληνας.

≪ Previous: ΠΑΜΕ ΜΠΡΟΣΤΑ ! ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΕΙΣ

$

0

0

Αν δεχτούμε ως αξίωμα ότι είμαστε ότι τρώμε,
πολύ εύκολα οδηγούμαστε επίσης, ότι παράγουμε και δημιουργούμε
με υλικό αυτό που έχουμε μέσα μας.
Οι εικόνες, τα αισθήματα, οι επιθυμίες, και ακόμη πιο σοβαρά,
οι οραματισμοί και τα ιδεώδη, όλα αυτά θα ξεπροβάλλουν από μέσα μας στον κόσμο της ύλης, ενώνοντας τις αιχμές τους στο δαιδαλώδες δημιουργικό χάος του ιστού της πραγματικότητας, είτε αυτή μπορούμε να την αναγνωρίσουμε σε όλη την
έκτασή της, είτε όχι.
Από τί είμαι φτιαγμένος; Μα από ότι κατανάλωσα ως κάθε είδους τροφή.
Στο σώμα και στο Πνεύμα.
Η διαφορά που μας χωρίζει από τον κόσμο των Παραδόσεων, για όσους ακόμη έχουν μάτια πέρα από αυτά του προσώπου τους, είναι ένας ολόκληρος διαφορετικός κόσμος των αισθήσεων, όπου το όμορφο και το υγιές, δεν είχε το βάρος της ματαιοδοξίας και της πλεονεξίας που πνίγει τον σύγχρονο
άνθρωπο.
Ακόμη και η πείνα μας, η κάθε είδους πείνα, είναι ένας ακριβής χάρτης.
Τι αναζητά με σφοδρότητα η όρεξή σου;
Έναν κόσμο ομορφιάς και αρμονίας;
Πώς αναζητείς να βρεις τη τροφή σου; Πακεταρισμένη και έτοιμη από άγνωστα χέρια;
Αδιαφορείς να εργαστείς και να κοπιάσεις,  μην έχοντας καμία σιγουριά  για τη ποιότητα    
που θα πληρώσει τα μέσα σου;
Άγνωστοι μάγειροι ετοιμάζουν έναν οχετό σε γεύματα για όλους, και ταυτόχρονα κατασκευάζουν ασθενείς-υποχείρια. Εσένα, εμένα, τα παιδιά του σήμερα, τα παιδιά του αύριο.
Αντικρίζοντας την Ομορφιά των Παλαιών Χτισμάτων, της Παλαιάς Τέχνης των Ανθρώπων της Παράδοσης, στο σχήμα των κτηρίων, των μορφών των αγαλμάτων και των ξόανων, των κοσμημάτων, των απλών καθημερινών εργαλείων που χρησιμοποιούσαν, στις ραφές και το χρώμα των ρούχων τους, στα λόγια τους που κατέγραψαν, στα σπήλαια όπου ζωγράφισαν ή σμίλεψαν τους βράχους, ναι, ακόμη και τόσο παλαιά, ακόμη και των μνημείων των τελευταίων τους κατοικιών, που με πόνο, αληθινό πόνο και θλίψη αλλά όχι κατάθλιψη, ετοίμασαν οι δικοί τους άνθρωποι για να φυλάξουν τα σώματα ή τις στάχτες τους,
σε αυτά, και τόσα άλλα ακόμη, μπροστά τους  η πείνα μας για ομορφιά θεριεύει.
Είμαστε, και μπορούμε να χαρούμε για αυτό, πεινασμένοι για το Κάλος, άρα είμαστε σε καλό δρόμο. Ο κόπος που απαιτείται, ο μόχθος για να καταφέρουμε να χορτάσουμε εμείς και οι αγαπημένοι μας, είναι ευλογημένος από τον Πανεπόπτη Ήλιο, είναι αυτό που θα μας επιτρέπει να καίμε στους Βωμούς των Θεών μας, προσφορά προς Αυτούς τις πιο Αγνές Θυσίες, τα εκλεκτότερα των όσων οι άνθρωποι μπορούν να δώσουν για το Ιερό και το Ύψιστο.



 If we accept as an axiom that we are what we eat,
this, can easily leads also to think that we produce and create
according to the materials and the substances that we have/carry within us .
The images , the feelings , the desires , and even more seriously,
our visions and ideals , all these will emerge from within onto the world of matter and shapes , joining the peaks in the labyrinthine creative chaos of the fabric of reality , whether we recognize this reality in all its extent , or not .
From what am I made of ​​? But from the exact food of any kind that I have consumed .
In body and Spirit .
The difference that separates us from the world of Tradition, for those who still have eyes beyond those of their face, is a whole different world of sensations, where beautiful and healthy, had not the burden of vanity and greed that drowns modern man nowadays.
Even our hunger, any kind of hunger, is an accurate map for our searching.
What does your appetite seek?
A world of beauty and harmony?
How do I search to find my food? Packed and delivered by unknown hands ?
Indifference to work and toil , having no assurance for the quality
which will fulfill me?
Unknown cooks prepare meals in a drain for all, and simultaneously building the patients- subservient. You, me, the kids of today , the children of tomorrow .
Facing Beauty of the Old structures, the Old Arts of the People of Tradition, the shape of their buildings , the forms of Sacred statues and wooden idols , their jewelry , their simple everyday tools they used, the stitching and the color of their clothes , their words recorded , the caves where they painted or sculpted on the rocks , yes , even this old , even the monuments of their last residences which with pain , true pain and sadness but not depression , prepared by their own people to look after their bodies or their ashes ,
onto all these and so much even more of them, our hunger for beauty grow enormous .
We are, and we can be glad for it, hungry for Greatness, so we are on the right track.
  The effort required, the toil which will grant us food for ourselves and our loved ones, are blessed by the All Seeing Sun, and it is this, that will allow us to burn on the altars of our Gods, to offer them the purest sacrifices, the finest essence people can pay for the Sacred and the Most High.

ΠΗΓΗ: http://thiseas.blogspot.gr/2014/02/blog-post_19.html

Ο φασίστας, ο ιδιώτης και ο Έλληνας.

October 11, 2017, 6:00 am

≫ Next: Ο Ερωτας στην Αρχαιότητα

≪ Previous: Η πείνα που σε κρατά στη Ζωή./ This hunger keeps you Alive

$

0

0

Όπως γράφει ο μεγάλος νευροεπιστήμονας Καζάνιγκα, ως ζώα εμείς οι άνθρωποι είμαστε είτε υπέρ της ομαδοποίησης, είτε υπέρ της διαίρεσης. Είτε βλέπουμε μόνο τις ομοιότητες, είτε προτιμούμε να επισημαίνουμε τις διαφορές.
Εάν θέλουμε επομένως να χρησιμοποιήσουμε τον εγκέφαλό μας και να περιορίσουμε τα ζωικά μας ένστικτα, θα πρέπει να μπορέσουμε να συνθέσουμε αυτές τις δύο διαφορετικές έμφυτες τάσεις που έχουμε. Ούτε το ποίμνιο
κάποιου τσομπάνου να αποτελούμε, ούτε τους ξεχωριστούς, εμπνευσμένους ή ταλαντούχους σε κάποιον τομέα πρέπει να απαξιώνουμε. 

Ούτε μέλος ενός φάσιο, μίας φασιστικής ομάδας - αγέλης να είμαστε, ούτε την συλλογική δράση να απορρίπτουμε.
Ακούγεται απλό, αλλά δεν είναι διότι καταπιέζει ένα από τα δύο ανθρώπινα εγώ, που κουβαλάμε μέσα μας. Από τα δύσκολα όμως κρίνεται και η δυνατότητα της ανάπτυξης του συνειδητού, ενάντια στο ασυνείδητο.
Εγώ παραθέτω το απόσπασμα που δεν θα μπορούσε να μας το δώσει κανείς καλύτερα από τον Όμηρο. Είναι η τρομερή στιγμή στην πρώτη ραψωδία, που ο Αχιλλέας θιγμένος από την συμπεριφορά του Αγαμέμνονα, ετοιμάζεται να βγάλει το σπαθί από την θήκη του και να χτυπήσει τον βασιλιά, δίνοντας πρόωρο τέλος στην Ιλιάδα. Η θεά Αθηνά τότε τον συμβουλεύει να κρατήσει τον θυμό του, αλλά χωρίς να απεμπολήσει το δίκιο του:
Έτσι είπε, κι ο Αχιλλέας συχύστηκε᾿ στα δασωμένα στήθια
διχόγνωμη η καρδιά του εδούλευε, κι αναρωτιόταν, τάχα
το κοφτερό σπαθί που εκρέμουνταν πλάι στο μερί να σύρει,
κι ως διασκορπίσει όλη τη σύναξη, το γιο του Ατρέα να σφάξει,
για να μερώσει το άγριο πάθος του και το θυμό να πνίξει;
Κι ως τούτα ανάδευε στα φρένα του βαθιά και στην καρδιά του
και το τρανό σπαθί του ανάσερνε, να τη η Αθηνά απ᾿ τα ουράνια'
η Ήρα μαθές η κρουσταλλόχερη την είχε ξαποστείλει,
που και τους δυο παρόμοια νοιάζουνταν κι ίδια τους είχε αγάπη.
Πίσω του εστάθη και τον άρπαξεν απ᾿ τα ξανθά μαλλιά του'
άλλος κανείς δεν την ξεχώριζε, μόνο ο Αχιλλέας μπορούσε.
Σάστισε αυτός, τα πίσω στράφηκε, κι ευτύς αναγνωρίζει
την Αθηνά Παλλάδα—κι άστραφταν φριχτά τα δυο της μάτια—
και κράζοντας τη με ανεμάρπαστα της συντυχαίνει λόγια:
« Τέκνο του Δία του βροντοσκούταρου, γιατί ήρθες τώρα πάλε;
Για τον υγιό του Ατρέα μην έτρεξες, να δεις την ξιπασιά του;
Εγώ ένα λόγο ωστόσο θα 'λεγα, που θα γενεί, λογιάζω:
με τ᾿ άπρεπα του αυτά καμώματα θα γοργοθανατίσει.»
Τότε η Αθηνά, η θεά η γλαυκόματη, του απηλογήθη κι είπε:
«Ήρθα να πάψω εγώ την όργητα που σε κρατεί, αν μ᾿ ακούσεις,
σταλμένη απ᾿ την κρουσταλλοβράχιονη την Ήρα από τα ουράνια,
που και τους δυο σας ίδια νοιάζεται κι ίδια σας έχει αγάπη.
Μον᾿ έλα, σκόλνα τα μαλώματα και το σπαθί μη σέρνεις᾿
με λόγια ωστόσο, αν θέλεις, βρίσε τον, κι όπου σε βγάλει η
γλώσσα!
Κι εγώ ένα λόγο τώρα θα 'λεγα, που σίγουρα θα γένει:
τρίδιπλα τόσα δώρα ατίμητα μια μέρα θα σου δώσουν
γι᾿ αυτό το ντρόπιασμα, μόν᾿ άκου μας και το θυμό σου κράτα.»
Τότε ο Αχιλλέας ο φτεροπόδαρος απηλογιά της δίνει:
«Δεν πρέπει αλήθεια την ορμήνια σας, θεά, να παρακούσω,
κι ας πνίγει η οργή βαθιά τα σπλάχνα μου᾿ το πιο συφέρο αυτό 'ναι.
Που τους θεούς γρικάει, με προθυμία τον συνακούν κι εκείνοι.»
Είπε, και το τρανό ξανάσπρωξε σπαθί του στο θηκάρι,
στη βαριά φούχτα το χερόλαβο κρατώντας το ασημένιο,
στης Αθηνάς τα λόγια ακούγοντας᾿ κι εκείνη στο παλάτι
πετάει και πάει του Δία, στον Όλυμπο, με τους θεούς τους άλλους.
Φυσικά η Αθηνά Παλλάδα, είναι η σοφία του ανθρώπου για να τιθασεύσει το ζώο που έχει μέσα του. Και ευσέβεια στην θεά, είναι όπως ο Αχιλλέας, έτσι και εμείς να την καταλαβαίνουμε πότε μας παρακινεί να βάλουμε το σπαθί στο θηκάρι και να μην καταστρέψουμε την "ομάδα", μήτε όμως να γίνουμε άκριτα μέλος της. 

ΠΗΓΗ: http://emmanouilpapas.blogspot.gr/2014/01/blog-post_13.html

Ο Ερωτας στην Αρχαιότητα

October 11, 2017, 6:00 am

≫ Next: Εσείς μπορείτε να δώσετε λύση στο παράδοξο του Πρωταγόρα;

≪ Previous: Ο φασίστας, ο ιδιώτης και ο Έλληνας.

$

0

0

“Δυστυχώς ο,τιδήποτε περιλαμβάνεται στη Φύση πρέπει να θεωρείται φυσιο-λογικό. Το αφύσικο είναι η Φύση στο σύνολό της” Dimitri Horoskelis

Ο έρωτας στην αρχαιότητα και οι παρερμηνείες του

Όλες οι εποχές, όλοι οι πολιτισμοί και όλοι οι άνθρωποι, ασχολήθηκαν,

ασχολούνται και θ’ ασχολούνται με τον Έρωτα. Έχουν δοθεί πάρα πολλοί
ορισμοί, εξηγήσεις και ερμηνείες,σε τέτοιο βαθμό ώστε δε θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι ο καθένας ταυτίζει τον Έρωτα μ’ αυτό που ο ίδιος αντιλαμβάνεται ότι είναι. Όπως η Φιλοσοφία σε κάθε εποχή αναζητάει τόσο για τον Έρωτα όσο και για κάθε τι που σχετίζεται με την ζωή και την ύπαρξη, αυτό που πραγματικά είναι και όχι τις υποκειμενικές και σχετικές αντιλήψεις. Στόχος της εργασίας αυτής είναι να προσεγγίσει την άποψη για το Έρωτα όπως αυτή εκφράστηκε μέσα από τη Φιλοσοφία της Κλασικής Ελληνικής Αρχαιότητας και ακόμα να συσχετίσει αυτή την άποψη με τις σημερινές αντιλήψεις περί σεξουαλικής διαστροφής στην Αρχαία Ελλάδα.

Περίληψη Συμποσίου

Ανάμεσα στις ιστορικές πηγές που μπορούμε να έχουμε γι’ αυτό το θέμα, ξεχωρίζει ο διάλογος του Πλάτωνα «Συμπόσιο» ή «Περί Έρωτος Ηθικός». Σ’ αυτό το διάλογο οι Φαίδρος, Ερυξίμαχος, Παυσανίας, Αριστοφάνης, Αγάθων, Σωκράτης και Αλκιβιάδης, θα μιλήσουν με τη σειρά και θα τοποθετηθούν πάνω στο θέμα του Έρωτα. Ο Φαίδρος λοιπόν, παρουσιάζει τον Έρωτα σαν ένα Θεό Μέγα, γεννημένο πρώτο απ’ όλους τους Θεούς, ο οποίος προξενεί όλα τα αγαθά. Τη ντροπή για τα άσχημα και το φιλότιμο για τα ωραία. Προκαλεί ανδρεία, γιατί μόνο οι ερωτευμένοι είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους για το αγαπημένο τους πρόσωπο κι όχι μόνο οι άνδρες αλλά και οι γυναίκες.

Έπειτα ο Παυσανίας θα κάνει το διαχωρισμό ανάμεσα στον ουράνιο και τον πάνδημο Έρωτα ανάλογα με την ουράνια και την πάνδημο Αφροδίτη. Πάνδημος είναι αυτό του χυδαίου ανθρώπου με αντικείμενο περισσότερο τις γυναίκες παρά τα παιδιά. Οι εμπνευσμένοι από τον ουράνιο Έρωτα απέχουν από κάθε αδιαντροπιά. Τους αρέσει το αρσενικό επειδή έχει περισσότερη δύναμη σωματικά και πνευματικά. Αυτός ο Έρωτας γεννά στις ψυχές των πολιτών μεγάλα φρονήματα, δυνατές φιλίες και συντροφιές. Στις Ελληνικές πόλεις προστατεύεται από το νόμο και τον ονομάζει Παιδεραστία.

Σκοπός της Παιδεραστίας είναι η απόκτηση της αρετής, με την προϋπόθεση ότι ο εραστής είναι ικανός να διαμορφώσει τον ερωμένο ο οποίος όντως αισθάνεται την ανάγκη για μόρφωση και σοφία. Θα πρέπει να προσέξουμε ότι τόσο για αυτή την παιδεραστία όσο και για άλλα φαινόμενα της αρχαίας Ελληνικής κοινωνίας θα πρέπει να προσεγγίζονται στις σωστές ιστορικές τους διαστάσεις και όχι να μελετώνται αναχρονιστικά. Ο Ερυξίμαχος θα προσθέσει ότι ο έρωτας αναφέρεται και στα ζώα και στα φυτά και αλλά και σε όλο το σύμπαν. Στα ανθρώπινα σώματα ο Ουράνιος Έρωτας προκαλεί υγεία ενώ ο Πάνδημος νοσηρότητα.

Η Ιατρική συντελεί ώστε τα σώματα να υιοθετούν τον ωραίο έρωτα μέσα από τη συμφιλίωση των εχθρικών στοιχείων του σώματος. Αυτός ο δυαδισμός υπάρχει και για τη μουσική, ώστε υπάρχει αυτή που εξυψώνει ηθικά αλλά και αισθητικά, αλλά και αυτή που προκαλεί ακολασία. Το ίδιο ισχύει και για όλα τα πράγματα ανθρώπινα και Θεία.

Τέλος ο Ουράνιος Έρωτας είναι παντοδύναμος γιατί εγκαθιδρύει την φιλία μεταξύ ανθρώπων και Θεών, μέσα από τη χρήση της μαντικής επιστήμης.Ο Αριστοφάνης θα παρουσιάσει τον Έρωτα σαν τη τάση των ανθρώπων για ξανά-ολοκλήρωση, εφόσον σε κάποια παλαιότερη εποχή διχοτομήθηκαν από τους Θεούς. Αναλύει τη διαδικασία της επανένωσης, στην οποία τοποθετεί τον έρωτα για αρχηγό ο οποίος απαιτεί από τους ανθρώπους να έχουν σεβασμό προς τους Θεούς, για να επιτευχθεί η οριστική επανένωση του καθενός με το έτερο ήμισυ και ν’ αποφευχθεί πιθανή δεύτερη διχοτόμηση.

Ακολουθεί ο Αγαθών που παρουσιάζει τον Έρωτα σαν τον πιο ευτυχισμένο, ωραίο και άριστο από τους Θεούς.Είναι πάντα νέος,τρυφερός και ελαστικός. Ακόμα έχει τις αρετές της δικαιοσύνης, της φρόνησης και της ανδρείας. Πέρα από άριστος ποιητής είναι και μεγάλος σε κάθε τέχνη, εφ’ όσον και οι Θεοί με τον έρωτα για οδηγό αποκτούν μαστοριά στις τέχνες τους. Έτσι πριν τον Έρωτα βασίλευε η Ανάγκη. Με την γέννηση του έγιναν και όλα τα αγαθά στους θεούς και στους ανθρώπους. Στη συνέχεια αναλαμβάνει ο Σωκράτης, που αποδεικνύει στο Αγάθωνα ότι ο Έρωτας δεν είναι ούτε όμορφος, ούτε αγαθός γιατί αυτά είναι που στερείται εφόσον πάντα τα αναζητάει. Ακολουθεί η διήγηση από το Σωκράτη της διδασκαλίας της Διοτίμας που μάλλον πρόκειται για γυναίκα «σαμάνο» της εποχής.

Ο Έρωτας λοιπόν δεν είναι ωραίος όπως τους Θεούς αλλά ούτε και άσχημος

Είναι κάτι ανάμεσα, όπως η σωστή δοξασία μεταξύ της γνώσης και της άγνοιας. Είναι λοιπόν ανάμεσα στους ανθρώπους και στους Θεούς.Ένας δαίμονας μεσάζων και οι άνθρωποι επικοινωνούν με τους Θεούς μέσω αυτού, χρησιμοποιώντας την Ιερατική και τη Μαντική τέχνη. Ο Έρωτας είναι γιος του Πόρου και της Πενίας, που η σύλληψή του έγινε στα γενέθλια της Αφροδίτης. Έτσι είναι πάντα φτωχός, άσχημος και στερημένος. Κυνηγάει όμως τα ωραία και τα αγαθά με ορμή, ανδρεία και εξυπνάδα. Αγαπάει τη γνώση και είναι εφευρέτης της. Πάντα φιλοσοφεί. Το αντικείμενο του Έρωτα είναι η παντοτινή κατοχή του αγαθού και η αθανασία. Και η αθανασία αρχικά επιτυγχάνεται μέσα από την αναπαραγωγή των σωμάτων, που διαιωνίζει το είδος.

Αυτός όμως που εγκυμονεί ψυχικά δηλαδή (φρόνηση, δικαιοσύνη,σωφροσύνη) αναζητάει μια όμορφη, έξυπνη και ευγενική ψυχή για να γεννήσει τις αρετές του. Στη συνέχεια το γεννημένο ανατρέφεται από κοινού και αυτό δημιουργεί ένα πιο σπουδαίο δεσμό από αυτό των παιδιών και μια πολύ πιο σταθερή φιλία. Αυτά βέβαια τα παιδιά (οι αρετές) είναι πιο ωραία και πιο αθάνατα ώστε καθένας θα προτιμούσε τέτοια να γεννήσει και όχι ανθρώπινα. Για παράδειγμα τα «παιδιά» του Λυκούργου σώζουν τη Σπάρτη και αυτά «νόμοι» του Σόλωνα σώζουν και γεννούν αρετή στην Αθήνα.

Γι’ αυτά τα παιδιά τους έχουν τιμηθεί και τους έχουν αφιερωθεί πολλά ιερά. Στη συνέχεια σ’ αυτό το λόγο η Διοτίμα διδάσκει στο Σωκράτη το σωστό δρόμο για τη μύηση στα «τέλεια και εποπτικά» μυστήρια του Έρωτα. Πρώτα λοιπόν πρέπει από νεαρή ηλικία κάποιος να πλησιάσει νέους με ωραία σώματα, να αγαπήσει κάποιον και σ’ αυτόν να γεννήσει ωραίους λόγους, μετά να διευρύνει την αγάπη του προς όλα τα ωραία σώματα,ανακαλύπτοντας την ομορφιά του είδους, έπειτα ν’ ανακαλύψει την ομορφιά των ψυχών που είναι ανώτερη από αυτή των σωμάτων και που εκδηλώνεται στους ωραίους τρόπους ζωής και στους νόμους.

Στη συνέχεια αναζητώντας την ομορφιά των επιστημών, θα στρέψει το βλέμμα του στη μια και μοναδική επιστήμη. Την επιστήμη της ομορφιάς καθ’ αυτής. Με αυτό λοιπόν το δρόμο της παιδεραστίας φτάνει κανείς ως τη θέση της ίδιας της ιδέας της ομορφιάς ώστε να μπορεί πια να γεννήσει όχι είδωλο αρετής παρά αληθινή αρετή. Έτσι θα γίνει αγαπημένος στους Θεούς και αθάνατους περισσότερο από κάθε άλλον.

Ακολουθεί ο λόγος του Αλκιβιάδη που θα εγκωμιάσει τον ίδιο τον Σωκράτη. Αναφέρει ότι ο Σωκράτης ήταν ο μόνος που τον έκανε να ντραπεί, εκθειάζει την ανωτερότητα και τις αρετές της ανδρείας και της φρόνησης του Δαιμόνιου Σωκράτη, που όμοιος ούτε υπήρξε, ούτε υπάρχει.

Βλέπουμε λοιπόν ότι για τη Φιλοσοφία ο Έρωτας ταυτίζεται με τη δύναμη που τείνει στην ολοκλήρωση και στην κατάκτηση της αθανασίας. Σαν πρωταρχική ελκτική δύναμη ο Θεός Έρωτας είναι μια δύναμη ικανή να ταξινομεί και να δίνει ζωή στα πάντα. Πλάθει διαφορετικά σκαλοπάτια από ένα λεπτότατο ουρανό σε μια απτή γη, όπου σε κάθε επίπεδο υπάρχει και μια διαφορετική μορφή Έρωτα. Και για να φτάσουμε στην ουσία του Έρωτα, πρέπει να μάθουμε να ανακαλύπτουμε τη σκάλα ανάβασης ξεκινώντας από τη ομορφιά. Αυτή που υπάρχει στα σώματα, στις ψυχές, στις δράσεις, στους Νόμους της φύσης, στην Επιστήμη και στην Τέχνη και ακόμα πιο πέρα φτάνουμε στο Ωραίο καθ’ αυτό, στην αγνή ιδέα, στην αφηρημένη ομορφιά καθαρή και άψογη, η οποία όμως συμπίπτει και με το Καλό, το Δίκαιο και το Αληθές.

Η Σημερινή άποψη και η παρερμηνεία

Σήμερα αυτές οι αντιλήψεις σε μεγάλο βαθμό έχουν παρερμηνευθεί ολοκληρωτικά. Μέσα από ξένες αλλά και Ελληνικές επίσημες εκδόσεις ακόμα και από ντοκιμαντέρ πολιτιστικού περιεχομένου υιοθετείται και επαναλαμβάνεται η εσφαλμένη αντίληψη πως οι Αρχαίοι Έλληνες ασκούσαν την ομοφυλοφιλία και την παιδεραστία με την έννοια του σεξ στα πλαίσια ενός κοινωνικά και νομικά αναγνωρισμένου θεσμού.

Έτσι, προσπαθούν να μας πείσουν ότι οι άνθρωποι αυτοί, που αναζητούσαν την αρετή, την ανδρεία, την τιμή, την αξιοπρέπεια, την υπευθυνότητα, τη δικαιοσύνη και που άφησαν για το μέλλον αθάνατα μνημεία πολιτιστικής και πνευματικής κληρονομιάς, δεν ήταν παρά κίναιδοι που με κάθε ελευθεριότητα επιδίδονταν σε κάθε είδος σεξουαλικές περιπτύξεις. Αλλά αυτό είναι ένα μεγάλο λάθος. Η ουσία της παρερμηνείας εντοπίζεται κυρίως στη ύποπτα λανθασμένη απόδοση ορισμένων λέξεων που το νόημα και οι λέξεις οι σχετικές με το έρω, έρως, εραστής και παιδικά. Σχετικά γράφει ο Γιάννης Γιουδέλης στο βιβλίο του «η Ερωτική φιλία των Αρχαίων Ελλήνων», σελίδα 69-70 ότι:

«Το έρω σημαίνει και αγαπώ θερμά, κατ’ έννοια απολύτως άσχετη προς το μεταξύ των φύλων έρωτα, περιβάλλω τινά διά θερμής αγάπης, αφοσιώσεως, λατρεύω, εμφαντικότερο του φιλώ» (Σταματάκου, Μέγα Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας, Δ.Δημητράκου).  Εδώ κλείνεται και η έννοια της ερωτικής φιλίας, ενός αισθήματος ανώτατου που, αν και βρισκόταν τότε σε ακμή, τώρα έχει χαθεί τελείως από τη γλώσσα και τη καρδιά μας, και βέβαια βρίσκεται πέρα από τα όρια της αντίληψης των σημερινών ανθρώπων. Γι’ αυτό και αδυνατώντας να ερμηνεύσουν μια σχέση που εγείρει και δεν διαφθείρει, παρερμήνευσαν εξωραΐζοντας το χυδαίο.

Η λέξη έρως, πέρα από τη γνωστή έννοια σημαίνει και: η μετά πάθους αφοσίωση, προσήλωση σε κάτι, αντικείμενο, πρόσωπο, ιδέα ( Μ.Λεξ. Δ.Δημητράκου ). Ειδικά όλον τον Πλάτωνα τι άλλο τον χαρακτηρίζει πέρα από τον έρωτα των ιδεών; Η λέξη εραστής, εκτός από τη σημασία που δίνουμε έχει και τις εξής: α)θαυμαστής, θιασώτης, λάτρης. β) μτφ.εν. αναφ. προς πράγμ., ενέργεια, κατάσταση, θεωρία κ.α., λίαν αγαπών τι, ο μετά πάθους ορεγόμενο, ο θιασώτης τινός. (Μ. Λεξ. Δ.Δημητράκου )

Παίδων εραστής = ο επιθυμών να έχει τέκνα και σε προέκταση η επιθυμία να φέρεις στον κόσμο παιδιά της ψυχής σου, ομοιώματα του ανώτερου σου εγώ και αυτό ήταν έρως όπως λέει ο Ιωάννης Συκούρτης στη σελ. 33. Να σημειώσουμε εδώ ότι ο Ι. Συκουρτής, Ακαδημαϊκός, στην επανέκδοση του Συμποσίου του Πλάτωνα από την Ακαδημία των Αθηνών στα 1949 παραθέτει εισαγωγή με μελέτη και σχόλια 250 σελίδων (16 κεφάλαια όπου δημιουργεί μια πραγματική σύγχυση για το θέμα.

Στο κεφ. 4 για π.χ.,σχετικά με τον παιδικό έρωτα στους Αρχαίους Έλληνες αναφέρει ότι: «ήτο θεσμός κοινωνικώς αναγνωρισμένης με τας συνήθειας και τους κανονισμούς του με την παράδοση και την τεχνική του, όπως ο ιπποτικός έρως εις το μεσαίωνα.»

Ακόμα «το θέμα βέβαια είναι πολύ λεπτό. Αναφέρεται σε κάτι απολύτως ξένο προς τις συνήθειες και τις ηθικές αντιλήψεις της σημερινής κοινωνίας, αλλά αυτό δε μας απαλλάσσει από την υποχρέωση να το αντικρίσουμε με ψυχραιμία και αγνότητα … Δι’ εκείνους ο έρως ο παιδικός δεν θεωρείτο και δεν ήτο απλώς μια ηθική διαστροφή, διαδεδομένη και σήμερον περισσότερον απ’ ότι ομολογούμε,την οποία προσπαθούμε για λόγους ηθικούς και αισθητικούς να ανακαλύψωμεν με ένα πέπλον σιγής αισχυντηλής» με παρρησία και υπερηφάνεια τον ανέφεραν ως ένα σημείο ανωτερότητας από τους βάρβαρους λαούς, ως ένα κατ’ εξοχήν δείγμα πολιτισμού.

Ως θεσμόν κοινωνικών και όχι ως παρεκτροπήν, ιστορικώς και ψυχολογικώς, πρέπει να εξετάσωμεν αυτή τη συνήθεια. Να εισδύσωμεν δηλαδή εις τη νοοτροπίαν εκείνων και να την εννοήσομεν. Αυτή είναι η υποχρέωσή μας που δε θα είναι επιδοκιμασία αλλά ούτε και απδοκιμασία, αυτή η προσπάθεια κατανόησης εγκλείει πολύ μεγαλυτέρα δικαιοσύνην και σεβασμό προς τους πατέρας του ωραίου και του αληθινού, παρ’ όσον η μονοκόμματος καταδίκη ή, το χειρότερον, η δήθεν ευλαβής και μηδέν λέγουσα, πολλά δε σημαίνουσα παρασιώπησις.»

Με τις αντίστοιχες παραπομπές στους αρχαίους συγγραφείς αναφέρει πως ήταν ένας θεσμός κυρίως των Δωριέων που επικρατούσε στην Ηλεία,Θεσσαλία, Βοιωτία, Σπάρτη και Κρήτη. Έπειτα επηρεασμένοι από τους Δωριείς τον υιοθέτησαν οι Ίωνες στην Εύβοια και στη Αθήνα. «Εις την Σπάρτην η σχέσις εράστου (εισπλήνας ελέγετο) προς τον (αϊταν τον ερωμένον) τόσο νόμιμος εθεωρείτο ώστε ο εραστής επείχε θέσιν ανεγνωρισμένου κηδεμόνος και ήτο υπεύθυνος απέναντι της πολιτείας δια τας παρεκτροπάς εκείνου. Δια την Κρήτη, την κοιτίδα του εθίμου μας προσφέρει ο Έφορος παρά Στράβωνι ( σελ.483 ) λεπτομερή περιγραφή της εθιμοτυπίας.

Ο εραστής (φιλήτωρ ελέγετο) προανήγγελλε από τριών ημερών εις τους οικείου του νέου την εκλογήν του και εκείνοι έκριναν αν έπρεπε να επιτρέψουν τη σχέση αυτή. Κριτήριο ήταν όχι αν η σχέση αλλά αν ο εραστής ήταν αντάξιος του υιού τους. Αν προτιμούσαν άλλον εραστή φρόντιζαν να ματαιώσουν την αρπαγή, διαφορετικά η αρπαγή του νέου ήταν εικονική όπως και η αντίσταση των συγγενών. Το ζεύγος κατέφευγε στα βουνά όπου για δύο μήνες διδάσκονταν ο νέος τη σκληραγωγία, το κυνήγι και τη χρήση των όπλων, ιδιαίτερα των δύσκολων τεχνικών όπλων (τόξο, σφενδόνα κτλ) στα οποία διακρίνονταν στην αρχαιότητα οι Κρήτες. Έπειτα επέστρεφαν και ο εραστής χάριζε στο νέο μια πανοπλία, την πρώτη που θα φορούσε, ένα κύπελλο και ένα βόδι που θυσιάζονταν στο Δία.

Ο νέος έπαιρνε τότε το όνομα κληνός και απολάμβανε μεγάλες τιμές. Η μεγαλύτερη ντροπή για ένα νέο ήταν να μη βρεθεί γι’ αυτόν ένας φιλήτωρ. Η σχέση εξακολουθούσε ειδικά στους πολέμους όπου ο ερωμένος λεγόταν περασταθένς δηλαδή παραστάτης.» Το δρώμενο αυτό–γιατί περί αυτού πρόκειται–έχει αρκετές προεκτάσεις με την ιδέα της σχέσης πολίτη-οπλίτη. Πρόκειται επίσης και για μία διαβατήρια διαδικασία. Ουσιαστικά έξοδος από την παιδική ηλικία, από την κοινωνότητα, από την οργανωμένη ζωή και είσοδος στην ενηλικίωση και στην ενεργή συμμετοχή τόσο στην πολιτική ζωή, αλλά και την αναπαραγωγική αφού με την επιστροφή στην κοινότητα πραγματοποιούνταν και «ιεροί γάμοι». Πρόκειται για έναν συμβολικό θάνατο και αναγέννηση, αναπροσδιορισμός μέσω του έρωτα.

Αυτός βέβαια ο δεσμός υπήρχε σε όλες τις πόλεις όπως και στην Αθήνα όπου ο εραστής με τη συγκατάθεση των γονέων προετοίμαζε τον νέο ώστε να μπορέσει να γίνει ικανός και άξιος πολίτης ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί σε κάθε υποχρέωση προς την πόλη και να μπορεί να έχει αξιοπρεπή ιδιωτική ζωή. Στην Αθήνα λοιπόν έχουμε εραστή και ερωμένο, στη Σπάρτη εισπλήνα και αϊτα, στην Κρήτη Φιλήτωρ και κληνόν ή παρασταθένς.

Γιατί όμως θα πρέπει να δεχτούμε ότι στη σχέση αυτή μαθητείας απαραίτητο στοιχείο ήταν το σεξουαλικό; Και έχει θέση το σεξ σε μια τέτοια σχέση ανάμεσα σε άνδρες; Ο Γιάννης Γουδέλης μας δίνει τις έννοιες των λέξεων φιλήτωρ και κληνής ως εξής: «φιλήτως: φίλος της καρδιάς, καρδιακός φίλος=εραστής ,η έννοια της λέξης φαίνεται και στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο (18,55) ‘Ιησούς δ’ ανέκοψε φιλήτορι Πέτρον’ όπου ο Ιησούς αναφέρεται στο φιλήτορα. Η λέξη Κληνής είναι λάθος, που σημαίνει αγαπητικός της κλήνης, ενώ η σωστή που θα έπρεπε να γράφεται είναι: κλεινός που σημαίνει “ο πλήρης κλέους, ο ένδοξος, ο επιφανής”

Στο ίδιο βιβλίο σελ.35 διαβάζουμε: “Πώς μπορεί ένα παιδί να παράδινε τη νεανική του σάρκα για μια σειρά ετών, να άλλαζε ρόλο εραστή ερωμένου και να λαμβάνει αποστολή στην οικογένεια και στην κοινωνία; Δεν χρειάζονται πολλά χρόνια αρσενοκοιτίας για να παραμορφώσουν και να διαστρεβλώσουν πλήρως τη φύση. Έτσι που να μην επανορθώνεται σε καμιά περίπτωση. Αντίθετα, η περίπτωση της φιλίας, στη δυνατή μορφή της, που αναφέρεται με τις λέξεις εραστής και ερωμένος, αποσκοπούσε στη φήμη και όχι στη δυσφήμιση. Ήταν δεσμός δασκάλου, φροντιστή, καθοδηγητή και που μια αναλογία μπορούμε να βρούμε και σήμερα στις σχέσεις νονού-βαφτιστήρα”

Στη σελίδα 52 γράφει: «Ο έρωτας των αρχαίων Ελλήνων πρέπει να έχει αντιπαρατεθεί στη περίπτωση της ερωτικής φιλίας με τη Χριστιανική αγάπη, με τους Γιόγκι (δάσκαλος γκουρού και μαθητής) και με κάθε δεσμό που το δόσιμο δένει τα άτομα. Τα δυναμώνει δεν τα εκφυλίζει. Σκεφτείτε όλους αυτούς τους χριστιανικούς αγίους που εμφανίζονται σε ζευγάρια και έχουν κοινή δράση και πορεία. Πρόκειται για μία συγκεκαλυμμένη μορφή του έρωτα των αρχαίων Ελλήνων, όπως αντέγραψε η χριστιανική διδασκαλία.

Τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν αρκετές, σε όλους τους χώρους και όλους τους χρόνους. Πρόσφατο παράδειγμα οι σταυραδερφοί. Ακόμα να φέρνουμε στο νου τη χριστιανική αγάπη, το δεσμό λ.χ. Ιησού και Λαζάρου και ειδικά τους πρώτους χριστιανούς, ακόμα και μοναχούς εκείνους, που τηρούσαν την αυστηρή και απαρέγκλιτη σχέση Γέροντα και νεοφώτιστου που θα τον διαδέχονταν τη λέξη έρως έχει εγκολπωθεί και η εκκλησία και τη συναντάμε με δοξαστική έννοια σε πολλούς αίνους: “πάντες οι των λόγων αυτών εραστές συνελθόντες ύμνοις τιμήσωμεν” Ψάλλουν προς τους τρις Ιεράρχες οι χριστιανοί. Χρειάζεται σχόλιο;

Νομοθεσία περί ομοφυλοφιλίας στην Αρχαία Ελλάδα

Στις σελίδες 73,82, ο Γουδέλης παραθέτει αποσπάσματα από την νομοθεσία της Σπάρτης και της Αθήνας που είναι και πολύ διαφωτιστικά για το θέμα μας. Ενδεικτικά αναφέρουμε δυο αποσπάσματα. «Όποιος παρακινεί σε ακολασία παιδιά ή γυναίκα ή άνδρα ελεύθερο ή δούλο, ή παρανομεί σε βάρος κάποιου από αυτούς, να καταγγέλλεται από οποιοδήποτε Αθηναίο έχει το δικαίωμα (επίτιμο δηλαδή) στους θεσμοθέτες.

Οι δε θεσμοθέτες μέσα σε τριάντα μέρες από την καταγγελία να εισάγουν προς δίκην τον τούτον ( τον ένοχον ) ετώπιον της Ηλιαίας, εάν οι δημόσιες ασχολίες το επιτρέπουν (εάν δεν υπάρχει κάποιο δημόσιο κόλλημα). Εδ’ αλλιώς, όταν καταστεί δυνατόν. Αφού δε, δικαστεί πρώτα από την Ηλιαία, εάν κηρυχθεί ένοχος, καταδικάζεται πάραυτα σε φυλάκιση ή πρόστιμο. Αν δε, αποτιμηθεί η ύβρις με θάνατο, να παραδίδεται στους ένδεκα και να θανατώνεται αυθημερόν.»

“Δημοσθένους, Κατά Μειδίου” «Εάν κάποιος αποδεικνυόταν ότι επιθυμούσε παιδικό σώμα, ο Λυκούργος το έκανε με νόμο στη Σπάρτη να είναι αισχρότατο, ώστε οι εραστές να αποφεύγουν τα παιδικά σώματα καθόλου λιγότερο απ’ ότι οι γονείς τα παιδιά τους.» ‘Ξεν. Λακαιδ. Πολιτ. //13′

Ακόμη ο Πλούταρχος στον ‘Ερωτικό’ (769 α.β.) αναφέρει ότι: «ο Σόλωνας στάθηκε εμπειρότατος νομοθέτης του γάμου, που όρισε να μη σμίγει λιγότερο από τρις φορές το μήνα ο άντρας με τη γυναίκα του, όχι βέβαια για τη σαρκική ηδονή, αλλά γιατί, όπως οι πόλεις ανανεώνουν ύστερα από ορισμένο χρόνο τις συμμαχίες αναμεταξύ τους, έτσι ήθελε να ανανεώνεται ο γάμος από τη φθορά του κάθε φορά βυθώντας μέσα σε μια τέτοια ευχαρίστηση.»

Βλέπουμε λοιπόν ότι, τόσο ο Ι. Συκουρτής όσο και ο Άγγλος καθηγητής Κ.J.Dover, (βλ. «Η Ομοφυλοφιλία στην Αρχαία Ελλάδα» 1978 by K.J.Dover ,ελληνική έκδοση Π. Χιωτέλη, Αθήνα 1990) αλλά και τόσοι άλλοι σχολιαστές ήδη από τη Ρωμαϊκή εποχή, δεν επιθυμούν μια πραγματικά και αντικειμενική προσέγγιση της νοοτροπίας των Αρχαίων Ελλήνων όπως ισχυρίζονται εφ’ όσον δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν τους ξεκάθαρα στοιχεία όπως τα παραπάνω.

Νοοτροπία όμως πολύ ξεκάθαρη που εκφράζεται και μέσα από το γνωστό μύθο του Έρωτα και της Ψυχής (Απουλήιου – Μεταμορφώσεις) όπου η Ψυχή μέσα από τη σχέση της με τον Έρωτα καταφέρνει να ξεπεράσει όλες εκείνες τις δοκιμασίες που θα της επιτρέψουν να γίνει δεκτή αθάνατη στον Όλυμπο.

Έναν άλλο μύθο μας διηγείται ο Αίσωπος.

ΑΙΣΩΠΟΥ ΕΠΩΔΟΣ ΖΕΥΣ ΚΑΙ ΑΙΣΧΥΝΗ

“Ο Ζευς πλάθοντας τους ανθρώπους, έβαλε μέσα τους διάφορες ψυχικές αρετές και μόνο την ντροπή λησμόνησε να βάλει. Γι’ αυτό, μη έχοντας άλλο δρόμο να την τοποθετήσει, την πρόσταξε να μπει απ’ τον πισινό των ανθρώπων. Εκείνη αρχικά αρνήθηκε και διαμαρτυρήθηκε για τη προσβολή.

Επειδή όμως ο Ζευς τη ζόρισε πολύ, είπε: «Ας είναι, θα μπω, υπό τον όρο ότι από κει δε θα μπει ο έρωτας. Γιατί αν τύχει και μπει, εγώ θα βγω αμέσως». Από τότε συμβαίνει όλοι οι ανώμαλοι να είναι και αδιάντροποι” Ο μύθος σημαίνει ότι είναι αδιάντροποι όσοι κατέχονται από ανώμαλες ερωτικές επιθυμίες. (Αισώπου Μύθοι, Αρχαίο κείμενο, μετάφραση στη δημοτική Τάσου Βουρνά, τομ. Ά, Εκδόσεις Αφών Τολίδη).

Στα Ορφικά, μετάφραση Ιωάννου Δ. Πασσά, Αθήναι, Εκδόσεις Εγκυκλωπαίδειας του « ΗΛΙΟΥ» υπάρχει ένας ωραίος ύμνους για τον Έρωτα, που έχει ως εξής:

ΕΡΩΤΟΣ θυμίαμα, αρώματα Επικαλούμαι τον μεγάλον, τον αγνόν,

τον Περιπόθητον, τον γλυκύν Έρωτα.

Τον ισχυρόν τοξότη, τον φτερωτόν, που φλογίζει με δύναμιν τους ανθρώπους, τον ταχύν και ορμητικό

που παίζει με τους θεούς και με τους θνητούς ανθρώπους, τον έξυπνον, τον εφευρετικόν,

με των πάντων, τα κλειδιά του επουράνιου αιθέρος, της θαλάσσης και της γης,

και όσα πνεύματα που γεννούν εις τους ανθρώπους,

τρέφει η θεά, παράγουσα χλωρούς καρπούς,

και όσα έχει ο ευρύς Τάρταρος και η θορυβώδης θάλασσα

διότι μόνον εσύ κρατείς το πηδάλιον ( είσαι κυρίαρχος ) όλων αυτών.

Αλλά ω μακάριε, με καθαρές διαθέσεις έλα Μαζί με τους μύστας,

Και απομάκρυνε από αυτούς τις φαύλες και Παράδοξες ορμές.

Τι ήταν λοιπόν ο έρωτας στην Αρχαία Ελλάδα;

Σεξουαλικά διαστροφή ή σχέση μαθητείας που οδηγούσε προς την ηθική τελείωση και τον αυθεντικό άνθρωπο; Η απάντηση είναι ξεκάθαρα η δεύτερη αν πιστέψουμε ότι οι άνθρωποι αυτοί θέλησαν να ζουν σε αρμονία με τη φύση και τους νόμους της. Ακολουθούν κάποιες αναφορές σχετικά με το πόσο αυστηροί ήταν οι φιλόσοφοι και οι νόμοι για την ομοφυλοφιλία και όλες τις σεξουαλικές παρεκκλίσεις στην αρχαία Ελλάδα.

Πλουτάρχου, Περί Αλεξάνδρου Τύχης ή Αρετής Λόγος Α’ 12 «Αλέξανδρος δε, Φιλοξένου του της παραλίας υπάρχου γράψαντος, ότι παίς εν Ιωνία γέγονεν οίος ουκ άλλος ώραν και είδος, και πυνθανομένου δια των γραμμάτων ει αναπέμψη, πικρώς αντέγραψεν ω κάκιστ’ ανθρώπων, τι μοι πώποτε τοιούτο συνέγνως, ίνα τοιαύταις με κολακεύσης ηδοναίς;»

«Και ο Αλέξανδρος, όταν του έγραψε ο Φιλόξενος, ο κυβερνήτης της παραλίας ότι υπάρχει στην Ιωνία ένα παιδί που, όμοιο στην ομορφιά του δεν ξανάγινε ποτέ, και ζητούσε να πληροφορηθή με γράμμα, αν ήθελε να του το στείλη, ο Αλέξανδρος του έγραψε απαντώντας αυστηρά: «Ω πιο κακέ απ’ όλους τους ανθρώπους, με ξέρεις ανακατεμένο, ποτέ, με τέτοιες βρωμοδουλειές, για να με κολακεύσης με τέτοιου είδους απολαύσεις;»

Aισχύνου, Kατά Tιμάρχου § 21 «Eάν κάποιος Aθηναίος εκδίδεται ως παθητικός ομοφυλόφιλος, να μην επιτρέπεται σ’ αυτόν να εκλέγεται ως ένας εκ των εννέα αρχόντων, ούτε να αναλαμβάνει το αξίωμα του ιερέως, ούτε να γίνεται σύνδικος του δήμου, ούτε να αναλαμβάνει κανένα απολύτως αξίωμα ούτε στο εσωτερικό, ούτε στο εξωτερικό, ούτε κληρωτό, ούτε αιρετό, ούτε να αποστέλεται σε διπλωματική αποστολή, ούτε να εκφέρει τη γνώμη του, ούτε να εισέρχεται στα δημόσια ιερά, ούτε να έχει δικαίωμα να φέρει στεφάνι στις Eορτές που συνηθίζεται αυτό, ούτε να πηγαίνει στα περιαντήρια που βρίσκονται μέσα στην αγορά. EAν δε κάποιος κάνει κάτι από αυτά και εφόσον αυτό αποδειχθεί δικαστικώς, τότε να τιμωρείται με θάνατο».

Δημοσθένους, Kατά Aνδροτίωνος § 21 «Δεν επιτρέπεται στους ομοφυλοφίλους ούτε να ομιλούν, ούτε να γράφουν».

Aιλιανού, Ποικίλη Iστορία III 12 «O Σπαρτιατικός έρωτας δεν είχε καμία σχέση με αισχρότητες. Εάν ποτέ κάποιος έφηβος τολμούσε να ανεχθεί ασέλγεια εις βάρος του ή εάν κάποιος άλλος έφηβος επιχειρούσε να ασελγήσει εις βάρος κάποιου άλλου, δεν συνέφερε κανέναν απ’ τους δύο να καταντροπιάσουν την Σπάρτη, αφού σε τέτοια περίπτωση ή εξοριζόντουσαν εφ’ όρου ζωής από την Σπάρτη ή έχαναν την ζωή τους».

Πλουτάρχου, Λακεδαιμονίων Eπιτηδεύματα 7,237c Mάξιμος Tύριος, 20,8d,e «O ψυχικός δεσμός μεταξύ των νέων δεν έχει καμία σχέση με σωματικές επαφές. Όποιος νέος επιχειρήσει να ασελγήσει εις βάρος άλλου θα στερηθεί διά βίου τα πολιτικά του δικαιώματα».

Ξενοφώντος Λακεδαιμονίων Πολιτεία ΙΙ, 13 «Ο δε Λυκούργος Εναντία και τούτοις πάσι γνούς, ει μεν τις αυτός ων οίον δει αγασθείς ψυχήν παιδός πειρώτο άμεμπτον φίλον αποτελέσασθαι και συν-είναι, επήνει και καλλίστην παιδείαν ταύτην ενόμιζεν. Ει δε τις παιδός σώματος ορεγόμενος φανείη, αίσχιστον τούτο θείς εποίησεν εν Λακεδαίμονι μηδέν ήττον εραστάς παιδικών απέχεσθαι ή γονείς παίδων ή και αδελφοί αδελφών εις αφροδίσια απέχοντα».

«Ο Λυκούργος όμως, αντιθέτως προς όλα ταύτα πιστεύων, επεδοκίμαζε μόνον το εάν σημαίνων άνθρωπος, θαυμάσας την ψυχική αρετήν του παιδίου, προσεπάθη να κάμη αυτόν φίλον με δεσμούς αναμεταξύ των αμέμπτους και να τον συναναστρέφεται, διότι τούτο ενόμιζε μέσον καλλίστης ανατροφής. Εάν όμως επαρουσιάζετο κανείς επιθυμών το παιδικόν σώμα, επειδή ο Λυκούργος εθεώρη τούτο πολύ αναίσχυντον, ενομοθέτησεν εις την Σπάρτην να απέχουν οι ερασταί από τα αγαπώμενα παιδιά, όπως αποφεύγουν εις αφροδισίους (ερωτικάς) σχέσεις οι γονείς από τα τέκνα των και οι αδελφοί από τους αδελφούς των».

Πλουτάρχου Βίοι Παράλληλοι, Λυκούργος ΧVII «Λακεδαιμόνιοι δε οι νομίζοντες, εάν και ορεχθή τις σώματος, μηδενός αν έτι καλού καγαθού τούτον τύχειν, ούτω τελέως τους ερωμένους αγαθούς απεργάζονται ως και μετά ξένων καν μη εν τη αυτή [πόλει] ταχθώσι τω εραστή, ομοίως αιδούνται τους παρόντας απολείπειν. Θεάν γάρ ου την Αναίδειαν αλλά την Αιδώ νομίζους»ι.

«Οι Λακεδαιμόνιοι, αντιθέτως, που πιστεύουν ότι το μόνο αν επιθυμήσει κανείς το σώμα νέου, αυτός δεν είναι δυνατόν πια να επιτύχη τίποτε το ωραίο και το αγαθό, καθιστούν τους ερωμένους τόσον τελείους αγαθούς, ώστε και αν ακόμη ταχθούν στην μάχη μεταξύ ξένων και όχι στην ίδια πόλη με τον εραστή, εξ ίσου από αιδώ δεν εγκαταλείπουν τους συμπολεμιστές των. Γιατί πιστεύουν ως θεά όχι την Αναίδεια, αλλά την Αιδώ».

«Εκοινώνουν δε οι ερασταί τοις παισί της δόξης επ’ αμφότερα και λέγεταί ποτε παιδός εν των μάχεσθαι φωνήν αγεννή προεμένου ζημιωθήναι τον εραστήν υπό των αρχόντων. Ούτω δε του εράν εγκεκριμένου παρ’ αυτοίς, ώστε και των παρθένων εράν τας καλάς και αγαθάς γυναίκας, το αντεράν ούκ ην, αλλά μάλλον αρχήν εποιούντο φιλίας προς αλλήλους οι των αυτώ ερασθέντες, και διετέλουν κοινή σπουδάζοντες, όπως άριστον απεργάσαιντο τον ερώμενον».

«Οι ερασταί δε των παίδων μετείχον της φήμης αυτών και εις τάς δύο περιπτώσεις (δηλαδή = της φήμης και επί καλώ και επί κακώ). Και διηγούνται σχετικώς ότι, όταν κάποτε εις παίς εξεφώνησε κατά την διάρκειαν της μάχης μίαν απρεπή κραυγήν, οι άρχοντες ετιμώρησαν δια τούτο τον εραστήν του παιδός.

Ενω δε ο έρως επεδοκιμάζετο κατ’ αυτόν τον τρόπον υπό των Σπαρτιατών, ώστε και αι αγαθαί και ευγενείς γυναίκες να τρέφουν έρωτα προς τας παρθένους, δεν υπήρχεν όμως αντιζηλία εις τας ερωτικάς των σχέσεις, αλλά μάλλον εύρισκον αφορμήν να συνάψουν μεταξύ των στενήν φιλίαν εκείνοι , οι οποίοι είχον αγαπήσει τους ιδίους παίδας, και κατέβαλλον από κοινού, συνεχείς φροντίδας, δια να εξεύρουν τον καλύτερον τρόπον, με τον οποίον θα ήτο δυνατόν να γίνη άριστος ο υπ’ αυτών αγαπώμενος νέος».

Πλάτωνος Νόμοι 636c «Εννοητέον ότι τη θηλεία και τη των αρρένων φύσει εις κοινωνίαν ιούση της γεννήσεως ή περί ταύτα ηδονή κατά φύσιν αποδεδόσθαι δοκεί, αρρένων δε προς άρρενας ή θηλέων προς θηλείας παρά φύσιν»

«Είναι λοιπόν κατανοητό ότι η φύσις ωθεί τα θηλυκά να είναι σε επαφή με τα αρσενικά από την γέννηση τους, και η ηδονή σε αυτά είναι φανερό ότι έχει δοθεί σύμφωνα με την φύσιν, ενώ (η επαφή ενν.) των αρσενικών με τα αρσενικά και θηλυκών με τα θηλυκά ενάντια στην φύσιν (παρά φύσιν).»

Πλάτωνος Νόμοι 836c-e «ει γάρ τις ακολουθών τη φύσει θήσει τον προ του Λαίου νόμον, λέγων ως ορθώς είχεν το αρρένων και νέων μη κοινωνείν καθάπερ θηλειών προς μίξειν αφροδισίων, μάρτυρα παραγόμενος την θηρίων φύσιν και δεικνύς προς τα τοιαύτα ουχ απτόμενον άρρενα άρρενος δια το μη φύσει τούτο είναι, ταχ’ αν χρώτο πιθανώ λόγω…

«Όποιος, υπακούοντας στην φύση, προτείνει την επανακαθιέρωση του νόμου, όπως ήταν πριν από τον Λάιο-(ο οποίος εθεωρείτο ο μυθικός εφευρέτης της ομοφυλοφιλίας, με τον βιασμό του Χρυσίππου, για τον οποίο και τιμωρήθηκε από την μοίρα με το να δολοφονηθεί από τον ίδιο του τον γιό) και διακηρύσσει ότι δεν είναι σωστό να έρχεσαι σε σεξουαλική επαφή με άνδρες και αγόρια, όπως με τις γυναίκες, και προσάγει ως απόδειξη γι’ αυτό, την φύση των Ζώων και επισημαίνει ότι (ενν. Ανάμεσα τους) το αρσενικό δεν αγγίζει αρσενικό με σεξουαλικό σκοπό, αφού αυτό δεν είναι φυσικό, βρίσκεται, νομίζω, σε πολύ ισχυρή θέση…»

Πλάτωνος Νόμοι 840de «ως ου χείρους ημίν είναι τους πολίτας ορνίθων και άλλων θηρίων πολλών, οι κατά μεγάλας αγέλας γεννηθέντες, μέχρι μεν παιδογονίας η ίθεοι και ακήρατοι γάμων τε αγνοί ζώσιν, όταν δ’ εις τούτο ηλικίας έλθωσι, συνδυασθέντες άρρην θηλεία κατά χάριν και θήλεια άρρενι, τον λοιπόν χρόνον οσίων και δικαίως ζώσιν, εμμένοντες βεβαίως ταίς πρώταις της φιλίας ομολογίαις δειν δη θηρίων γε αυτούς αμείνους είναι.»

«Οι πολίτες μας δεν πρέπει να είναι κατώτεροι από τα πουλιά και πολλά άλλα είδη ζώων, που γεννιούνται σε αγέλες και ζουν αζευγάρωτα, ως την ηλικία της τεκνοποιίας, αγνά και αμόλυντα από τον γάμο, αλλά, όταν φτάσουν σ’ εκείνη την ηλικία, ζευγαρώνουν αρσενικό με θηλυκό και θηλυκό με αρσενικό σύμφωνα με τις διαθέσεις τους και για το υπόλοιπο της ζωής τους ζουν με ευλάβεια και είναι νομοταγή, μένοντας πιστά στις συμφωνίες που ήταν η αρχή της σχέσεώς τους. Πρέπει λοιπόν αυτοί (δηλ οι πολίτες) να είναι ακόμη καλύτεροι από τα θηρία».

Πλάτωνος Νόμοι 841d «Ή μηδένα τολμάν μηδενός άπτεσθαι των γενναίων άμα και ελευθέρων πλην γαμέτης εαυτού γυναικός, άθυτα δε παλλακών σπέρματα και νόθα μη σπείρειν, μηδέ άγονα αρρένων παρά φύσιν ή το μέν των αρρένων πάμπαν αφελοίμθ’άν..»

«Ή κανένας να μην τολμά να έρχεται σε επαφή με τους γενναίους και ελευθέρους εκτός από την ίδια τους την γυναίκα, ούτε να επιτρέπεται να σπείρουν νόθα σπέρματα στις παλλακίδες, είτε σε άνδρες άγονα παρά φύσιν ή μάλλον καλύτερα την μεταξύ ανδρών επαφή να την απαγορεύσουμε εντελώς».

Ξενοφώντος Απομνημονεύματα Α,ΙΙ30 «Κριτίαν μεν τοίνυν αισθανόμενος ερώντα Ευθυδήμου και πειρώντα χρήσθαι, καθάπερ οι προς τ’ αφροδίσια των σωμάτων απολαύοντες, απέτρεπε φάσκων ανελεύθερόν τε είναι και ου πρέπον ανδρί καλώ καυγαθώ τον ερώμενον, ω βούλεται πολλού άξιος φαίνεσθαι, προσαιτείν ώσπερ τους πτωχούς ικετεύοντα και δόμενον προσδούναι, και τύτα μηδενός αγαθού του δε Κριτίου τοις τοιούτοις ουχ υπακούοντος ουδέ αποτρεπομένου, λέγεται τον Σωκράτην άλλων τε πολλών παρόντων και του Ευθυδήμου ειπείν ότι υιικόν αυτώ δοκοίη πάσχειν ο Κριτίας, επιθυμών Ευθυδήμω προσκνήσθαι ώστπερ τα ύιια τοις λίθοις, εξ ων δη και εμίσει τον Σωκράτην ο Κριτίας».

«Αντιθέτως όμως, όταν αντιλήφθηκε πως ο Κριτίας ήταν ερωτευμένος με τον Ευθύδημο και επροσπαθούσε να τον χρησιμοποιήση καθώς εκείνοι που απολαμβάνουν τα σώματα αφροδιασικά, τον απέτρεπεν ο Σωκράτης λέγοντας ότι και ανάξιο για ελεύθερον άνθρωπο είναι και ανάρμοστο για έναν άνδρα μορφωμένον ενάρετα, εκείνον που αγαπά, χάριν του οποίου θέλει να φαίνεται πως αξίζει πολύ, να τον ζητιανεύει, ικετεύοντας και παρακαλώντας να του στέρξει σε κάτι, που μάλιστα κάθε άλλο παρά αγαθό είναι.

Επειδή δε ο Κριτίας δεν άκουσε αυτά τα λόγια και δεν απομακρυνόταν από τον σκοπό του, λέγεται ότι ο Σωκράτης, παρουσία και πολλών άλλων και του Ευθύδημου, είπεν ότι του φαίνεται πως ο Κριτίας υποφέρει από κάτι που παθαίνουν οι χοίροι, αφού επιθυμεί να τρίβεται επάνω στον Ευθύδημο, όπως ακριβώς τρίβονται τα χοιρίδια στις πέτρες. Εξ αιτίας αυτών ακριβώς ο Κριτίας εμισούσε τον Σωκράτη».

Αισχίνου Κατά Τιμάρχου 72: «Ου γαρ έγωγε υπολαμβάνω ούτως υμάς επιλήσμονας είναι, ώστε ασχημονείν ων ολίγω πρότερον ηκούσατε αναγιγνωσκομένων <των> νόμων, εν οις γέγραπται, εάν τις μισθώσηται τινα Αθηναίων επί ταύτην την πράξιν, ή εάν τις εαυτόν μισθώση ένοχον είναι τοις μεγίστοις και τοις ίσοις επιτιμίοις».

«Εγώ τουλάχιστον, δεν νομίζω πως ξεχνάτε τόσο εύκολα, ώστε να μη θυμάστε αυτά που ακούσατε προηγουμένως, όταν γινόταν η ανάγνωση των νόμων. Θυμάστε ασφαλώς, ότι οι νόμοι αναφέρανε ότι, όποιος πληρώσει άλλον άνδρα γι΄ αυτή τη δουλειά, ή πληρωθεί για να ικανοποιήσει τέτοιες επιθυμίες, και στις δύο περιπτώσεις η τιμωρία είναι ίδια και μάλιστα από τις πιο βαριές».

Ειδικότερα δε για τον Ιερό Λόχο των Θηβαίων φαίνεται ότι στην αρχαιότητα κάποιοι θιασώτες της ομοφυλοφιλίας είχαν προσπαθήσει να συσχετίσουν αυτά τα ζευγάρια των εραστών και ερωμένων με ζευγάρια που είχαν σαρκικές σχέσεις, γι’ αυτό ο Πλούταρχος, ο οποίος βέβαια γράφει τον 2ο μ.κ.ε. αιώνα, άρα έχει περάσει ολόκληρη την Ρωμαϊκή εποχή της πλήρους διαστροφής και διαφθοράς των ηθών, βάζει μετά την μάχη της Χαιρωνείας στο στόμα του νικητού της μάχης, Φιλίππου τα εξής συνταρακτικά λόγια:

Πλουτάρχου, Βίοι Παράλληλοι: «ας έχουν κακό τέλος εκείνοι που τόλμησαν να υπονοήσουν ότι κάτι αισχρό συνέβαινε μεταξύ αυτών των (πολεμικών) ζευγαριών»

Ξενοφώντος Συμπόσιον VIII, 28-32 «επιθυμώ δε σοι, έφη, ω Καλλία, και μυθολογήσαι ως ου μόνον άνθρωποι αλλά και θεοί και ήρωες την της ψυχής φιλίαν περί πλείονος ή την του σώματος χρήσιν ποιούνται. Ζεύς τε γάρ όσων μεν θνητών ουσών μορφής ηράσθη, συγγενόμενος εία αυτάς θνητάς είναι όσων δε ψυχαίς αγαθαίς αγασθείη, αθανάτους τούτους εποίει ων Ηρακλής μεν και Διόσκουροί είσι, λέγονται δε και άλλοι και εγω δε φημι και Γανυμήδην ου σώματος αλλά ψυχής ένεκα υπό Διός εις ΅Ολυμπον ανενεχθήναι, μαρτυρεί δε και τούνομα αυτού έστι μεν γάρ δήπου και Ομήρω γάνυται δε τ’ακούων, τούτο δε φράζει ότι ήδεται δε τ’ακούων έστι δε και αλλοθί που πυκινά φρεσί μήδεα ειδώς τούτο δ’ αυ λέγει σοφά φρεσί βουλεύματα ειδώς, εξ ούν συναμφοτέρων τούτων ουχ ηδυσώματος ονομασθείς ο Γανυμήδης αλλ’ ηδυγνώμων εν θεοίς τετίμηται αλλά μην, ω Νικήρατε, και Αχιλλεύς Ομήρω πεποίηται ουχ ως παιδικοίς Πατρόκλω αλλ’ ως εταίρω αποθανόντι εκπρεπέστατα τιμωρήσαι και Ορέστης δε και Πυλάδης και Θησεύς και Πειρίθους και άλλοι δε πολλοί των ημιθέων οι άριστοι υμνούνται ου διά το συγκαθεύδειν αλλά δια το άγασθαι αλλήλους τα μέγιστα και κάλλιστα κοινή διαπεπράχθαι, τι δε, τα νυν καλά έργα ου παντ’ αν εύροι τις ένεκα επαίνου υπο των και πονείν και κινδυνεύειν εθελόντων πραττόμενα μάλλον ή υπό των εθιζομένων ηδονήν αντ’ ευκλείας αιρείσθαι;»

«28. Επιθυμώ τέλος, Καλλία, εξηκολούθησεν ο Σωκράτης, να σου αποδείξω και με την μυθολογία ότι όχι μόνο οι άνθρωποι αλλά και οι θεοί και οι ήρωες προτιμούν περισσότερο την φιλία της ψυχής παρά την χρησιμοποίηση του σώματος. 29. Ο Ζεύς, ως γνωστόν, όσες γυναίκες θνητές ερωτεύθηκε για τη σωματική τους ομορφιά, αφού συναντιόταν μαζί τους, τις άφηνε να μένουν θνητές όσους όμως αγάπησε για την ομορφιά της ψυχής τους, αυτούς τους καθιστούσε αθάνατους. Ανάμεσα σ’ αυτούς είναι ο Ηρακλής, οι Διόσκουροι και άλλοι.

30. Εγώ επίσης υποστηρίζω ότι και ο Γανυμήδης μεταφέρθηκε στον ΅Ολυμπον επάνω όχι για την ομορφιά του σώματός του, αλλά για την ομορφιά της ψυχής του. Επιβεβαιώνει δε την γνώμη μου και το όνομά του, διότι και σε κάποιο χωρίον του Ομήρου υπάρχει γάνυται δε τ’ ακούων τούτο δε σημαίνει «ευχαριστείται να τον ακούη» υπάρχει επίσης και κάποιο άλλο χωρίον του Ομήρου: πυκίνα φρεσί μήδεα ειδώς κι’ αυτό πάλι λέγει «αυτός που είχε σοφές σκέψεις». Απ’ αυτά τα δύο λοιπόν ο Γανυμήδης αφού πήρε τ’ όνομα όχι ηδυσώματος αλλά ηδυγνώμων έχει τιμηθή μεταξύ των θεών.

31. Αλλ’ επίσης και ο Αχιλλεύς, Νικήρατε, έχει παρασταθή από τον Όμηρον ότι περιφανέστατα εκδικήθηκε τον θάνατο του Πατρόκλου όχι ως ερωμένου του, αλλ’ ως φίλου του. Και επίσης ο Ορέστης και ο Πυλάδης και ο Θησεύς και ο Περίθους και άλλοι πολλοί απο τους ημιθέους οι άριστοι εξυμνούνται, όχι γιατί εκοιμούντο μαζί, αλλά γιατί εθαύμαζε ο ένας τον άλλον και από κοινού έχουν κάμει μέγιστα και ωραιότατα κατορθώματα.

32. Και ως προς τ’ σύγχρονα έργα τι γνώμην έχεις; Όλα δεν θα εύρισκε κανείς ότι γίνονται από εκείνους που συνηθίζουν να προτιμούν αντί της δόξας την ηδονή;»

Ξενοφώντος, Λακεδαιμονίων Πολιτεία II 13 «Eάν κάποιος επιθυμούσε το σώμα μικρού παιδιού, αυτό εθεωρείτο τόσο αισχρό όσο και το να επιθυμεί κάποιος αδελφός το σώμα του αδελφού του ‘ή κάποιος γονέας το σώμα του παιδιού του».

Ξενοφώντος, Λακεδαιμονίων Πολιτεία «Λεκτέον δε μοι δοκεί είναι και περί των παιδικών ερώτων έστι γαρ τι και τούτο πρός παιδείαν»

«Μου φαίνεται και περί παιδεραστίας πρέπει να ομιλήσω, διότι και τούτο είναι κάτι, το οποίον έχει σχέσι με την αγωγήν».

(Παιδεραστία: O Nοητικός Έρως του Διδασκάλου προς τον Mαθητή, ανάλογον του σημερινού «Oι εκπαιδευτικοί πρέπει να αγαπούν τα παιδιά».)

Ξενοφώντος Κύρου Ανάβασις II,VI28 «Αριαίω δε βαρβάρω όντι, ότι μειρακίοις καλοίς ήδετο…»

«στον Αριαίο εξ άλλου, που ήταν βάρβαρος, διότι ευχαριστιόταν με όμορφα παιδιά»

Aισχύνου, Nόμος Aττικού Δικαίου – Kατά Tιμάρχου 12 «Oι διδάσκαλοι να μην ανοίγουν τα σχολεία πρίν ανατείλει ο ήλιος και να τα κλείνουν πριν από την δύση του. Nα μην επιτρέπεται σε όσους έχουν μεγαλύτερη ηλικία από τα παιδιά να εισέρχονται στα σχολεία, όταν υπάρχουν μέσα παιδιά, εκτός αν πρόκειται για τον υιό, τον αδελφό ή τον γαμπρό του διδασκάλου. Εάν κάποιος παραβεί αυτή την απαγόρευση και εισέλθει στο σχολείο, θα τιμωρείται με την ποινή του θανάτου. Επίσης οι επί κεφαλής της παλαίστρας να μην επιτρέπουν, επ’ ουδενί λόγο, σε κανέναν ενήλικο να κάθεται μαζί με τα παιδιά στις Εορτές του Eρμή. Εάν κάτι τέτοιο συμβεί ο επί κεφαλής της παλαίστρας είναι ένοχος παραβάσεως του νόμου περί διαφθοράς των ελευθέρων παίδων».

Aισχύνου, Nόμος Σόλωνος – Kατά Tιμάρχου 16 «Eάν κάποιος ωθήσει σε ασέλγεια ελεύθερο παίδα, να καταγγέλλεται ενώπιον των θεσμοθετών από εκείνον που έχει την κηδεμονίαν του παιδός, αφού προηγουμένως αναγράψει στην μήνυση την ποινή που θεωρεί άξια για τον δράστη. Αν δε ο μηνυθείς καταδικασθεί, να παραδοθεί στους ένδεκα και να θανατωθεί αυθημερόν».

Αισχίνου Κατά Τιμάρχου 13 «εάν τινά εκμισθώσει εταιρείν πατήρ ή αδελφός ή θείος ή επίτροπος ή όλως των κυρίων τις, κατ’ αυτού μεν του παιδός ουκ εά γραφήν είναι, κατά δε του μισθώσαντος και του μισθωσαμένου, του μεν ότι εξεμίσθωσε, του δε ότι, φησίν εμισθώσατο» «εάν κάποιος ή πατέρας είναι αυτός ή αδελφός ή θείος ή κηδεμόνας ή τέλος πάντων ένας που έχει κάποια εξουσία πάνω στο παιδί, παραχωρήσει για χρήματα ένα παιδί, στην περίπτωσι αυτή, εναντίον του παιδιού δεν ασκείται ποινική δίωξη, ασκείται όμως εναντίον εκείνου που πλήρωσε και εκείνου που το παραχώρησε»

Δημοσθένους, Nόμος Σόλωνος – Kατά Mηδείου § 47 «Όποιος παρακινεί σε ακολασία παιδί ‘ή γυναίκα ‘ή άνδρα ελεύθερο ‘ή δούλο ‘ή παρανομεί εις βάρος κάποιου απ’ αυτούς, να καταγγέλλεται από οποιονδήποτε Αθηναίο έχει το επίτιμο δικαίωμα, στους θεσμοθέτες. Oι δε θεσμοθέτες μέσα σε τριάντα ημέρες από την καταγγελία να εισάγουν προς δίκη τον κατηγορούμενο ενωπίον της Hλιαίας εφόσον οι δημόσιες ασχολίες το επιτρέπουν. Σε αντίθετη περίπτωση να δικαστεί με την πρώτη ευκαιρία. Αφότου δικαστεί από την Hλιαία και αν κριθεί ένοχος, καταδικάζεται σε φυλάκιση ‘ή πρόστιμο. Εάν το αδίκημα όμως είναι σοβαρό τότε να παραδοθεί στους ένδεκα και να θανατωθεί αυθημερόν».

Αισχίνου Κατά Τιμάρχου 16 ”τις Αθηναίων ελεύθερον παίδα υβρίση, γραφέσθω ο κύριος του παιδός προς τους θεσμοθέτας, τίμημα επιγραψάμενος ου δ’ άν το δικαστήριον καταψηφίσηται, παραδοθείς τοις ένδεκα τεθνάτω αυθημερόν, εάν δε εις αργύριον καταψηφισθή, αποτισάτω εν ένδεκα ημέραις μετά την δίκην, εάν μη παραχρήμα δύνηται αποτίνειν έως δε του αποτίσαι ειρχθήτω ένοχοι δε έστωσαν ταίσδε ταίς αιτίαις και οι εις τα οικετικά σώματα εξαμαρτάνοντες.

«Αν κάποιος Αθηναίος προσβάλει έναν ελεύθερο νέο, να καταθέσει γραφή (μήνυση) ο κηδεμών προς τους θεσμοθέτες (εισαγγελείς) και να ζητάει την τιμωρία του. Εάν το δικαστήριο τον καταδικάσει, τότε να παραδοθεί στους ένδεκα δημίους και να εκτελεστή την ίδια ημέρα. Εάν καταδικαστεί σε χρηματικό πρόστιμο να το εξοφλήσει μέσα σε διάστημα ένδεκα ημερών από την καταδίκη του, εάν δεν έχει την δυνατότητα να το εξοφλήσει αμέσως και μέχρι να το εξοφλήσει να είναι σε κάθειρξη, ένοχοι δε για τις ίδιες πράξεις να είναι και όσοι τις κάνουν προς τους δούλους.

Αισχίνου Κατά Τιμάρχου 136 «Εγώ δε ούτε έρωτα δίκαιον ψέγω, ούτε τους κάλλει διαφέροντας φημί πεπορνεύσθαι, ούτε αυτός εξαρνούμαι μη ου γεγονέναι <τ’> ερωτικός και έτικαι νυν είναι? Ορίζομαι δ’ είναι το μεν εράν των καλών και σωφρόνων φιλανθρώπου πάθος και ευγνώμονος ψυχής, το δε ασελγαίνειν αργυρίου τινά μισθούμενον υβριστού και απαιδεύτου ανδρός έργον είναι ηγούμαι.

Και το μεν αδιαφθόρως εράσθαι φημί καλόν είναι, το δ’ επαρθέντα μισθώ πεπορνεύσθαι αισχρόν?Οι γαρ πατέρες ημών, οθ’ υπέρ των επιτηδευμάτων και των εκ φύσεως αναγκαίων ενομοθέτουν, α τοις ελευθέροις ηγούντο είναι πρακτέα, ταύτα τοις δούλοις απείπον μη ποιείν?.»δούλον ελευθέρου παιδός μητ’ εράν μητ’ επακολουθείν, ή τύπτεσθαι τη δημοσία μάστιγι πεντήκοντα πληγάς» αλλά ου τον ελεύθερον εκώλυσεν εράν <και ομιλείν> και ακολουθείν, ουδέ βλάβην τω παιδί, αλλά μαρτυρίαν σωφροσύνης ηγήσατο συμβαίνειν?το δ’ επακολουθείν και εφοράν φρουράν και φυλακήν σωφροσύνης ηγήσατο είναι μεγίστην».

«Αλλά εγώ, κύριοι δικασταί, δεν κατηγορώ τον όμορφο έρωτα. Ούτε λέω ότι είναι πόρνος όποιος είναι όμορφος. Ούτε αρνούμαι, ότι έχω αγαπήσει, και αγαπώ τα παιδιά; Και σας διευκρινίζω, ότι το να ερωτεύεται κανείς τα παιδιά τα όμορφα και με ανατροφή, αυτό είναι μια αδυναμία που χαρακτηρίζει ανθρώπους ανωτέρους. Αλλά το να ασελγή κάποιος πληρώνοντας, αυτό νομίζω είναι χαρακτηριστικό κακού και αμόρφωτου ανθρώπου. Υποστηρίζω ακόμη ότι το να αγαπηθεί ένας νέος με σκοπούς ανιδιοτελείς (αδιαφθόρως) είναι κάτι το ηθικό και όμορφο; Οι πρόγονοί μας κύροι δικασταί, όταν θεσπίζανε νόμους για τις ασχολίες μας και τις ανάγκες της ανθρώπινης φύσεως, όσα, κατά την γνώμη τους, αρμόζουν σε ελευθέρους ανθρώπους, αυτά τα απαγόρευαν στους δούλους. Ο νόμος λέει ο δούλος απαγορεύεται να γίνεται εραστής ελευθέρου παιδιού, ή να το παίρνει από κοντά γι’ αυτό τον σκοπό.

Ο παραβάτης δε να μαστιγώνεται δημόσια με πενήντα κτυπήματα. Τον ελεύθερο άνθρωπο όμως, κύριοι δικασταί, δεν τον εμπόδισε να γίνεται εραστής του παιδιού, ούτε τον εμπόδισε να το παρακολουθεί. Και δεν νόμισε πως αυτό είναι ζημιά για το παιδί, παρά απόδειξη καλής ανατροφής; Πάντως το να συνοδεύει κανείς παιδιά και να εποπτεύει τις πράξεις τους, αυτό ο νομοθέτης το θεώρησε σαν πολύ σπουδαίο τρόπο περιφρουρήσεως της καλής ανατροφής του παιδιού»

Συμπερασματικά, αυτό που βγαίνει είναι ότι οι αρχαίες Ελληνικές κοινωνίες δεν έβλεπαν με καλό μάτι την ομοφυλοφιλία, την ανεχόντουσαν στα πλαίσια ενός μικρού φυσιολογικού ποσοστού απόκλισης από το φυσιολογικό. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν την πρόβαλαν ως αγαθό και ιδανικό. Ασφαλώς και δεν τους έκαιγαν στην πυρά, αλλά απαιτούσαν να το δηλώσουν, έτσι ώστε να μην έχουν κανένα δικαίωμα σε δημόσια αξιώματα. Εάν το έπρατταν δεν τους ενοχλούσε κανείς. Εάν, όμως το έκρυβαν, τότε ο πέλεκυς του Νόμου έπεφτε πάνω τους βαρύς.

Στην αρχαία Ελλάδα το να είναι κάποιος ομοφυλόφιλος είχε τις εξής επιπτώσεις:

Δεν μπορούσε να γίνει ένας απο τους 9 άρχοντες

Ούτε ιερέας

Ούτε δικηγόρος δημοσίων δικώνή να καταλάβει οποιαδήποτε εξουσία, είτε εντός της πόλεως είτε έξω από τα όριά της,είτε με κλήρο είτε με εκλογή

Ούτε να μυηθεί στα ιερά μυστήρια

Ούτε να στέλνεται ώς κήρυκας

Ούτε να λέει τη γνώμη του (η γνώμη του σε δίκες είχε μηδενική αξία)

Ούτε να μετέχει σε δημόσιες θρησκευτικές τελετές

Ούτε να φοράει στεφάνι στις δημόσιες στεφανοφορίες

Ούτε να περιφέρεται στην δημόσια αγορά (αυτό ισχύει για αυτόν που ήταν «δηλωμένος» ομοφυλόφιλος).

Ο παραβάτης των παραπάνω ετιμωρείτο με την ποινή του θανάτου.

Ο ομοφυλόφιλος στην αρχαία Ελλάδα δεν είχε πολιτικά και ιερατικά δικαιώματα.

Βιβλιογραφία

۰ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ. Κείμενο, μετάφραση και ερμηνεία υπό Ιωάννου Συκουρτή «Εστία»

۰ Η ΕΡΩΤΙΚΗ ΦΙΛΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Γιάννη Γουδέλη, «ΔΙΦΡΟΣ» 1992

۰ ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ ΕΡΩΤΙΚΟΣ Μ.Γ. Μερακλής, «ΓΝΩΣΗ» 1985

۰ ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ Σ. Μαγγίνα, Ι. Δ. Πασσά Εγκυκλοπαίδεια του «ΗΛΙΟΥ»

۰ ΑΠΟΥΛΗΙΟΥ «ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ»

۰ DELIA STEINBERG GUZMAN “ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΣ ΕΡΩΤΑΣ ή σεξουαλικός έρωτας”

@ Ειρήνη Κρίνο

http://terrapapers.com/?p=29506

Εσείς μπορείτε να δώσετε λύση στο παράδοξο του Πρωταγόρα;

October 11, 2017, 8:00 am

≫ Next: ΔΡΑΣΗ ΤΩΡΑ !ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΚΑΙ ΟΛΕΣ ΣΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ !!ΟΧΙ ΣΤΟ ΝΕΟ ΥΠΕΡ ΔΗΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ BAYER-MOSANTO

≪ Previous: Ο Ερωτας στην Αρχαιότητα

$

0

0

Μπορείτε να δώσετε λύση στο πιο κάτω παράδοξο.

Στον Πρωταγόρα αποδίδεται το παρακάτω θεωρητικό παράδοξο:

Ο Αρίστιππος ζήτησε από τον Πρωταγόρα να του διδάξει Νομική. Επειδή όμως δεν είχε λεφτά να τον πληρώσει, συμφώνησαν ο Πρωταγόρας να πληρωθεί μόλις ο Αρίστιππος κερδίσει την πρώτη του δίκη.
Ο Αρίστιππος όμως δεν τα κατάφερνε καθόλου καλά στο δικαστήριο και έτσι ο Πρωταγόρας του ζήτησε την καταβολή των χρημάτων του, παρόλο που δεν είχε κερδίσει ακόμα καμία δίκη. Ο Αρίστιππος αρνήθηκε επικαλούμενος τη συμφωνία τους και το θέμα έφτασε στα δικαστήρια.
Ο δικαστής που άκουσε την υπόθεση βρέθηκε στο παρακάτω λογικό παράδοξο:
Αν δικαίωνε τον Αρίστιππο με απόφαση να μην πληρώσει τον Πρωταγόρα τότε ο Αρίστιππος θα είχε μόλις κερδίσει την πρώτη του δίκη και για το λόγο αυτό θα έπρεπε να πληρώσει τον Πρωταγόρα.
Αν από την άλλη, δικαίωνε τον Πρωταγόρα με απόφαση να πληρωθεί από τον Αρίστιππο τότε ο τελευταίος δεν θα είχε κερδίσει ακόμα την πρώτη του δίκη και έτσι δεν θα έπρεπε να πληρώσει τον Πρωταγόρα.
Πώς θα βγει ο δικαστής από αυτό το αδιέξοδο;

"ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΑΤΩΝΤΑΣ ΕΔΩ:"

ΔΡΑΣΗ ΤΩΡΑ !ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΚΑΙ ΟΛΕΣ ΣΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ !!ΟΧΙ ΣΤΟ ΝΕΟ ΥΠΕΡ ΔΗΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ BAYER-MOSANTO

October 11, 2017, 8:31 am

≫ Next: Τα αρχαία Ελληνικά αρώματα.Τα είδη και οι μέθοδοι επεξεργασίας !

≪ Previous: Εσείς μπορείτε να δώσετε λύση στο παράδοξο του Πρωταγόρα;

$

0

0

Η Monsanto προωθεί ένα υπερ-δηλητήριο που μεταφέρεται με τον αέρα και σκοτώνει τις καλλιέργιες… εκτός από τα μεταλλαγμένα φυτά της Monsanto. Αλλά σε λίγες μέρες, μια πολιτεία των ΗΠΑ μπορεί να το απαγορεύσει, ανοίγοντας τον δρόμο για την απαγόρευσή του ανά τον κόσμο. Αν 1 εκατ. υπογράψουμε τώρα το ψήφισμα, θα το καταθέσουμε στην επίσημη διαδικασία για να κρατήσουμε αυτό το τοξικό χημικό μακριά από τα χωράφια μας και το φαγητό μας! ΥΠΟΓΡΑΨΕ ΕΔΩ Αγαπημένοι αβαζίτες και αβαζίτισσες, Η Monsanto ετοιμάζεται να προωθήσει ένα υπερ-δηλητήριο που σκοτώνει καλλιέργειες στο πέρασμά του -- εκτός από τα γενετικά μεταλλαγμένα φυτά της Μονσάτο. Μεταφέρεται ακόμη και με τον αέρα στα γειτονικά χωράφια! Αλλά σε λίγες μέρες μπορούμε να το ξεφορτωθούμε.  Μετά τη μαζική αντίδραση 1.000 αγροτών, μια πολιτεία των ΗΠΑ σκέφτεται να το απαγορεύσει. Αυτό θα ανοίξει το δρόμο για να πετύχουμε την απαγόρευσή του ανά τον κόσμο. Η Monsanto ετοιμάζει σφοδρή εκστρατεία πίεσης και ελπίζει πως η μάχη θα δοθεί σε τοπικό επίπεδο. Αλλά αν 1 εκατ. από εμάς υπογράψουμε τώρα το ψήφισμα, θα το καταθέσουμε στην επίσημη διαδικασία για να δείξουμε πως όλος ο κόσμος θέλει αυτό το τοξικό χημικό μακριά από τα χωράφια μας και το φαγητό μας! Πρόσθεσε το όνομά σου:  Υπόγραψε εδώ: «Απαγορεύστε το δηλητήριο της Monsanto» Δεν είναι τυχαίο ότι οι αγρότες έχουν ξεσηκωθεί. Το Dicamba σπέρνει τον θάνατο με τον άνεμο, μολύνοντας καλλιέργειες, δέντρα, έδαφος και νερό. Οι αγρότες είναι τώρα αντιμέτωποι με ένα εκβιαστικό δίλημμα: να αρχίσουν κι αυτοί να καλλιεργούν τους μεταλλαγμένους σπόρους της Monsanto, ή να δουν τις καλλιέργειες τους να πεθαίνουν.   Είναι ένα άπληστο και επικίνδυνο σχέδιο που θα φέρει κέρδη δισεκατομμυρίων στη Monsanto και μπορεί να καταστρέψει την τροφική μας αλυσίδα.   Όμως μπορούμε να το σταματήσουμε. 17 πολιτείες των ΗΠΑ έχουν ανοίξει έρευνες για το Dicamba και οι αρχές του Αρκάνσας μόλις πρότειναν την απαγόρευσή του -- η ψηφοφορία θα γίνει σε λίγες μέρες. Ρυθμιστικές αρχές, από την Ευρώπη μέχρι την Λατινική Αμερική, παρακολουθούν προσεκτικά τις εξελίξεις. Αν 1 εκατ. από εμάς έρθουμε αντιμέτωποι με την Monsanto στο Αρκάνσας και πετύχουμε την απαγόρευση, μπορούμε να σταματήσουμε το θανατηφόρο δηλητήριο, πριν εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο. Υπόγραψε εδώ: «Απαγορεύστε το δηλητήριο της Monsanto» Για χρόνια το κίνημα του Avaaz δίνει τη μάχη του Δαβίδ για να σταματήσουμε την αρπαγή της τροφικής μας αλυσίδας από τον επικίνδυνο και διεφθαρμένο Γολιάθ της βιοχημείας. Και κερδίζουμε. Πέρυσι, βοηθήσαμε να ακυρωθεί η κατασκευή του τεράστιου εργοστασίου μεταλλαγμένων της Monsanto στην Αργεντινή και να μην ανανεωθεί η άδεια κυκλοφορίας του ζιζανιοκτόνου γλυφοσάτη στην ΕΕ. Τώρα στο Αρκάνσας μπορούμε να νικήσουμε την πρώτη μάχη αυτού του νέου αγώνα. Με ελπίδα και αποφασιστικότητα, Dalia, Nick, Danny, Allison, Diego, Camille και όλη η ομάδα του Avaaz Το ζιζανιοκτόνο dicamba της Monsanto σκοτώνει… -- Arti News http://www.artinews.gr/%CF%84%CE%BF Συνωμοσία για την επιβίωση... των εντομοκτόνων -- Εφημερίδα των Συντακτών http://www.efsyn.gr/arthro/synomosia-gia-tin-epiviosi-ton-entomoktonon Το Αρκάνσας αποκρούει την Monsanto, κινείται προς την απαγόρευση ύποπτου ζιζανιοκτόνου (στα Αγγλικά) -- NPR http://www.npr.org/sections/thesalt/2017/09/22/552803465/arkansas-defies-monsanto-moves-to-ban-rogue... Αυτό το θαυματουργό ζιζανιοκτόνο υποτείθετε θα εσωζε τις καλλιέργιες. Αντιθέτως, τις καταστρέφει (στα Αγγλικά) -- Washington Post https://www.washingtonpost.com/business/economy/this-miracle-weed-killer-was-supposed-to-save-farms-... Το Αρκάνσας είναι ένα βήμα πριν την απαγόρευση του dicamba (στα Αγγλικά) -- AgriNews http://www.agrinews-pubs.com/news/arkansas-one-step-from-dicamba-ban/article_9a258824-25d7-5e73-a623... Η Monsanto αντεπιτεθεται στην απαγόρευση του dicamba στο Αρκάνσας (στα Αγγλικά) -- Arkansas Matters http://www.arkansasmatters.com/news/local-news/monsanto-fighting-arkansas-dicamba-ban/806920404 Το Αρκάνσας είναι ένα βήμα πριν την απαγόρευση του αμφιλεγόμενου ζιζανιοκτόνου (στα Αγγλικά) -- Reuters https://www.reuters.com/article/us-usa-pesticides-arkansas/arkansas-one-step-from-ban-on-controversi...

---

Το Avaaz είναι το μεγαλύτερο κίνημα πολιτών με 44 εκατομμύρια μέλη παγκοσμίως. Κινητοποιούμαστε για να φέρνουμε τις απόψεις και τις αξίες των λαών στο επίκεντρο των παγκόσμιων πολιτικών αποφάσεων. Η λέξη «Avaaz» σημαίνει «φωνή» ή «τραγούδι» σε πολλές γλώσσες. Τα μέλη του Avaaz βρισκόμαστε σε κάθε γωνιά του πλανήτη, ενώ η ομάδα μας είναι διασκορπισμένη σε 18 χώρες και 6 ηπείρους, και χρησιμοποιεί 17 γλώσσες. Μάθε περισσότερα για τις μεγαλύτερες νίκες του κινήματός μας ή βρες μας στο Facebook και το Twitter.
Έλαβες αυτή την ειδοποίηση επειδή στις έγινες μέλος του Avaaz υπογράφοντας ένα ψήφισμα με τη διεύθυνση email Nektron444@gmail.com.

Για να βεβαιωθείς ότι οι ειδοποιήσεις του Avaaz εμφανίζονται στα εισερχόμενά σου, πρόσθεσε το avaaz@avaaz.org στις επαφές σου. Αν θέλεις να αλλάξεις το email, τη γλώσσα ή άλλα στοιχεία σου, πάτα εδώ, ενώ αν θέλεις να σταματήσεις να λαμβάνεις ειδοποιήσεις πάτα εδώ για να διαγραφείς από μέλος.

Αν θέλεις να επικοινωνήσεις με το Avaaz, μην απαντήσεις σε αυτό το email. Απλά γράψε μας μέσω του συνδέσμου www.avaaz.org/el/contact.

Τα αρχαία Ελληνικά αρώματα.Τα είδη και οι μέθοδοι επεξεργασίας !

October 11, 2017, 10:00 am

≫ Next: Ηράκλειτος-Δημοκρατία και Αξιοκρατία

≪ Previous: ΔΡΑΣΗ ΤΩΡΑ !ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΚΑΙ ΟΛΕΣ ΣΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ !!ΟΧΙ ΣΤΟ ΝΕΟ ΥΠΕΡ ΔΗΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ BAYER-MOSANTO

$

0

0

Αρχαία Αρώματα: Τα είδη και οι μέθοδοι επεξεργασίας

Η αρωματοποιΐα αποτελούσε έναν κλάδο ξεχωριστό, που απαιτούσε δεξιοτεχνία, εφευρετικότητα, αλλά και την απαραίτητη μυστικότητα. Επρόκειτο για μια σπουδαία τέχνη για την οποία γράφτηκαν ποικίλα αρχαία συγγράμματα, με περιεχόμενο θεραπευτικό, καλλωπιστικό και επικουρικό. Οι αρχαίοι διέκριναν τα αρώματα σε δύο κατηγορίες. Σε αυτά που βρίσκονταν σε υγρή κατάσταση, τα έλαια, και στα παχύρρευστα και στερεά, τις αλοιφές. Τα ρήματα που χρησιμοποιούσαν αντίστοιχα ήταν το χρίω και το αλείφω, ενώ συναντάται επίσης το ξεραλοίφειν για επάλειψη σε στεγνό και όχι υγρό σώμα. Τα αρωματικά έλαια χαρακτηρίζονται ως
ευώδη.

Οι αρχαίοι συγγραφείς όπως ο Αθήναιος, ο Ιπποκράτης, ο Ξενοφών, ο Ηρόδοτος, ο Αριστοτέλης, ο Θεόφραστος και
άλλοι, αναφέρουν λεπτομέρειες σε σχέση με τα αρχαία αρώματα από λουλούδια, τα
οποία έπαιρναν το όνομά τους είτε από το αρωματικό φυτό από το οποίο παράγονταν είτε από το όνομα του παρασκευαστή τους. Το μεγαλείον για παράδειγμα, διάσημο άρωμα της Εφέσου, πήρε το όνομά του από τον Μέγαλλο από τη Σικελία. Τα πιο γνωστά αρχαία ελληνικά αρώματα ήταν το ίρινον, ελαιόλαδο με εκχυλίσματα από ρίζες ίριδας, το νάρδον, το βάλσαμο, η στακτή το αυθεντικό βάλσαμο μύρου, το μελίνιο από κυδωνέλαιο, το ρόδιο μία διάσημη αλοιφή από τη Ρόδο από εκχύλισμα τριαντάφυλλου μαζί με άλλα αιθέρια έλαια, τοτύλιον έλαιον και άλλα.

Πολλές πόλεις μάλιστα ήταν ταυτισμένες με την παραγωγή συγκεκριμένων αρωμάτων και αλοιφών, όπως η Κύζικος περίφημη για το άρωμα της ίριδας, η Κως για το άρωμα μαντζουράνας και μήλων, η Φάσηλης για το ρόδο της κ.τ.λ.

Οι αρχαίοι συχνά εισήγαγαν αρώματα από την Ανατολή, τα οποία μάλιστα ασκούσαν σ’ αυτούς μία ιδιαίτερη γοητεία. Αρώματα, όπως το βρενθείον το ονομαστό άρωμα των Λυδών με μυρωδιά μόσχου και λεβάντας, το οποίο σκεύαζαν σε μικρά αγγεία, τα λυδία, τοσούσινο το αρωματικό λάδι κρίνων από τα Σούσα, το μενδήσιο από τη Μέντη στο Νείλο, από λάδι βαλάνου αρωματισμένο με λάδι πικραμύγδαλων, όπως και το μετόπιο,μία ακριβή αρωματική κρέμα από την Αίγυπτο. Επίσης από τον 6ο αιώνα ήδη εισήγαγαν λάδι φοίνικα από την Ναύκρατη του Νείλου, κρίνο, λωτό και άνιθο από την Αίγυπτο και σίλφιο από τη Λιβύη από το οποίο παρασκεύαζαν ναρκωτικές, φαρμακευτικές αλοιφές, ως αντίδοτο κατά των δηλητηριάσεων. Τις εμπορικές σχέσεις με την ανατολή ευνόησαν ιδιαίτερα οι κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Από κει οι Έλληνες προμηθεύονταν καινούργια αρώματα και είδη καλλωπισμού. Η βιομηχανία των αρωμάτων έφτασε δε στο αποκορύφωμά της στην πτολεμαϊκή Αίγυπτο.

Μυρεψεία – Σκεύη και Μέθοδοι Επεξεργασίας των προϊόντων

Στο Μινωικό και Μυκηναϊκό πολιτισμό πρέπει να υπήρχαν πολλά μυρεψεία, χώροι παρασκευής προϊόντων καλλωπισμού, αλοιφών και αρωμάτων. Τέτοια στοιχεία εντοπίστηκαν στο ανάκτορο της Ζάκρου (α΄ μισό 15ου αιώνα), στο ανάκτορο της Πύλου (τέλη 13ου αιώνα), στην Οικία του Λαδεμπόρου, αλλά και στην Οικία των Σφιγγών στις Μυκήνες.

Στα μυρεψεία αυτά και κυρίως σ’ αυτό της Ζάκρου, βρέθηκε πλήθος αγγείων, κυάθια, κύπελλα, αγγεία κοινής χρήσης, σταμνοειδή, ευρύστομα καδοειδή, αλλά και ολόκληρες σειρές από πύραυνα, θυμιατήρια δηλαδή με διάτρητο πόδι και άνοιγμα για την τοποθέτηση του κάρβουνου, πυριατήρια, καλύμματα χυτρών, ηθμοί (σουρωτήρια), τριποδικές χύτρες, πήλινη σχάρα, σκεύη που στο σύνολό τους χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή εκχυλισμάτων αρωματικών βοτάνων.

Γενικώς τα σκεύη που χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή καλλυντικών προϊόντων και αρωμάτων ήταν:

Τα γουδιά και οι τριπτήρες, για το κομμάτιασμα ή το άλεσμα του καρπού ή για την επεξεργασία άλλων υλών, όπως το θρυμμάτισμα των ανόργανων υλικών για τα χρώματα.




Οι λεκάνες, για την παραγωγή του κρασιού ή του λαδιού.

Η ασάμινθος, η μπανιέρα δηλαδή, για το μούλιασμα των λουλουδιών μέσα σε νερό, λάδι ή λίπος για την εξαγωγή του αρώματός τους.

Οι χύτρες, για το βράσιμο του λαδιού με σκοπό την παρασκευή του αρώματος.

Τα μυροδοχεία, τα αγγεία στα οποία συσκεύαζαν το έτοιμο προϊόν, τα οποία είχαν διάφορα σχήματα, ονόματα, αλλά και διακόσμηση.

Τα θυμιατήρια, τα λεγόμενα πύραυνα ή πυριατήρια.

Σε σχέση με τις μεθόδους επεξεργασίας που πιθανόν χρησιμοποιούσαν οι αλοιφοποιοί της μινωικής και μυκηναϊκής εποχής, δεν έχουμε σαφείς γραπτές μαρτυρίες αλλά ούτε και άλλες αρχαιολογικές πληροφορίες. Ο Διοσκουρίδης του 1ου αι. μ.Χ. περιγράφει λεπτομερώς τη μέθοδο παρασκευής αρωματικών λαδιών, η οποία από τους ερευνητές θεωρείται πως θα πρέπει πιθανόν να ήταν ίδια με αυτή και των προγενέστερων εποχών (Demateria medica 1.43-55):

“Η επεξεργασία γινόταν σε δύο στύψεις. Σκοπός της πρώτης ήταν να καταστήσει το λάδι δεκτικό στο άρωμα των λουλουδιών και των φύλλων που θα προσέθεταν αργότερα. Κατά την πρώτη φάση λοιπόν παρασκεύαζαν μία αλοιφή από κονιορτοποιημένες ρίζες καλάμου, σχοίνου και κύπειρου, αναμεμειγμένες με νερό ή κρασί και την έβραζαν σε λάδι. Μετά σούρωναν το λάδι και το άφηναν να κρυώσει. Η δεύτερη στύψη αποτελούνταν από το βούτηγμα στο κρύο λάδι, εκείνων των λουλουδιών ή των φύλλων που θα έδιναν το τελικό άρωμα. Στο τέλος προσέθεταν τεχνικό χρώμα, αλάτι για τη συντήρηση ή μπαχαρικά”.

Η απόσταξη με τη σημερινή της έννοια δεν ήταν γνωστή στην αρχαιότητα. Οι μέθοδοι για την εξαγωγή αρώματος ήταν η εξαγωγή αρώματος από λουλούδια με εμποτισμό και η έκθλιψη – στύψη.

Στην πρώτη περίπτωση τα πέταλα των λουλουδιών απλώνονταν σε ζωικό λίπος ή λάδι και αντικαθίσταντο με νέα μέχρι το λίπος να κορεστεί από το άρωμά τους. Μέσα σ’ αυτό το λάδι ή το λίπος, που πιθανόν να ήταν ζεστό, τα λουλούδια θα έπρεπε να παραμείνουν για να μουλιάσουν. Από αυτή τη διαδικασία προέκυπτε έπειτα μία μυραλοιφή στην οποία έδιναν σχήμα σφαίρας ή κώνου και τη χρησιμοποιούσαν στις γιορτές και τον καλλωπισμό.

Στην έκθλιψη ή στύψη τα άνθη ή οι σπόροι τοποθετούνταν σε λινά υφάσματα υπό μορφή σάκου με θηλιές στις δύο απολήξεις οι οποίες στρέφονταν αντιθετικά ή ακολουθούσαν την ίδια διαδικασία του πιεστηρίου, όπως για την παρασκευή του κρασιού και του λαδιού.
Στην όλη διαδικασία θα χρησιμοποιούνταν επίσης η ρητίνη του λαδάνου, του στύρακος, της μαστίχας, του κέδρου και του πεύκου. Τα υλικά θα πρέπει να ανακατεύονταν στις κατάλληλες ποσότητες, στη σωστή σειρά και θερμοκρασία, ενώ στο μείγμα θα προστίθετο και μία ορυκτή χρωστική ουσία. Τις αλοιφές θα πρέπει να τις έβραζαν.

Οι Μινωίτες γνωρίζουμε πως εισήγαγαν κανέλα, βάλσαμο, μύρο, χέννα, νάρδο, βάλανα από την Αίγυπτο, τη Συρία, την Κύπρο και το Λίβανο, ενώ εξήγαγαν πρώτες ύλες, όπως ξύλα κυπαρισσιού, αλλά και έτοιμα προϊόντα όπως λάδι ελιάς, αμυγδάλου και λαδάνου. Πολλά μινωικά βάλσαμα ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή στην Αίγυπτο και αναφέρονται σε πολλά κείμενα της 18ης και 19ης Δυναστείας.

Στις πινακίδες της Γραμμικής Β αναφέρονται επίσης διάφορα καρυκεύματα, κάποια από τα οποία αναφέρεται ότι ζυγίζονταν και άλλα ότι μετριόταν σε όγκο. Προφανώς οι ουσίες που αποτελούνταν από μικρούς σπόρους ή μόρια με συμπαγή και ομογενή φυσιογνωμία καταγράφονται με βάση τις μετρήσεις όγκου, ενώ αυτές που αποτελούνταν από μόρια διαφορετικών διαστάσεων και δεν παρουσίαζαν συμπαγή όψη, καταγράφονται με βάση τις μονάδες βάρους.

Ορισμένα αρώματα της αρχαιότητας

Ίρινον

Το ίρινον παράγονταν από τις ρίζες της ίριδας, αφού κόβονταν, απλώνονταν στη σκιά και ξεραίνονταν περασμένες σε νήματα. Το ίρινον ήταν άρωμα εύκολο στην παρασκευή του, με απλά συστατικά και οσμή που βελτιώνονταν με την πάροδο του χρόνου, καθώς και με την προσθήκη ελαιολάδου ή αιγυπτιακής βαλάνου. Επρόκειτο για ένα αγαπητό και σχετικά φθηνό άρωμα.

Νάρδον

Παράγονταν από τη ρίζα της ινδικής νάρδου, με λεπτό άρωμα που άντεχε στο χρόνο. Το καλύτερο νάρδον παράγονταν στην Ταρσό της Κιλικίας. Αποτελούσε απαραίτητο συστατικό της γυναικείας τουαλέτας, ενώ χρησιμοποιούνταν και για τον αρωματισμό του κρασιού, αλλά και για την παρασκευή παστίλιας για ευχάριστη αναπνοή.

Στακτή

Ακριβό και πολυτελές άρωμα, πικρό και δηκτικό, ήταν εισαγόμενο από την Ανατολή, από το έλαιον του θάμνου της σμύρνας.Ήταν ιδιαίτερα γνωστό στους Έλληνες της Μικράς Ασίας, ενώ το όνομά του υποδηλώνει τον τρόπο παρασκευής του, μέσω του σταξίματος του πολύτιμου υγρού της σμύρνας, όταν χαράσσονταν ο βλαστός και τα κλαδιά της. Η συγκομιδή της γινόταν στις πιο ζεστές μέρες του χρόνου και διαρκούσε αρκετό διάστημα. Η σμύρνα χρησιμοποιούνταν για υγρά αρώματα, αλοιφές, παστίλιες, θυμιάματα και αρωματικά κρασιά, καθώς και για ως συστατικό διάφορων σύνθετων αρωμάτων ή για τον εμπλουτισμό φτηνότερων ελαίων.

Βάλσαμο

Το φυτό αυτό ευδοκιμούσε στην Αραβία και τη Συροπαλαιστίνη και ήταν περιζήτητο για τις θεραπευτικές και τις κοσμητικές του χρήσεις. Επρόκειτο για μία ακριβή και σπάνια πρώτη ύλη που χρησιμοποιούνταν μάλιστα και ως ήδυσμα, συστατικό δηλαδή άλλων αρωμάτων. Καθώς λεγόταν, μία σταγόνα από το βάλσαμο αρκούσε για να αρωματίσει ολόκληρο δωμάτιο.

Τύλιον έλαιον

Ήταν διάσημο για το γλυκό και απαλό του άρωμα. Παράγονταν από τη σύνθλιψη σπόρων του φυτού τήλιος ή βούκερας, το γνωστό ως ελληνόχορτο, που συναντώνταν σε κάποια από τα εδάφη της Αττικής. Οι Αθηναίοι το προτιμούσαν μάλιστα ιδιαίτερα για καλλωπιστικούς και ιατρικούς σκοπούς, καθώς και για το φαγητό.

Βιβιογραφία: Forbes J. R., Studies in Ancient Technology, Volume III, 1993. Λιβέρη Α., “Η χρήση των αρωματικών φυτών και βοτάνων για την παρασκευή αρωμάτων και καλλυντικών στην ελληνική αρχαιότητα, 56-82, στο Φαρμακευτικά και Αρωματικά Φυτά, Ζ΄ Τριήμερο Εργασίας, Κύπρος, Παραλίμνι, 21/25-3-1997, ΕΤΒΑ, Αθήνα 1997. Ραυτοπούλου Ε., «Η πώληση και χρήση του ελαιολάδου και του αρωματικού λαδιού στην Αρχαϊκή Ελλάδα», 110-117 στο Ελιά και Λάδι, Δ’ Τριήμερο Εργασίας, Καλαμάτα 7-9 Μαΐου 1993, Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ, 1996. Τζιγκουνάκη Α., Perna M., “Καρυκεύματα και αρωματικά φυτά κατά τη μυκηναϊκή εποχή”, 39-48, στο Ελιά και Λάδι, Δ’ Τριήμερο Εργασίας, Καλαμάτα 7-9 Μαΐου 1993, Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ, 1996. Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης ΕΠ Κοινωνία της Πληροφορίας Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

[www.ellinikoarxeio.com]

Ηράκλειτος-Δημοκρατία και Αξιοκρατία

October 11, 2017, 12:00 pm

≫ Next: Το Δημόσιο σύστημα υγείας στην αρχαία Ελλάδα

≪ Previous: Τα αρχαία Ελληνικά αρώματα.Τα είδη και οι μέθοδοι επεξεργασίας !

$

0

0

  Συνεχίζοντας την αναζήτηση των αιτίων, που οδήγησαν μια σειρά διαπρεπών διανοούμενων σε όλο τον κόσμο, όπως αυτών της Λέσχης της Ρώμης, της Ομάδα Φουτουριστών στο Stanford Research Institute και των ιστορικών Χιού Κέρνυ, Μπακμίνστερ Φούλετ, Τζον Στροχμάιμερ και Πήτερ Γουέστμπρουκ, να
αναγνωρίσουν ως βάση ενός νέου δυτικού πολιτισμικού ρεύματος
την επιστημονική κι κοινωνική σκέψη της αρχαίας ελληνικής διανόησης, δεν μπορούμε παρά να αναφερθούμε και στην σκέψη του μεγάλου Έλληνα φιλοσόφου Ηράκλειτου.
Ο Ηράκλειτος, ένας από τους διασημότερους και πιο βαθυστόχαστους φιλοσόφους της προσωκρατικής περιόδου, γεννήθηκε στην Έφεσο, το 544πΧ και πέθανε το 484πΧ. Ο μεγάλος φιλόσοφος καταγόταν από βασιλική οικογένεια και έζησε στην Έφεσο, που ήταν αθηναϊκή αποικία στα παράλια της Λυδίας στη Μικρά Ασία. Τη φιλοσοφία του ο Ηράκλειτος τη διατύπωσε στο σύγγραμμά του Περί φύσεως, χωρίς ακριβείς αποδείξεις, με χτυπητούς, σύντομους αλλά και δυσνόητους αφορισμούς που μοιάζουν σαν χρησμοί.
Για το ύφος του αυτό τον ονόμασαν "σκοτεινό". Η δυσκολία όμως των φιλοσοφικών εννοιών του, όπως επεσήμανε και ο Αριστοτέλης, ίσως οφείλεται στο γεγονός πως τα βιβλία του γράφτηκαν στην ιωνική διάλεκτο, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται, γλωσσικά προβλήματα κατανόησης. Πολλοί είναι όμως αυτοί που ισχυρίζονται ότι το σκοτεινό ύφος του Ηράκλειτου ήταν ηθελημένο, καθώς κι ότι ο Εφέσιος πρέπει να κατέφυγε σε αυτό τον τρόπο έκφρασης, προκειμένου να είναι κατανοητός μόνο από έναν περιορισμένο αριθμό μυημένων.
Ο ίδιος ο Σωκράτης άλλωστε ομολογούσε πως, για να διαβάσει τέτοια βιβλία, δίχως να πνιγεί μέσα τους, θα χρειαζόταν τη βοήθεια ενός «δεινού κολυμβητή».
Ο Ηράκλειτος επικεντρώθηκε με έναν ιδιαίτερο τρόπο στο πρόβλημα της προέλευσης του κόσμου και μέσω της λύσης αυτού του προβλήματος οδηγήθηκε σε μια σειρά υποθέσεων πού αφορούν τον άνθρωπο. Με τον τρόπο αυτό διαφοροποιήθηκε ανοιχτά από τους άλλους φυσιολόγους της Ιωνίας, με εξαίρεση ίσως, μόνον τον Αναξίμανδρο, οι οποίοι δεν αντιμετώπισαν ποτέ με σαφήνεια το πρόβλημα της θέσης του ανθρώπου πάνω στη Γή. Ο Ηράκλειτος διακρίνει τους ανθρώπους σε αφυπνισμένους και καθεύδοντες δηλαδή κοιμώμενους.
Οι κοιμώμενοι δεν κατανοούν την ατέρμονα ροή των συμβάντων και των πραγμάτων και παραμένουν σαν υπόδουλοι, όμηροι δηλαδή ψεύτικων και εύκολων δοξασιών και εντυπώσεων, πού ο καθένας τους δημιουργεί σε μια δική του υποκειμενική διάσταση, ή όπως λέει ο Ηράκλειτος, σε έναν δικό του και προσωπικό κόσμο που δημιουργεί. Αφυπνισμένοι αντιθέτως είναι οι άνθρωποι εκείνοι πού έχουν κατανοήσει τη βαθειά διαφορά μεταξύ του ευρύτερου συμπαντικού νόμου και της αλήθεια του, τον οποίο ο Ηράκλειτος ονόμασε «Λόγο», από τα επιφαινόμενα, αυτά δηλαδή που αντιλαμβάνεται μέσα σε έναν προσωπικό και υποκειμενικό χώρο που δημιουργεί.

Η κατανόηση αυτής της διαφοράς, για το μεγάλο φιλόσοφο, οδηγεί στην κατανόηση της βασικής κοσμικής αρχής, της αρμονίας των αντιθέσεων, η οποία είναι και η βασική αρχή της διαλεκτικής άλλα έμμεσα και της δημοκρατίας. Ο λόγος, για τον Ηράκλειτο, δεν είναι δεμένος με μεταφυσικές, ή ιδεαλιστικές αντιλήψεις. Όλα στον κόσμο γίνονται λογικά, σύμφωνα μ'έναν αυστηρό νόμο, αδιάφορα αν δεν το αισθάνονται οι άνθρωποι.
Ο λόγος είναι ένας κοσμικός νόμος, μια δύναμη που βρίσκεται μέσα στα πράγματα. Το ανθρώπινο λογικό είναι ένα κομμάτι, μια συνέπεια του κοσμικού λόγου. Παίρνοντας μέρος σ'αυτόν, οι άνθρωποι γίνονται λογικοί. Γι'αυτό ο λόγος είναι κοινός και υποχρεωτικός για όλους, παρόλο που οι άνθρωποι φαντάζονται ότι ενεργούν ελεύθερα. Με τον τρόπο αυτό η Δικαιοσύνη και Ηθική πηγάζουν από τον Κοσμικό Λόγο.
Κατά τον Ηράκλειτο, η έννοια της θεότητας είναι μια έκφραση του ενδοκοσμικού νου, που δημιουργεί τη φύση, την ιστορία, τη θρησκεία, το δίκαιο, την ηθικότητα. Όπως και ο Ξενοφάνης, ο Ηράκλειτος ξεκινά από την παρατήρηση του κόσμου, τον οποίο θεωρεί και αυτός ως ενιαίο σύνολο, το οποίο ούτε γεννήθηκε ούτε και θα χαθεί ποτέ.
Όμως ενώ ο Ξενοφάνης θεωρεί ότι η πρώτη ουσία του κόσμου είναι η θεότητα, ο Ηράκλειτος πιστεύει σε μία νοητική και μη αισθητή πρώτη αρχή, το λόγο.
Συγχρόνως η αδιάκοπη αλλαγή καθώς και η αστάθεια κάθε μερικού γεγονότος, του δημιουργεί μια τόσο δυνατή εντύπωση, ώστε θεωρεί αυτή την αιώνια μεταβολή των πάντων σαν έκφραση ενός καθολικού συμπαντικού νόμου, τον οποίο ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται ως «πυρ», δηλαδή φωτιά.
Ο Ηράκλειτος όμως μπορεί να θεωρηθεί και ως εκφραστής της πρώιμης φυσιολογίας διατυπώνοντας θεωρίες που βοήθησαν ε στην ανάπτυξη της ιατρικής καθώς όλοι του οι φιλοσοφικοί αφορισμοί συμπίπτουν με τη λειτουργία) του σώματος. Έμπειρος παρατηρητής και μελετητής της φύσης εμπέδωσε αρχές και αξιώματα πού συν τω χρόνω αποδείχθηκαν αληθή για την ιατρική, αξιώματα αλληλοσυγκρουόμενα, μη σταθερά, όπως ακριβώς λειτουργεί το ανθρώπινο σώμα με βάση τη φύση και όχι τη ψυχρή λογική των μαθηματικών.
Ο Ηράκλειτος με τη φιλοσοφία του επηρέασε τον Ιπποκράτη και την μετέπειτα Ιπποκρατική σχολή και ιπποκρατική μέθοδο. Μέσα στη φιλοσοφία του Ηράκλειτου μπορούμε τελικά να διακρίνουμε μια άρνηση ενός στείρου υλοζωϊστικού υλισμού που στεκόταν ανίσχυρος και ανίκανος να δώσει μια εξήγηση από ποιο προϋπάρχον υλικό και με ποιον τρόπο γεννήθηκαν το νερό, το άπειρου, ο αέρας, το χώμα και το νερό που έθεταν σαν αρχή του κόσμου οι άλλοι προσωκρατικοί φιλόσοφοι.
Για τον Ηράκλειτο όλα τα προηγούμενα δεν δημιουργήθηκαν από κάτι άλλο, και αυτό υλικό, αλλά από έναν προαιώνιο και συμπαντικό και μη υλικό νόμο από τον οποίο γεννιούνται όλα τα υπόλοιπα στοιχεία αλλά συγχρόνως και οι ζώσες συμπαντικές αλήθειες.
Το συμπαντικό αυτό και προαιώνιο νόμο ονόμασε γίγνεσθαι και εκφράζει την κοσμική διάθεση μιας συνεχούς αλλαγής και μετασχηματισμού των πάντων μέσω της αρμονικής σύγκρουσης των αντιθέτων.
Η αρμονική αυτή σύγκρουση των αντιθέτων που συνθέτει τα ανόμοια σε κάτι καινούργιο, γεννά τον Λόγο, ο οποίος αποτελεί την απώτερη λογική αιτιολογία της δημιουργίας του κόσμου, δηλαδή αυτό που ονομάζουμε Θεό.

Η εμπειρική για τον άνθρωπο έκφραση του Λόγου είναι το πυρ, η φωτιά, η οποία εκφράζει την γενικότερη έννοια της ενέργειας η οποία είναι ικανή να μετατρέψει και να μετατραπεί στα διάφορα στοιχεία πού διαμορφώνουν τον κόσμο.
Ας δούμε όμως πιο προσεκτικά τη δομή της σκέψης του μεγάλου προσωκρατικού φιλόσοφου.
Το πρώτο και θεμελιακό σημείο της φιλοσοφίας του Ηράκλειου αποτελεί η έννοια του γίγνεσθαι. Το γίγνεσθαι εκφράζει τον συμπαντικό νόμο που οδηγεί στη συνεχή μεταβολή όλων των πραγμάτων από μια κατάσταση σε κάποια άλλη. Τα «Πάντα Ρεί» λέει ο Ηράκλειτος, τα πάντα ρέουν και όλα μετασχηματίζονται, ακατάπαυστα και αυτή η συνεχής μεταβολή δημιουργεί την έννοια του κόσμου.
Το μόνο αμετάβλητο μέσα στο Σύμπαν είναι αυτός ο ίδιος ο νόμος της αλλαγής. Το γίγνεσθαι, η φυσική αλλαγή των πραγμάτων, φαίνεται μέσα στο χρόνο. Κάθε πράγμα είναι πρόσκαιρο. Κάθε όψη του κόσμου μεταβάλλεται διότι είναι ο χρόνος πού απαιτεί αυτή τη μεταβολή.
Ο χρόνος εκφράζεται με τη διέλευση των πραγμάτων από τη μια κατάσταση στην άλλη κι αυτή η διέλευση, συνιστά την ίδια την πρώτη ουσία του κόσμου. Ποιο είναι όμως το συμπαντικό γεγονός μέσω του οποίου πραγματοποιείται το γίγνεσθαι, η συνεχής δηλαδή κοσμική αλλαγή; Κατά τον Ηράκλειτο το φυσικό αυτό αίτιο είναι η αντιπαράθεση των αντιθέτων.
Τα πάντα μέσα στον κόσμο συνοδεύονται από κάτι που είναι αντίθετο και αντιπαρατίθεται προς αυτά. Αν δεν υπήρχε το αντίθετο των πραγμάτων δεν θα ήταν δυνατή να αντιληφθούμε αυτά τα ίδια τα πράγματα. Ως εκ τούτου ορίζουμε την ημέρα σαν εκείνο πού αντιτίθεται στη νύχτα. Εάν δεν υπήρχε η νύχτα δεν θα μπορούσαμε να ξέρουμε τι είναι η ημέρα.
Ο Ηράκλειτος δηλώνει ότι δεν θα υπήρχε φώς δίχως σκοτάδι, υγεία δίχως ασθένεια, χορτασμός δίχως πείνα, κάθε πράγμα προσεγγίζει τον ορισμό του από τη σύγκριση με τα άλλα. Το κάθε πράγμα αντικαθίσταται βαθμιαία από το αντίθετό του.
Για παράδειγμα η ημέρα αντικαθίσταται βαθμιαία από τη νύχτα, το κρύο από ζέστη, το υγρό από ξηρό, και είναι αυτή η σύγκρουση πού δημιουργεί εκείνη την απαραίτητη ισορροπία πού διαιωνίζει την ύπαρξη. Αυτή την αντιπαράθεση και την σύγκρουση των αντιθέτων ο Ηράκλειτος την ονόμασε «πόλεμο».
Όλα τα πράγματα είναι ένα, όπως δηλώνει ο ίδιος ο Ηράκλειτος, Κάθε πράγμα πού αντιτίθεται στα άλλα έχει από κοινού με εκείνα μια ορισμένη όψη, την αντίθεση, την απαραίτητη δηλαδή σχέση με τα άλλα πράγματα, από την οποία εκπορεύεται κατ’ ανάγκην η σημασία τους. Με την έννοια «πόλεμος» εκφράζεται μια αρμονία, μια μορφή παγκοσμίας δικαιοσύνης.
Η μόνιμη αντιπαράθεση κάθε όψης της πραγματικότητας με την αντίθετή της γεννά μια ισορροπία πού δεν επιτρέπει σε κανένα στοιχείο να καταχραστεί τα άλλα διότι αυτό θα ήταν αδικία. Με τον τρόπο αυτό κανένα στοιχείο δεν μπορεί να καταχραστεί τα άλλα δίχως να χάσει την ίδια τη σημασία του.
Όπως είναι φανερό λοιπόν, ο Ηράκλειτος λέγοντας "πόλεμος πάντων πατήρ", δεν αναφέρεται στις μικρόψυχες ανθρώπινες συγκρούσεις μίσους και σκοπιμότητας αλλά σε μια αθέατη και αέναη κοσμική λειτουργία συμπαντικών ισορροπιών.
Μια άλλη έννοια στην οποία αναφέρεται ο Ηράκλειτος είναι ο Λόγος ο οποίος εκφράζει τον ύψιστο νόμο πού κυβερνά το κόσμο, και ο οποίος εξισορροπεί τα αντίθετα δημιουργεί την αρμονία. Ο λόγος αντικατοπτρίζει και διασαφηνίζει τη δομή όλων εκείνων των αντιθέσεων μεταξύ των πραγμάτων πού καθιστούν δυνατό το γίγνεσθαι και την ίδια τη ζωή στο σύμπαν, ο λόγος είναι η ίδια η δομή, ο νόμος πού εκφράζει το σύνολο των σχέσεων Η λέξη λόγος περικλείει και περικλείεται σε πολλές έννοιες όμως αυτές της, κρίσης, της ευφυΐας, του νόμου, της σκέψης, της λογικής, και των κανόνων. Η σχέση των ανθρώπων με τον λόγο εκφράζει τη σχέση με την αλήθεια. Ο νόμος και η τάξη των Πάντων είναι ένας αιώνιος λόγος πού προσφέρεται στην ακοή όλων. Οι περισσότεροι τον ακροάζονται, αλλά δεν μπορούν να τον ακούσουν. Κάθε ημέρα τον ανταμώνουν και παρόλα αυτά δεν τον καταλαβαίνουν. Ζουν χωρισμένοι από τον «κοινό», Θεϊκό νόμο των Πάντων. Όποιος είναι σε θέση να κατανοήσει το Λόγο θα προσεγγίσει όλο και περισσότερο την αλήθεια και την αυθεντική σοφία. Για τον Ηράκλειτο δεν είναι σοφός εκείνος πού γνωρίζει έναν μεγάλο αριθμό πραγμάτων, αλλά εκείνος πού γνωρίζει να συλλέγει καλύτερα από άλλους τη φύση των σχέσεων πού εγκαθίστανται μεταξύ των πραγμάτων.
Τέλος η τελική έννοια που εκφράζει την εκδήλωση της αιώνιας αλλαγής του γίγνεσθαι αλλά και του Λόγου, στον κατανοητό από τις ανθρώπινες αισθήσεις κόσμο, είναι το πυρ, η φωτιά. Το πυρ θεωρείται ως στοιχείο αποσταθεροποιητικό, και ικανό να προκαλέσει εκείνη την αλλαγή πού επιτρέπει στα πράγματα να μετατραπούν από τη μια κατάσταση στην άλλη. Σύμφωνα με τον Ηράκλειτο, από το πυρ ελευθερώνονται αέρια, τα αέρια γίνονται νερό, το νερό μόλις εξατμιστεί, αφήνει υπολείμματα πού πηγαίνουν να συνθέσουν όλα τα στερεά. Με λίγα λόγια, ο πόλεμος, η διαπάλη δηλαδή μεταξύ των αντιθέτων έχει ως κίνητρο το πυρ το οποίο εκφράζει αυτό που σήμερα ονομάζουμε ενέργεια. Μεγαλύτερη πχ θερμική ενέργεια σημαίνει μεγαλύτερη κίνησης ενώ έλλειμμα του ψυχρού σημαίνει ακινησία και νέκρα.
Πολλοί από τους νεώτερους μελετητές του Ηράκλειτου τον θεωρούν αντιδημοκράτη με τα μέτρα της Γαλλικής η της Ρωσικής επανάστασης. Τόσο κατά τη διάρκεια, όσο και αμέσως μετά από αυτές τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές επικράτησε μια περίοδος βίας και η διοικητική συγκρότηση της δημοκρατίας βρέθηκε στα χέρια των πλέον ακραίων επαναστατικών στοιχείων τα οποία δεν μπόρεσαν να την διαχειριστούν. Η λογική αυτή επικρατούσε και κατά την περίοδο που έζησε ο Ηράκλειτος, μια λογική που απέρριπτε ο μεγάλος φιλόσοφος αντιπροτείνοντας η διοίκηση των δημοκρατικών δομών να περιέλθει στα χέρια των άξιων. Πρότεινε δηλαδή μια δημοκρατία της αξιοκρατίας. Ο χαρακτηρισμός του αντιδημοκράτη αποδόθηκε στον Ηράκλειτο από την ρήση του «ένας μόνον άνθρωπος αξίζει δέκα χιλιάδες εφόσον είναι ο καλύτερος» αλλά και από μια σειρά αποσπασμάτων του, όπου στηλιτεύει τα πολιτικά ήθη των συμπολιτών του Ας δούμε όμως καλλίτερα την κοινωνική και πολιτική διαδρομή του Ηράκλειτου. Η πολιτική δράση του Ηράκλειτου αρχίζει κατά τα φαινόμενα μεταξύ 510 και ως το 500 περίπου. Εξελίσσεται κατά τα χρόνια της προεργασίας της Ιωνικής επανάστασης, εποχή που οι εγκάθετοι τύραννοι παραιτούνται και συμβαίνουν σαρωτικές αλλαγές του πολιτεύματος στις Ιωνικές πόλεις. Ο σκληρός και φιλοπερσικός βραχνάς των τυράννων της Εφέσου, του Αρισταγόρα και του Κώμα, τελειώνει, και συγκροτείται ένας επαναστατικός λαϊκός διοικητικός πυρήνας. Ο Ηράκλειτος την περίοδο αυτή προσπαθεί να μη συμβούν φαινόμενα ακραίας βίαιης συμπεριφοράς. Είναι επιβεβαιωμένος πατριώτης αλλά και δημοκράτης, κρατώντας όμως μέχρι τότε, στάση αναμονής. Δεν απαντάται να έχει μετάσχει ως τότε στα κοινά, αν και θα μπορούσε ως αριστοκράτης και απόγονος του μεγάλου οικιστή, του Κοδρίδη Άνδροκλου. Ο πατριωτισμός του βγαίνει μέσα από τα γραφτά του και από την πολιτική του συμπεριφορά στα κρίσιμα χρόνια της αλλαγής του πολιτεύματος. Ο Ηράκλειτος πίστευε πως η αλλαγή του πολιτεύματος σε δημοκρατικό, ήταν ευκαιρία για να δημιουργηθεί μέσα στη δημοκρατία μια κοινωνία αξιών. Ήταν σίγουρα ερειστικός με θέσεις συχνά ακραίες και αντίθετες στη λαϊκή βάση, ωρυόμενος ότι τις πράξεις του ανθρώπου πρέπει να τις καθοδηγούν τα ανώτερα όργανα που είναι το κεφάλι και όχι τα κατώτερα που είναι το στομάχι. Ο λαός και η λαϊκή διοίκησή του, απαντούσε πως με άδειο το στομάχι σκέψη δεν γίνεται, ο Ηράκλειτος ανταπαντούσε πως το στομάχι καλώς κάνει την εξέγερση αλλά όταν χορτάσει, τον πρώτο ρόλο πρέπει να τον έχει το κεφάλι. Ο Ηράκλειτος με τα λόγια του επέκρινε βίαια τις πρακτικές της τότε λαϊκής διοίκησης, προσπαθώντας να προσανατολίσει την νεογέννητη δημοκρατία προς μια πνευματική κατεύθυνση και όχι προς μια βαθειά υλιστική προς την οποία κατευθυνόταν. Με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκε μια αντιπάθεια του λαϊκού αισθήματος απέναντι στον μεγάλο φιλόσοφο. Η αντιπάθεια αυτή οδήγησε στον χαρακτηρισμό του «αντιδημοκράτη».
Όμως, ότι ο Ηράκλειτος ήταν δημοκράτης, προκύπτει από το γεγονός ότι, αν και από αριστοκρατική οικογένεια, μέχρι την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας δεν συμμετείχε στον ηγεμονικό πυρήνα. Κατά τα φαινόμενα δραστηριοποιήθηκε πολιτικά στην έναρξη της δημοκρατίας και κανείς στην εποχή του δεν τον κατηγόρησε για αντιδημοκράτη, αλλά μάλλον με τα σημερινά δεδομένα θα του ταίριαζε ο τίτλος του αξιοκράτη δημοκράτη ή του δημοκρατικού αντεπαναστάτη του πνεύματος. Ο αντιδημοκράτης δεν θέλει τη δημοκρατία, ενώ ο δημοκρατικός αντεπαναστάτης του πνεύματος θέλει μετά την απελευθέρωση του ανθρώπου από το ζυγό άλλων ανθρώπων, να επακολουθήσει, στο πλαίσιο πάντα της δημοκρατικής συγκρότησης, μια επανάσταση του πνεύματος που θα οδηγήσει τον άνθρωπο στην απελευθέρωση του από τα ίδια τα πάθη και τις αδυναμίες του οδηγώντας τον σε μια εσωτερική πνευματική απελευθέρωση. Ανά τους αιώνες δεν είναι τίποτα πιο δύσκολο από το να κάνεις, μέσα στο πλαίσιο της δημοκρατίας, μια δημοκρατική επανάσταση πνεύματος και αξιών,. Ο Ηράκλειτος το επιχείρησε, και μένει σε μας να το ξαναεπιχειρήσουμε, έναντι οποιουδήποτε προσωπικού η επαγγελματικού κόστους.
Δρ Μάνος Δανέζης Επίκουρος Καθηγητής Αστροφυσικής Τμήμα Φυσικής ΕΚΠΑ

Πηγή...

---

Το Δημόσιο σύστημα υγείας στην αρχαία Ελλάδα

October 11, 2017, 8:00 pm

≫ Next: Η ΨΥΧΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΛΩΤΙΝΟ

≪ Previous: Ηράκλειτος-Δημοκρατία και Αξιοκρατία

$

0

0

 Ελληνική πόλη κράτος μεταξύ των άλλων διευκολύνσεων που παρείχε στο σώμα των πολιτών συμπεριλαμβάνονταν και η δωρεάν παροχή ιατρικής περίθαλψης. Δημόσιοι γιατροί αμείβονταν από τις τοπικές κυβερνήσεις συνήθως σε ετήσια βάση με σκοπό να
προσφέρουν τις απαιτούμενες ιατρικές θεραπείες στους κατά περίπτωση ασθενείς.
Η παροχή της δημόσιας ιατρικής πρόνοιας θεωρούνταν ως κάτι δεδομένο για τους νομοθέτες. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει αποδεικτικό στοιχείο πως οφείλεται στο νομοθετικό έργο του Σόλωνα, γεγονός που συνηγορεί στην αρχαιότερη θέσπιση του θεσμού. Οι γιατροί αναφέρονται από τον Όμηρο ως ειδική κατηγορία ανθρώπων (Homer, Odyssey, xvii,382-384) ενώ στον Πλάτωνα κατατάσσονται στην πεζή κατηγορία των τεχνιτών (Plato, Gorgias,445b).
Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης διασώζει μία διαταγή του νομοθέτη Χάροντα ο οποίος είχε διατάξει όλοι
ανεξαιρέτως οι ιδιώτες να δέχονται τις φροντίδες γιατρού αμειβομένου με δημόσια έξοδα (Diodorus Siculus, xii.13). Για την περίπτωση της Αθήνας των κλασσικών χρόνων έμμεση πληροφόρηση παρέχεται από τα έργα του Αριστοφάνη.

 Ο Δικαιόπολης στην κωμωδία του Αριστοφάνη «Αχαρνείς» παροτρύνει τον φτωχό και τυφλό αγρότη να επισκεφτεί τον διάσημο χειρούργο Πίτταλο ( Aristophanes, Acharnians 1027-1032) ενώ στο έργο «Σφήκες» είναι ο μισολιπόθυμος Λάμαχος που ζητάει έναν δημόσιο χειρουργό (Aristophanes, Wasps 1432). Σχολιαστές αναφέρουν πως ο «δημόσιος χειρούργος» εκλέγονταν με δημόσιες μεθόδους και πρόσφερε ιατρικές υπηρεσίες χωρίς πληρωμή (Suidas s.v, Scholiast ad Aristoph. Acharn. 1030).

H αναφορά στην ειδική αυτή κατηγορία γιατρών γίνονταν με τους ακόλουθους όρους : Ο δημόσιος ιατρός, ο δημοσιεύων ιατρός, ο δημοσιεύων, ο ιατρός. Στους Ρωμαϊκούς χρόνους γίνονται γνωστοί με την ορολογία «αρχίατροι».

Ο ετήσιος μισθός ενός δημόσιου ιατρού στις πόλεις της Κλασσικής Ελλάδος πρέπει να κυμαίνονταν περίπου στις 500 δραχμές, στους επόμενους αιώνες η αμοιβή τους αυξήθηκε σε αστρονομικές πληρωμές π.χ ο Ασκληπιάδης από την Πέργη τον 2ο π.Χ αιώνα λάμβανε 1000 δραχμές από την αιγιακή πόλη της Σελεύκειας στην Παμφυλία. Σε αρκετές περιπτώσεις οι δημόσιοι γιατροί δημιουργούσαν περιουσίες όπως ο γιατρός των Δελφών Φίλιστος ο οποίος πρόσφερε τον 3ο π.Χ αιώνα ως δωρεά στην γενέτειρα του Κω το ποσό των 4.000 δραχμών για την κάλυψη στρατιωτικών δαπανών.

Χειρουργικά εργαλεία των αρχαίων Ελλήνων

Αρχικά το «Ιατρείον» τους πρέπει να ήταν ένα μικρό δωμάτιο με ιδιωτικό εξοπλισμό, στην εποχή του Γαληνού (2ος μ.Χ αιώνας) όμως τα απλά δωμάτιο είχαν μετατραπεί σε μεγάλα κτήρια εξοπλισμένα από κρατικά κονδύλια. Οι γιατροί, μέχρι την δημιουργία των μεγάλων νοσοκομείων (κυρίως στρατιωτικών) επισκέπτονταν τους ασθενείς στο σπίτι.

Αυτοί που καλούνταν να επιλέξουν ιατρούς στις δημόσιες θέσεις της πόλης τους δεν ήταν άλλοι από τους κατοίκους μέσω άμεσης ψηφοφορίας. Ο υποψήφιος ιατρός δεν είχε παρά να πείσει τους ψηφοφόρους για τα μοναδικά χαρίσματα του και τις εξαιρετικές του ικανότητες. Αυτό όμως δεν σήμαινε πως ο εκλεγμένος ιατρός θα ήταν και ο πιο άριστος ή καλύτερος από ιδιωτικούς γιατρούς. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα οι υποψήφιοι γιατροί για τα δημόσια αξιώματα έπρεπε πριν τις εκλογές να δικαιολογήσουν με το καλύτερο τρόπο την υποψηφιότητά τους προκειμένου να εκλεγούν (Plato,Gorgias, 514d) ενώ σε άλλο σημείο του έργου ο Σωκράτης έχοντας επισημάνει τον ενδεχόμενο κίνδυνο από μία τέτοια υποκειμενική εκλογή υποστηρίζει πως ακόμα και ένας νομικός με την κατάλληλη ομιλία μπορούσε να εκλεγεί στο αξίωμα αυτό (Plato, Gorgias, 456b).

Σε κάθε περίπτωση όμως οι ψηφοφόροι γνώριζαν πως σε αυτούς πέφτει η ευθύνη της εκλογής του κάτι που δεν το αφήνει ασχολίαστο ο Ξενοφώντας (Xenophon Cyropaedia I,6,15).Σε ανάλογο σχολιασμό προχωρεί και ο Κυνικός Φιλόσοφος Τέλης ο οποίος στο έργο του «Περί φυγής» χωρίς υπεκφυγές φορτώνει την ευθύνη της όποιος λανθασμένης εκλογής (όνειδος) δημόσιου γιατρού στους ψηφοφόρους .

Οι γιατροί ήταν παρόντες σε όλες τις δημόσιες εκδηλώσεις όπως σε γιορτές και κυρίως σε αθλητικούς αγώνες ώστε να μπορούν άμεσα να περιθάλψουν αποχωρούντες με τραυματισμό αθλητές. Επίσης οι δημόσιοι γιατροί είχαν ειδικά καθήκοντα όπως την ιατρική επίβλεψη των ομάδων των «Εφήβων» κατά την περίοδο της στρατιωτικής τους εκπαιδεύσεως και θητείας. Όλες οι ομάδες των «Εφήβων» είχαν στρατιωτικούς δημόσιους γιατρούς (Ιnscription I.G ii/iii, 2237, A.D. 230-235) ένας διαχρονικός θεσμός που ισχύει και σήμερα σε κάθε οργανωμένο στρατό. Αναφορικά με την σημασία των στρατιωτικών γιατρών οι Έλληνες ήδη από την Ομηρική εποχή είχαν αντιληφθεί τις αναντικατάστατες υπηρεσίες τους και για τον λόγο αυτό τους είχαν απαλλάξει από καθημερινές αγγαρείες και πολεμικές συγκρούσεις ώστε να αφοσιωθούν στο έργο της αποκατάστασης ( Diodorus Siculus, iv,71). Οι γιατροί τόσο οι δημόσιοι όσο και οι ιδιωτικοί ήταν οργανωμένοι σε συλλόγους γύρω από την λατρεία του Ασκληπιού. Στην Αθήνα το ιερό του Ασκληπιού βρίσκονταν στην νότια πλευρά της Ακρόπολης.

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ο δημοφιλέστερος ιατρός πριν τον Ιπποκράτη ήταν ο Δημοκήδης ο Κροτωνιάτης (Herodotus,iii,131). Αρχικά μετοίκησε στην Αίγινα και το δεύτερο χρόνο της παραμονής του στο νησί έλαβε το αξίωμα του δημόσιου γιατρού λόγω της αναγνώρισης των δεξιοτήτων του από τους ντόπιους. Τον τρίτο έτος τον προσέλαβαν ως κρατικό ιατρό οι Αθηναίοι προσφέροντας του αντίστοιχο μισθό. Στην συνέχεια ο τύραννος της Σάμου Πολυκράτης στο κλίμα αντιζηλίας των Ελληνικών πόλεων προσέλαβε τον Δημοκήδη με ετήσιο μισθό δύο ταλάντων το χρόνο. Η λαμπρή αυτή επαγγελματική σταδιοδρομία του Δημοκήδη τον κατέστησε τον δημοφιλέστερο ιατρό του Ελληνικού κόσμου και προσέδωσε στην γενέτειρα του την υστεροφημία πως προσφέρει τους καλύτερους γιατρούς.

Πολλοί είναι οι γιατροί που στα πλαίσια του επαγγέλματος τους δεν δίστασαν να ταξιδέψουν σε όλα τα μήκη και πλάτη του Ελληνικού κόσμου προκειμένου να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, αρκετές φορές μάλιστα κάτω από αντίξοες συνθήκες στις οποίες ανταποκρίθηκαν με αξιοζήλευτο πνεύμα αυταπάρνησης. Ο ιατρός Δαμιάδας από την Σπάρτη, υπηρέτησε μετά από ψηφοφορία ως δημόσιος γιατρός στην πόλη του Γυθείου για δύο έτη επιδεικνύοντας αταλάντευτη προσωπική και επαγγελματική συμπεριφορά. Όταν η πόλη του Γυθείου λόγω κακής κατάστασης των οικονομικών της δεν μπορούσε να συγκεντρώσει την απαιτούμενη ετήσια μισθοδοσία, ο Δαμιάδας αρνήθηκε να πληρωθεί για τον έτος αυτό. Για αυτήν την αυτοθυσία του η πόλη τον τίμησε με τους τίτλους του «Πρόξενου» και του «ευεργέτη». Ο Μενόκριτος o Σάμιος υπηρέτησε την πόλη της Καρπάθου για 20 χρόνια (Ιnscription,Ι.G. xii,i,1032,second century B.C.).

Πριν από αυτό πρόσφερε αμισθί τις υπηρεσίες του στην πόλη της Ρόδου. Μεγάλη ήταν και η ευεργεσία του στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Κω όπου μεταξύ άλλων ανδραγαθημάτων κατά την πολιορκία της πόλης από τον Φίλλιπο Έ (Polybius, iii, 2, 8;Appian,Macedonica,4) o Μενόκριτος από ανιδιοτέλεια ορμώμενος και με δικά του προσωπικά έξοδα περιέλθαπτε ασταμάτητα από το πρωί μέχρι το βράδυ τους τραυματισμένους συμπολίτες του. Στην Λαμία, ο Μητρόδωρος υιός του Ανδρομένη βοήθησε όλους όσους του ζήτησαν βοήθεια χωρίς να λάβει πληρωμή (Inscription.I.G. ix,ii,69,second century B.C).

O Απολλώνιος ο Μιλήσιος παρόλο που δεν ήταν δημόσιος γιατρός προσφέρθηκε να υπηρετήσει ως τέτοιος στην νήσο Τήνο σε μία δύσκολη για την πόλη περίοδο και συμφώνησε να μην δεχθεί μισθό για τους πρώτους έξι μήνες. Αλλά και όταν μία νέα συμφορά (λοιμός) ακολούθησε το νησί δεν το εγκατέλειψε αλλά συνέχισε με αυτοθυσία και ανιδιοτέλεια να θεραπεύει και να ανακουφίζει (Inscription.I.G.XII,V,824,189-167 B.C). Ο ιατρός Ερμείας από την Κω θα εξέπληξε τους πάντες με την αυτοθυσία του να ανακουφίζει πληγωμένους στρατιώτες και από τα δύο μέτωπα στο πόλεμο που ξέσπασε μεταξύ της Γόρτυνας και της Κνωσού στα τέλη του 3ου αιώνα π.Χ.

Οι πόλεις ανεγνώριζαν την προσφορά τους και τους τιμούσαν ανάλογα. Τα δώρα που τους έκαναν ήταν τόσο υλικά π.χ στέμμα από χρυσό, λάδι όσο και δώρα τιμής π.χ πολιτογράφηση και τιτλοδοσία όπως «πρόξενος» και «ευεργέτης». Η πόλη της Ελάτειας στην Φωκίδα, σε ανάμνηση και σε ένδειξη ευγνωμοσύνης προς το πρόσωπο του γιατρού Ασκληπιόδωρου από την Κω, έδωσε προνόμια σε όσους γιατρούς που το όνομα τους άρχιζε με τα αρχικά Ασκλ-.Ο Ασκληπιόδωρος όχι μόνο είχε βοηθήσει τους αρρώστους της Ελάτειας αλλά και είχε δώσει μία σειρά δημόσιων διαλέξεων περί κανόνων δημόσιας υγείας ( Supplementum Epigraphicum Graecum,III,416,second century B.C).Oι Δελφοί το 235π.Χ θα απαλλάξουν τον ιατρό Φίλιστο και στους απογόνους του από οποιαδήποτε φόρους μεταξύ αυτών συμπεριλαμβανομένου και του φόρου για την Υπηρεσία Υγείας (Sylloge Inscriptionum Graecarum, ed.W.Dittenberger, 437,c.263 B.C). Η απαλλαγή αυτή κρίθηκε αναγκαία ως ένδειξη ευγνωμοσύνης στις πολύτιμες υπηρεσίες του ιατρού των Δελφών που πρόσφερε ανεξαιρέτως τόσο σε ντόπιους όσο και σε προσκυνητές (inscription.S.I.G.,538,C.216-215 B.C). Στον Ισθμό ο δήμος της πόλης θα τιμήσει τον δημόσιο γιατρό Σάτυρο (Inscriptions of Cos 409,second sentury B.C) 

Οι Έλληνες γιατροί λόγω του πνεύματος ανιδιοτέλειας και της υψηλής αίσθησης καθήκοντος πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους σε όσους τις χρειάζονταν, βοηθούσαν ανεξαιρέτως όλες τις κοινωνικές και οικονομικές κατηγορίες ανθρώπων. Οι σκλάβοι ήταν ενταγμένοι και αυτοί στο πρόγραμμα ιατρικής βοήθειας. Για αυτούς το αφεντικό τους έπρεπε να πληρώσει έναν ειδικό φόρο, «τα ιατρικά».

Η τιμητική στήλη στο δήμο του Γυθείου προς τιμή του Δαμιάδη εγκωμιάζει την προσφορά του η οποία κατευθύνονταν σε όλους αδιάκριτα καθώς περιέλθαπτε φτωχούς , πλούσιους, σκλάβους και ελεύθερους (inscription. I.G.v,i,1145, c.70 B.C).Ο Πλάτωνας άφηνε απλά την ευθύνη των σκλάβων στα αφεντικά τους χωρίς να σχολιάσει κάτι παραπάνω (Plato,Laws,720 b-e).

Η δράση τους ξεπερνούσε την ανθρώπινη φυλή και επεκτείνονταν και στα ζώα, κυρίως τα οικόσιτα. Ο Μητρόδωρος αναφέρεται από τους κατοίκους της Λαμίας και ως «υπίατρος». Από πάπυρους της Ελληνιστικής Αιγύπτου γίνεται γνωστός ένας ειδικός φόρος που αποσκοπεί στην πληρωμή του «ιππιατρικόν» (Pap.Hideh,45,257-256 B.C) ενός φόρου που η ύπαρξη του συνεχίστηκε μέχρι τον 4ο τουλάχιστον αιώνα (Pap.Oxyrhynchus, 92,A.D. 335).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον άξιο αναφοράς αποτελεί η περίπτωση της Ελληνιστικής Πτολεμαϊκής Αιγύπτου. Λόγω της διογκωμένης γραφειοκρατίας του κράτους κάθε κίνηση των δημοσίων ιατρών ορίζονταν με λεπτομέρειες βάση πρωτοκόλου. Ο δημόσιος ιατρός θα έπρεπε αρχικά να δράσει σύμφωνα με τις γραπτές υποδείξεις των συναδέλφων του οι οποίες λειτουργούσαν ως οδηγοί αντιμετώπισης ασθενειών. Στην περίπτωση που παρόλο την τήρηση των οδηγιών και την κατάλληλη θεραπεία, ο ασθενής απεβίωνε ο ιατρός απαλλάσσονταν από περαιτέρω αναζήτηση ευθυνών για λάθος χειρισμούς. Σε αντίθετη περίπτωση ο ιατρός διώκονταν με ανάλογες κατά περίπτωση κυρώσεις (Diodorus Siculus,i, 82; 12).ο Αριστοτέλης αναφέρει πως ο γιατρός μπορούσε να δράσει κατά βούληση μονάχα μετά το πέρας τριών ημερών αγωγής σύμφωνης με τις υπάρχουσες γραπτές οδηγίες. Μετά το χρονικό αυτό διάστημα αν η αγωγή δεν είχε φέρει κανένα ορατό αποτέλεσμα μπορούσε να ακολουθήσει την δική του προσωπική θεραπεία (Aristotle,Politics,1286a).

Στην Αίγυπτο ο υπουργός που είχε επωμιστεί την ομαλή λειτουργία της υπηρεσίας δημόσιας υγείας έφερε το τίτλο ο «επί των ιατρών» όπως για παράδειγμα ο Χρύσερμος από την Αλεξάνδρεια, γιός του Ηρακλείτου και εξ αίματος συγγενής του Βασιλέα Πτολεμαίου VI [Inscription.Orientis Graeci Inscriptiones Selectae (O.G.I.S),104, reing of Ptolemy VI (I81-146) B.C from Delos].

Πηγή...

Η ΨΥΧΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΛΩΤΙΝΟ

October 11, 2017, 10:00 pm

≫ Next: Η ΣΑΠΦΩ ΚΑΙ Ο ΝΥΧΤΕΡΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ‏

≪ Previous: Το Δημόσιο σύστημα υγείας στην αρχαία Ελλάδα

$

0

0

Τι είμαστε τελικά;
Είμαστε μόνο σάρκα και οστά; Κι αν ναι, τότε τι είναι αυτό που ορίζει αυτό το σώμα, να είναι ότι είναι και να πράττει όπως πράττει; Και αν υπάρχει κάτι πέρα απ'αυτό που κατευθύνει όλα αυτά, τι είναι αυτό, αν όχι σώμα, και από πού προέρχεται; Και αν
πάλι είμαστε αυτό που είναι πέραν του σώματος, ποια είναι η ανάγκη του να βρισκόμαστε σε σώμα;
Μία ενδόμυχη αναζήτηση χωρίς τέλος. Όμοια όπως κι εμείς τώρα, επιδόθηκαν κι άλλοι κατά το παρελθόν σ'αυτού του είδους την αναζήτηση του εαυτού, όπως θα ακολουθήσουν κι άλλοι πολλοί μετά από εμάς και θα συνεχιστεί έτσι έως ότου πάψουν να υπάρχουν άνθρωποι εντός του κόσμου αυτού.
Το ζήτημα είναι πως ακόμα κι αν λάβεις κάποιες από τις απαντήσεις που ζητάς, πώς θα μπορέσεις να τις μεταφέρεις σε λόγια χωρίς να στρεβλώσεις το νόημά τους. Παρ'όλα αυτά υπήρξαν κάποιοι που κατόρθωσαν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό να καταγράψουν την προσπάθειά τους αυτή, αφήνοντάς την ως παρακαταθήκη στους επόμενους αναζητητές. Ανάμεσά τους υπήρξε και ο Πλωτίνος, ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους του ρεύματος του Νεοπλατωνισμού.
► ΕΝΝΕΑΣ ΤΕΤΑΡΤΗ
Πρόκειται να αναφερθούμε στην 4η Εννεάδα του Πλωτίνου η οποία περιέχει εννέα πραγματείες αφιερωμένες στην ψυχή. Ας ακολουθήσουμε, λοιπόν, το στοχασμό του Πλωτίνου, ξεκινώντας από τις δύο πρώτες πραγματείες (1) οι οποίες αναφέρονται στην ουσία της ψυχής και από πού η ψυχή προέρχεται.
Ο Πλωτίνος διαχωρίζει τον κόσμο σε νοητό και αισθητό. Περιγράφει ότι η αληθινή ουσία βρίσκεται στο νοητό κόσμο και θεωρεί ότι το ανώτερο μέρος αυτού, «το άριστο» όπως ακριβώς το αναφέρει, είναι ο νους (2). Λέει λοιπόν ότι οι ψυχές βρίσκονται στον νοητό κόσμο και από εκεί ήρθαν εδώ. Επισημαίνει πως εκείνος ο κόσμος έχει ψυχές χωρίς σώματα, ενώ αυτός ο κόσμος (αισθητός), ο εκδηλωμένος κόσμος δηλαδή λαμβάνει ψυχές προορισμένες να γίνονται εντός των σωμάτων και κατανεμήθηκαν έτσι σε σώματα. Στον νοητό κόσμο ο νους είναι μια ολότητα και όχι διαχωρισμένος σε μέρη και όλες οι ψυχές μαζί βρίσκονται στον κόσμο αυτό ο οποίος είναι αιωνιότητα, πέρα από τον χώρο και το χρόνο.
Παρουσιάζει τον νου πάντοτε αδιαχώριστο και αδιαίρετο. Και την ψυχή αδιαχώριστη και αδιαίρετη μέσα στον νοητό κόσμο, αλλά ότι η φύση της είναι να μερίζεται, εννοώντας ότι η διαίρεσή της είναι ουσιαστικά η απομάκρυνσή της από τον νου και η έλευσή της σε σώμα. Η ψυχή είναι αδιαίρετη και διαιρετή συγχρόνως. Τοποθετεί λοιπόν την ψυχή στον νοητό κόσμο, η οποία παρόλο που διαιρείται και με αυτόν τον τρόπο κατέρχεται στα υλικά σώματα του αισθητού κόσμου, ένα κομμάτι της μένει πάντοτε στον νοητό κόσμο. Έτσι η ψυχή έχοντας σαν κέντρο το αδιαίρετο κομμάτι της, εκτείνεται σαν μία γραμμή. Κατερχόμενη στον αισθητό κόσμο, το στοιχείο της ψυχής που διαιρείται, διαιρείται αδιαίρετα. Δίνει δηλ. τον εαυτό της στο όλον σώμα οπότε και δεν διαιρείται, με το να δίνεται όλη στο όλον, ενώ διαιρείται με το να είναι παρούσα σε κάθε μέρος του. Δεν διαιρείται δηλ. ουσιαστικά αλλά φαινομενικά.
Ο Πλωτίνος συνοψίζει λέγοντας σύμφωνα με τα όσα ειπώθηκαν, ότι η ψυχή δεν είναι σώμα, ούτε αρμονία στον κόσμο των ασωμάτων και ότι όσον αφορά την ουσία της, αυτή ανήκει στη νοητή φύση και στην «θεϊκή μοίρα» και η προέλευσή της αυτή, δηλώνει σαφέστατα την ουσία της.
Ακολουθώντας έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης, αναζητά και πάλι τα χαρακτηριστικά της φύσης της ψυχής. Εξετάζει δύο αντίθετες μεταξύ τους ουσίες. Πρώτα εξετάζει την ουσία που αποτελεί τον αισθητό κόσμο, δηλαδή τον απτό εκείνο κόσμο που λαμβάνουμε ως πραγματικό. Όπου στο σύνολό του εμπεριέχει πράγματα-αντικείμενα ξέχωρα μεταξύ τους, που δηλών τη διαιρετότητα στη φύση τους και που λαμβάνουμε την ύπαρξή τους με τις πέντε αισθήσεις μας.
Στον αισθητό λοιπόν κόσμο σύμφωνα με τον Πλωτίνο, υπάρχουν πράγματα τα οποία λόγω της φύσης τους είναι πρωταρχικώς διαιρετά και υποκείμενα σε διασπορά. Κανένα μέρος τους δεν είναι το ίδιο με κάποιο άλλο μέρος, ούτε σαφώς και με το όλον και κατ'επέκτασιν το κάθε μέρος τους πρέπει να είναι «λιγότερο από το παν και το όλον». Αυτά είναι τα αισθητά μεγέθη και οι όγκοι, καθένα των οποίων έχει τον δικό του ξεχωριστό χώρο και δεν είναι δυνατόν να βρίσκεται το ίδιο πράγμα σε διαφορετικούς τόπους ταυτοχρόνως.
Ο Πλωτίνος συνεχίζει λέγοντας ότι υπάρχει και μια άλλη ουσία αντίθετη προς αυτήν από την οποία αποτελείται ο αισθητός κόσμος. Αυτή η άλλη ουσία (νους) έχει τέτοια φύση, όπου δεν επιδέχεται κατά κανένα τρόπο μερισμό, είναι χωρίς μέρη και χωρίς δυνατότητα μερισμού, δηλαδή δεν υφίσταται σε χωριστότητα. Δεν επιδέχεται επίσης καμιάς διάστασης γιατί δεν χρειάζεται χώρο. Είναι η αρχή (ο λόγος) ύπαρξης κάθε όντος. Στο σημείο αυτό δίνει (ο Πλωτίνος) καταπληκτικό παράδειγμα προς κατανόηση του γεγονότος αυτού. Παρουσιάζει την ουσία αυτή με το κέντρο ενός κύκλου, ένα σημείο χωρίς μέρη, με το οποίο συνάπτονται όλες οι ακτίνες ( οντότητες-ψυχές) και κατευθύνονται προς την κυκλική περιφέρεια, έλκοντας τη γένεσή τους και την ύπαρξή τους από αυτό. Είναι ένα πρωταρχικώς αδιαίρετο ον, που προΐσταται στα νοητά και στα πραγματικά.
Τοποθετεί την ψυχή ως μια ουσία που βρίσκεται ενδιάμεσα στις δύο προηγούμενες (νου και αισθητό κόσμο), λέγοντας ότι είναι εκείνο που υπάρχει ανάμεσα στα αισθητά και σ'εκείνη την απολύτως αδιαίρετη φύση και φέρει σε ένωση αυτές τις δύο άκρως αντίθετες φύσεις. Αυτό το πραγματοποιεί γιατί μπορεί να μετέχει και στις δύο φύσεις, χάριν στο γεγονός ότι μπορεί να είναι συγχρόνως διαιρετή και αδιαίρετη (3).
Συνεχίζει αναπτύσσοντας τα χαρακτηριστικά που έχει η ψυχή όντας μεριστή ουσία μέσα στον κόσμο των σωμάτων και όντας αμέριστη μέσα στην ουσία απ'όπου κατάγεται. Η ψυχή, λοιπόν, ενώ πρωταρχικά είναι αμέριστη ουσία γίνεται μεριστή με την επέλευσή της στα σώματα, αφού αυτά δεν μπορούν να τη δεχτούν χωρίς μερισμό. Μ'αυτόν τον τρόπο είναι πάνω από αυτά, κοντά σ'αυτά και μέσα σ'αυτά. Όταν τα σώματα διαιρούνται, διαιρείται κι εκείνη αλλά συνεχίζει να αποτελεί ένα όλον σε κάθε ένα διαιρεμένο μέρος, παρόλο που γίνεται πολλά παραμέ νει πάντα το ίδιο. Δίνοντας τον εαυτό της στο όλον δεν απομακρύνεται από το να είναι μία και μοναδική. Πολύ ποιητικά, ο Πλωτίνος, επαναλαμβάνει πολλές φορές αυτό το ίδιο γεγονός, μέχρι να μπορέσει να αποτυπωθεί καλά μέσα στον ανθρώπινο νου. Σ'ένα σημείο του έργου, λέει κατά λέξη: «ενώ δεν έχει μέγεθος, συνυπάρχει με κάθε μέγεθος, και, ενώ είναι εδώ, είναι πάλι και εκεί, όχι με κάποιο άλλο μέρος της αλλά με το ίδιο. Ώστε διαιρείται και δεν διαιρείται.» (2.1.70)
Με την πολλαπλή της ενότητα η ψυχή χορηγεί ζωή σε όλα τα μέρη, ενώ με την αδιαίρετη ενότητά της τα κατευθύνει με φρόνηση. Συγχρόνως με την παρουσία της στον αισθητό κόσμο, μπορεί να βρίσκεται και κοντά σ'εκείνη την απόλυτα αδιαίρετη ουσία, που της προσδίδει τον αδιαίρετο χαρακτήρα και από την οποία κατάγεται, όντας η συνέχειά της και έχοντας το έναυσμα από εκείνη σπεύδει από τη μία προς την άλλη φύση και εγκαθιστά τον εαυτό της στο μέσο των δύο.
Ο Πλωτίνος ολοκληρώνει την ενότητα αυτή του έργου του (2. ΠΕΡΙ ΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ) παραθέτοντας μια φράση από τον «Τίμαιο» του Πλάτωνα, χαρακτηρίζοντάς την θεϊκή.
Διαβάζοντας τη φράση αυτή καταλαβαίνει κανείς ότι από εκεί προέρχεται η κύρια έμπνευσή του, όσον αφορά την περιγραφή της ουσίας της ψυχής: «Ανάμεσα σ'αυτήν που είναι αδιαίρετη και σ'αυτήν που γίνεται διαιρετή και μεταβλητή στην περιοχή των σωμάτων ανέμειξε (ο δημιουργός;) ένα τρίτο είδος ουσίας που αποτελείται τόσο από το αμετάβλητο όσο και από το μεταβλητό.» (Πλάτων, Τίμαιος, 35 α) Θα συνεχίσουμε εξετάζοντας τις τρεις επόμενες πραγματείες του έργου 3, 4 και 54. Σ'αυτά τα τρία μέρη του έργου του, ο Πλωτίνος, θέτει ερωτήματα σε μορφή στοχασμού και στη συνέχεια απαντά σε αυτά παραθέτοντας το συλλογισμό του με διττό τρόπο, δηλαδή από το αποτέλεσμα οδηγείται στην αιτία και από την αιτία και πάλι στο αποτέλεσμα, επιβεβαιώνοντας και πιστοποιώντας κατ'αυτόν τον τρόπο τη θεώρησή του. Ο Πλωτίνος σημειώνει ότι είναι απόλυτα λογικό να διαθέτουμε τον χρόνο μας σε αυτού του είδους τη μελέτη γιατί μέσα από αυτήν, εκτός των άλλων, λαμβάνουμε γνώση διπλής κατευθύνσεως (αιτιατού και αποτελέσματος). Λέγοντας ακόμη ότι με αυτόν τον τρόπο επίσης υπακούμε στην «εντολή του θεού», που προτρέπει να γνωρίσουμε τον εαυτό μας (Αυτογνωσία).
Εξετάζει πρώτα τις διαφορές και τις ομοιότητες που υπάρχουν στην συμπαντική ψυχή που είναι μία και ένα με το όλον και στις ψυχές όπου διαιρεμένες πια βρίσκονται στην «περιοχή των σωμάτων», όπου συνεχίζουν να είναι πολλές και μία ταυτοχρόνως. Και εξηγεί ότι η συμπαντική ψυχή και το μέρος εκείνο της ψυχής το οποίο είναι προορισμένο να αποτελέσει τις διαιρεμένες ψυχές, από κοινού, προέρχονται από τον νου ο οποίος είναι αδιαίρετος και αχώριστος και ως ένα σημείο και οι μεν και οι δε αποτελούν ένα όλον όντας μία και μοναδική ψυχή λόγω του ότι δεν ανήκουν σε τίποτα (5). Το μέρος της ψυχής όπου είναι προορισμένο σε "φαινομενικό"διαχωρισμό, διαιρείται σε μέρη-ψυχές. Χωρίς αυτές να παύουν να είναι εξαρτημένες από τη μία στην επάνω πλευρά τους, τείνουν προς τα κάτω με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Παρομοιάζει τις ψυχές με το φως του ήλιου το οποίο προερχόμενο από μία-μοναδική πηγή, όταν φτάσει στη γη χωρίζεται και φωτίζει κάθε σπίτι αλλά ουσιαστικά δεν διαιρείται αλλά εξακολουθεί να είναι ένα.
Συμπερασματικά οδηγούμαστε στο γεγονός του ότι η ψυχή του παντός διατηρεί πάντοτε την υπερβατική της θέση, ως το σημείο της ψυχής που είναι πάντοτε αδιαίρετο και αχώριστο, που δεν σχετίζεται με στροφή προς τα πράγμα τα του εδώ κόσμου. Ενώ οι δικές μας ψυχές έρχονται κάτω, διότι το δικό τους μέρος είναι προσδιορισμένο στην περιοχή αυτή, και έτσι έλκονται και στρέφονται προς το στοιχείο που χρειάζεται τη φροντίδα τους κατά ένα μέρος, ενώ το υπόλοιπο της ψυχής μας, που έχει την ίδια μορφή όπως το ανώτερο μέρος της ψυχής του παντός παραμένει στο νοητό κόσμο.
Το επόμενο ερώτημα που τίθεται είναι σε δύο σκέλη: πώς εξακολουθεί η μία ψυχή η δική σου, η μία ψυχή αυτού του ανθρώπου, η μία ψυχή του άλλου να είναι ξέχωρες και να υπάρχουν ακόμα και μετά το θάνατο του υλικού σώματος της κάθε οντότητας; Οι ψυχές ανήκουν ξεχωριστά στον καθένα και υπάρχουν ενόσω βρίσκονται σε σώμα αλλά καταστρέφονται, όταν βρεθούν κατ'εξοχήν στο άριστο μέρος;
Για να κατανοήσουμε την απάντηση που δίδεται από τον Πλωτίνο στο ερώτημα αυτό, θα πρέπει να ξαναθυμηθούμε το παράδειγμα που μας έδωσε πρωτύτερα όσον αφορά την ύπαρξη των οντοτήτωνψυχών από τον νου. Ειπώθηκε, λοιπόν, πως ο νους είναι η αρχή (ο λόγος) ύπαρξης κάθε όντος. Ο Πλωτίνος προκειμένου να γίνει αυτό κατανοητό, μας βάζει να φανταστούμε τον νου σαν το κέντρο ενός κύκλου, ένα σημείο χωρίς μέρη, από το οποίο ξεκινούν και με το οποίο συνάπτονται όλες οι ακτίνες (οντότητες-ψυχές) και κατευθύνονται προς την κυκλική περιφέρεια, έλκοντας τη γένεσή τους και την ύπαρξή τους από αυτό το σημείο. Αφού είδαμε μέσω του παραδείγματος πως ο νους είναι η αιτία ύπαρξης κάθε οντότητας-ψυχής, ας παρατηρήσουμε επίσης ότι κάθε οντότητα-ψυχή έχει ένα σημείο επαφής με τον νου, αυτό το σημείο αποτελεί γι'αυτήν την συνείδηση της ύπαρξής της, τον δικό της νου.
Ας περάσουμε τώρα στην απάντηση που δίνει ο Πλωτίνος όσον αφορά το ερώτημα αν οι ψυχές-οντότητες συνεχίζουν να υπάρχουν ως οντότητες-ψυχές ακόμη και όταν πάψουν να βρίσκονται μέσα σε σώμα. Λέει λοιπόν, ότι κανένα ον δεν καταστρέφεται διότι οι «νόες» που αποτελούν την ύπαρξή τους δεν καταστρέφονται γιατί η φύση τους είναι να υπάρχουν μέσα σε μια ενότητα, δεν είναι σωματικά διαιρεμένοι, αλλά ο καθένας παραμένει χωριστά στην ετερότητα, έχοντας το ίδιο Είναι. Κατ'επέκτασιν ούτε και οι ψυχές χάνονται διότι είναι οι λογικές εκφράσεις των νοών και εξαρτώνται από τον «κάθε νου».
Γιατί και πώς η ψυχή του σύμπαντος, δημιούργησε τον κόσμο, ενώ οι ξεχωριστές ψυχές διοικούν τα μέρη του κόσμου; Η ψυχή του παντός, κατά τον Πλωτίνο, παραμένει σε μια ενότητα, πέρα και πάνω από τα δημιουργήματά της. Άρα η ψυχή του σύμπαντος, η ψυχή του κόσμου παραμένοντας στον εαυτό της δημιουργεί, και τα πράγματα που δημιουργεί τείνουν και πλησιάζουν προς αυτήν. Ενώ οι μερικές ψυχές έχουν την τάση να πλησιάζουν αυτέ προς τα δημιουργημένα πράγματα. Ένα μεγάλο μέρος τους ελκύεται προς τα κάτω και έλκει μαζί του και αυτές τις ίδιες, την προσοχή τους θα μπορούσαμε να πούμε, μέσω των σκέψεών τους προς το να βρεθούν κάτω. Η μεγάλη διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι η ψυχή του σύμπαντος αποβλέπει προς τον όλο νου, ενώ οι επιμέρους ψυχές προς τους δικούς τους μερικούς νόες.
Ο Πλωτίνος συνεχίζει να εξετάζει τις διαφορές και τις ομοιότητες που υπάρχουν ανάμεσα στην συμπαντική ψυχή και στις ξεχωριστές ψυχές των όντων, κάνοντας μνεία στον Τίμαιο του Πλάτωνος, στο σημείο εκείνο όπου περιγράφει την δημιουργία της ψυχής, αναλύει την σκέψη του φιλοσόφου. Αναφέρει λοιπόν, σύμφωνα με τα όσα λέγονται στον Τίμαιο, ότι ο δημιουργός αφού τελειώσει με τη δημιουργία της ψυχής του παντός, φτιάχνει τις επιμέρους ψυχές, χρησιμοποιώντας υλικό από τον ίδιο κρατήρα από τον οποίο προέρχεται και η ψυχή του παντός, κάνοντας μ'αυτόν τον τρόπο ομοειδής προς αυτήν και τις άλλες ψυχές, δίνοντάς τους τη διαφορά με τη χρήση δεύτερης και τρίτης τάξεως συστατικών (6).
Πολύ σημαντική είναι επίσης η αναφορά που γίνεται από τον Πλωτίνο, στη μετενσάρκωση. Αφού αναλύει τη διαφορά των ψυχών μεταξύ τους όσον αφορά τα δεύτερα και τα τρίτα (συστατικά), συνεχίζει λέγοντας πως οι ψυχές δεν διαφέρουν μόνο στα «σώματα» και στον «χαρακτήρα» αλλά κυρίως στα έργα της διάνοιάς τους, καθώς και στις επιλογές τους ως αποτέλεσμα των βίων που έζησαν προηγουμένως. Παρακάτω μας λέει και πάλι ότι σύμφωνα με τον Πλάτωνα οι επιλογές των ψυχών γίνονται σύμφωνα με τις προηγούμενες ζωές τους.
Ένα ερώτημα ακόμα το οποίο ο Πλωτίνος υποβάλει και απαντά είναι το πώς έρχεται η ψυχή μέσα στο σώμα. Δηλώνει, λοιπόν, πως ο τρόπος εισόδου της ψυχής στο σώμα είναι διττός, η είσοδος της ψυχής στο σώμα γίνεται δηλαδή με δύο τρόπους.
Ο πρώτος είναι όταν η ψυχή υπάρχει ήδη σε ένα ανθρώπινο σώμα και αλλάζει σώματα ή όταν από ένα σώμα αέρινο ή πύρινο περνάει σε ένα γήινο! Ο δεύτερος τρόπος είναι όταν γίνεται η μετάβαση της ψυχής από την ασώματη κατάσταση σε ένα οποιασδήποτε μορφής σώμα, κάνοντας έτσι η ψυχή την πρώτη της επικοινωνία με ένα σώμα. Παραμένοντας σ'αυτόν τον δεύτερο τρόπο εξετάζει τι συμβαίνει όταν μια ψυχή απολύτως καθαρή από σώμα, δέχεται στον εαυτό της τη σωματική φύση.
Κάνει λόγο πρώτα-πρώτα για την ψυχή του παντός, υποδεικνύοντας ότι σχετικά με αυτήν κάθε αναφορά σε όρους όπως «είσοδος» και «εμψύχωση» γίνεται καθαρά για λόγους σαφή νειας. Διότι δεν υπήρξε ποτέ στιγμή κατά την οποία το Σύμπαν δεν είχε ψυχή, ούτε υπήρξε στιγμή κατά την οποία δημιουργήθηκε σώμα εν απουσία ψυχής.
Υποστηρίζει πως η ψυχή έχει ανάγκη το σώμα για να προχωρήσει, πως ο λόγος ύπαρξής της και η φυσική της θέση δεν είναι άλλη από το να βρίσκεται εντός και επί του σώματος. Σκοπός λοιπόν της ψυχής είναι να εμψυχώνει, έτσι δημιουργεί έναν τόπο για τον εαυτό της (η ψυχή του παντός), συνεπώς ένα σώμα και την δεδομένη στιγμή όπου γίνεται λόγος για την ψυχή του παντός, σαν σώμα εννοείται το σύμπαν.
Ο Πλωτίνος παραδίδει μια γλαφυρότατη περιγραφή του πως η ψυχή του παντός δημιουργεί. Ξεκινά περιγράφοντας πως είναι η ψυχή. Η στάση της είναι να μένει εντός του εαυτού της, ομοιάζει, μας λέει, σαν να εκλάμπει ένα δυνατό φως από εκείνη και στα όρια αυτού του φωτός να υπάρχει σκοτάδι, που καθώς το βλέπει η ψυχή, του δίνει σχήμα. Έτσι λαμβάνει ύπαρξη κάτι που μοιάζει με στολισμένο οίκημα το οποίο δεν αποχωρίστηκε ποτέ από το δημιουργό του. Ένα δημιούργημα στο οποίο ο δημιουργός δεν έδωσε ένα κομμάτι από τον εαυτό του, αλλά το συνέλαβε ολόκληρο μονομιάς σε κάθε του σημείο. Συμβάλλει στην ίδια του την ύπαρξη και την ωραιότητά του με ωφέλιμη φροντίδα, στον βαθμό που του είναι δυνατό να μετέχει στο είναι του, χωρίς να βλάπτεται από αυτό, διότι είναι «πάνω» από αυτό και το εποπτεύει. Με αυτόν τον τρόπο είναι έμψυχο, έχοντας μια ψυχή που είναι παρούσα σ'αυτό αλλά που δεν του ανήκει, «διοικείται δεν διοικεί, κατέχεται δεν κατέχει». Δεν βρίσκεται η ψυχή μέσα στο σύμπαν αλλά το σύμπαν βρίσκεται στην ψυχή όπου «το κρατά υψωμένο». Ο Πλωτίνος παρομοιάζει το σύμπαν σαν ένα ζωντανό δίχτυ όπου είναι απλωμένο στη θάλασσα-ψυχή, χωρίς όμως να μπορεί να την καταλάβει και να την κάνει δική του. Όσο απλώνεται η θάλασσα απλώνεται και το δίχτυ μαζί της όντας ανήμπορο να διαχωριστεί από αυτή, διότι δεν μπορεί να είναι αλλού παρά εκτός από εκεί που βρίσκεται. Και επειδή η ψυχή από τη φύση της δεν έχει μέγεθος, μπορεί με μια και μόνο σύλληψη να καταλάβει ολόκληρο το σώμα, όσο και αν εκταθεί αυτό, εκεί είναι και η ψυχή. Κατ'αυτόν τον τρόπο, μας εξηγεί, ότι το σύμπαν εκτείνεται με βάση το σημείο στο οποίο κατά την πορεία του έχει την ψυχή να διατηρεί την ύπαρξή του.
Όσον αφορά τώρα την έκταση της δημιουργίας, αυτή καθορίζεται από την λογική αρχή που προέρχεται από την ψυχή. Η λογική αρχή της ψυχής είναι που δια της θελήσεως δημιουργεί ένα μέγεθος τόσο μεγάλο όσο η μορφή, από την οποία απορρέει το μέγεθος (όγκος-μέγεθος-συμπαντικός νόμος). Έτσι, επομένως, η ψυχή του παντός με τη δύναμη της ουσίας της και δια της θελήσεώς της, ελέγχει τα σώματα ώστε να λαμβάνουν γένεση και να βρίσκονται στην κατάσταση όπου εκείνη τα οδηγεί.
Δεν αναλώνει ούτε παραθέτει όλη τη δύναμή της, προς τα υλικά σώματα, έχει μία δύναμη η οποία ανήκει ολοκληρωτικά σε αυτήν και η οποία παραμένει στον εαυτό της και μία άλλη που φεύγει από αυτή προς τα δημιουργημένα πράγματα. Η δράση της ψυχής είναι κάτι που τελεί σε εγρήγορση, τόσο αυτή που συμβαίνει μέσα της όσο και αυτή που απευθύνεται προς τα δημιουργημένα, υλικά πλάσματα. Όλα τα υλικά πλάσματα δε ζουν από μόνα τους, η ψυχή είναι που τους δίνει ζωή και μάλιστα τέτοια ζωή σαν κι αυτή σύμφωνα με την οποία εκείνη ζει. Ζώντας μέσα σε μια λογική αρχή, δίνει και στο σώμα λογική αρχή κατ'εικόνα εκείνης την οποία έχει, καθώς και τα σχήματα των σωμάτων, των οποίων τις λογικές αρχές κατέχει.
Συνεπώς, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Πλωτίνου, η ψυχή του παντός ποίησε όλα τα πράγματα μέσα στο σύμπαν, από τα ουράνια σώματα μέχρι και τις πιο μικρές υπάρξεις που υφίστανται, κατά μίμηση των όντων των οποίων είχε τις λογικές αρχές, και με αυτόν τον τρόπο καθένα απ'αυτά έγινε μια εκδηλωμένη λογική αρχή στην ύλη, σχηματισμένη σύμφωνα με αυτήν που υπήρχε προ της ύλης. Η ψυχή όντας εναρμονισμένη με τον θεό (ανώτερη αρχή-νους) από τον οποίο προήλθε, προς τον οποίο είναι εστιασμένη και τον οποίο είχε όταν δημιουργούσε, γίνεται ο σύνδεσμος μεταξύ αυτού και των δημιουργημένων πραγμάτων.
Όσον αφορά τις επιμέρους ψυχές, ο Πλωτίνος υποστηρίζει πως αυτές σύμφωνα με τη διάθεση που έχουν λάβει από τον νου χωρίζονται σε διάφορα είδη, έτσι διάκεινται ανάλογα με τη μορφή η οποία έρχεται προς αυτές από τον νου. Κάθε ψυχή επομένως κατέρχεται προς ένα σώμα, έτοιμο σύμφωνα με την ομοιότητά του προς τη διάθεση της ψυχής. Κατ'αυτόν τον τρόπο αν μία ψυχή ομοιώθηκε σε άνθρωπο, εκδηλώνεται στον αισθητό κόσμο ανθρώπινο σώμα-μορφή και άλλες ψυχές σε διάφορα είδη ζώων. Μας επισημαίνει λοιπόν ότι οι επιμέρους ψυχές δεν απευθύνονται αποκλειστικά και μόνο σε ανθρώπους αλλά και σε άλλες μορφές ζωής, δεδομένου του ότι υπάρχουν διάφορα είδη ψυχών (7).
Οι ψυχές των ανθρώπων καθώς και οι άλλες επιμέρους ψυχές, αντίθετα από την ψυχή του παντός, δεν ποιούν το σώμα του οποίου λαμβάνουν τη φροντίδα και διαμέσου του οποίου εκδηλώνονται, αλλά ελκύονται προς τον ίδιο δημιουργημένο κόσμο (από την ψυχή του παντός) αισθητό κόσμο και κατεβαίνουν προς τα σώματα μέσα στα οποία λαμβάνουν γένεση, ορμώμενες άνωθεν από τη λογική τους αρχή, την ενωμένη με τον νου, χωρίς ωστόσο να απομακρύνονται από αυτήν. Είναι, περιγράφει ο Πλωτίνος, σαν το κεφάλι τους να στηρίζεται επάνω από τον «ουρανό» (8) ενώ το μεσαίο μέρος τους αναγκάζεται να φροντίσει αυτό στο οποίο έφτασαν και οι άκρες τους είναι ενωμένες με αυτό.
Με την κάθοδό τους στο σύμπαν, οι ψυχές δεν λειτουργούν ξέχωρα από αυτό αλλά έρχονται σε συμφωνία με αυτό, εναρμονίζονται με τους νόμους του και ακολουθούν την κυκλική του κίνηση (9). Όπως και το σύμπαν δρα σε συμφωνία με τα νοητά όντα και ακολουθεί τους νόμους που ο νους ορίζει σ'αυτό δια μέσου της ψυχής του παντός. Όλα μέσα στο σύμπαν συμβαίνουν βάση ενός προδιαγεγραμμένου σχεδίου από τον νου.
Τίποτα δεν είναι τυχαίο υπάρχει μία καθορισμένη τάξη, ένας αναπόδραστος νόμος, που υποχρεώνει το κάθε τι να γεννάται και να εκδηλώνεται στη σωστή χρονική στιγμή. Έτσι κάθε ψυχή έχει τον δικό της χρόνο που όταν αυτός έρχεται, εκείνη καλείται, κατεβαίνει και εισδύει στο κατάλληλο σώμα. Κάθε είδος (ψυχής) έχει τη δική του «μοίρα» και χρονική στιγμή.
Όταν οι ψυχές ξεκινούν την κάθοδό τους προς τον αισθητό κόσμο πηγαίνουν πρώτα στον «ουρανό» όπου εκεί προσλαμβάνουν σώμα. Ο Πλωτίνος είναι φανερό ότι με την λέξη ουρανό εννοεί το διάστημα που βρίσκεται υπεράνω της γης, ένα διαφορετικό πεδίο λεπτότερης ύλης στο οποίο περνά η ψυχή στην αρχή της εισόδου της στον αισθητό κόσμο (10). Αφού προσλάβουν σώμα προχωρούν μέσω αυτού προς τα σώματα με περισσότερη γεώδη σύσταση έως το σημείο που μπορούν να εκταθούν σε μήκος (11). Ο Πλωτίνος αναφέρεται στον «ουρανό», λέγοντας ότι είναι το ανώτερο πεδίο του αισθητού κόσμου και θεωρεί τη γη ως το τελευταίο (κατώτερο) από τα πεδία του (12). Τα ουράνια μέρη είναι αυτά που εμψυχώνονται πρώτα και επίσης αυτά, κατά τον Πλωτίνο, έχουν την ικανότητα να μετέχουν της ψυχής και να την συνακολουθούν στο έργο της. Οι φωτίζουν τον ουρανό, δίνοντάς του το μεγαλύτερο και πρώτο μέρος του εαυτού τους, φωτίζουν επίσης και τον υπόλοιπο κόσμο (τα ενδιάμεσα πεδία;) με τα δευτερεύοντα μέρη τους. Αυτές οι ψυχές που κατεβαίνουν περισσότερο, ρίχνουν και το φως τους χαμηλότερα, δεν είναι καλό όμως για αυτές να προχωρήσουν πολύ, επισημαίνει ο Πλωτίνος.
Μερικές από τις ψυχές έρχονται από τον ουρανό προς τα κατώτερα σώματα, ωστόσο ανά κάποια χρονικά διαστήματα ελευθερώνονται απ'αυτά και μπορούν έτσι, ομοίως και αυτές, να βρίσκονται εντός της λογικής αρχής όπως και η ψυχή του παντός, η οποία ποτέ δε στρέφεται προς τον αισθητό κόσμο. Από το ένα χρονικό διάστημα στο άλλο, επιστρέφουν στην ίδια κατάσταση, σε μια διαδοχική σειρά καθορισμένων ζωών. Εκτελώντας την πορεία τους μέσα σε αυτές τις ζωές, ολοκληρώνονται σύμφωνα με μία και μοναδική λογική αρχή.
Υπάρχουν και κάποιες ψυχές όπου με την κάθοδό τους σε κατώτερα σώματα εγκλωβίζονται όλο και περισσότερο μέσα στην ύλη, με αποτέλεσμα να «βαρύνουν» και να βυθιστούν στη λήθη, να χάσουν την επαφή τους δηλαδή με το ανώτερο μέρος τους τη λογική τους αρχή, να χάσουν τον εαυτό τους, το είναι τους, έλκοντας ακόμη περισσότερο αυτό που βαραίνει επάνω τους (την υλική μορφή). Καταλήγουν με αυτόν τον τρόπο, να εισέρχονται από το ένα σώμα στο άλλο, χωρίς καμιά ανάπαυλα. Με τον καιρό γίνονται διαφορετικές και στρέφονται ολοένα και περισσότερο «σ'αυτό που τους ανήκει» (στη σωματική μορφή) και έρμαια πια καταλαμβάνονται από τα δεσμά που μόνες τους έδεσαν λίγο-λίγο μ'αυτά τον εαυτό τους. Ανήμπορες να αναστρέψουν με οποιοδήποτε τρόπο την κατάσταση αυτή, αφήνονται στη φροντίδα της φύσης.
Στο αντίθετο άκρο όμως υπάρχουν και οι ψυχές που ενώ υπόκεινται στη μοίρα του υλικού κόσμου, με τον ερχομό τους σε κατώτερα σώματα, δεν παύουν να ανήκουν στον εαυτό τους. Δέχονται να υπομείνουν όλα όσα είναι αναγκαία, μπορούν όμως ταυτόχρονα να ανήκουν στον εαυτό τους σε όλα όσα είναι δικά τους έργα, ζώντας σύμφωνα με μιαν άλλη νομοθεσία, την νομοθεσία που διέπει όλα τα όντα, που εις γνώσιν τους παρέχουν τον εαυτό τους σε αυτόν τον θεσμό. Ο θεσμός αυτός είναι φτιαγμένος από όλες τις εδώ λογικές αρχές και αιτίες και από τα έργα των ψυχών, καθώς και από τους νόμους που προέρχονται από τον νοητό κόσμο. Έτσι μπορούν να τελούν κάθε τους έργο, μέσα σ'αυτές, έξω από αυτές και γύρω από αυτές με πλήρη αρμονία και απόλυτη επίγνωση.
Ο Πλωτίνος ολοκληρώνει την άποψή του όσον αφορά την κάθοδο της ψυχής, στην όγδοη πραγματεία του έργου του με τίτλο «ΠΕΡΙ ΕΙΣ ΤΑ ΣΩΜΑΤΑ ΚΑΘΟΔΟΥ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ». Στην αρχή της πραγματείας αυτής, παραθέτει μια πνευματικής φύσεως προσωπική του εμπειρία (13), ένα βίωμα που συνέλαβε διαμέσου ενατενίσεως. Αυτό παραπέμπει στο γεγονός πως ένα μεγάλο μέρος του έργου του προέρχεται και βασίζεται σε τέτοιου είδους προσωπικές του εμπειρίες. Στην πραγματεία αυτή, λοιπόν, ο Πλωτίνος θίγει την τιμωρία που υφίσταται η ψυχή στρεφόμενη προς τα κάτω, προς το μερισμό. Εκθέτει την άποψή του αυτή παραθέτοντας πλήθος από απόψεις προγενέστερών του φιλοσόφων (14), θέλοντας να της δώσει ίσως με αυτόν τον τρόπο κύρος ή πιστοποίηση. Είναι ίσως το ποιητικότερο σημείο όλης της Τέταρτης Εννεάδας.
Παραμένοντας στη θεώρηση του Πλάτωνα, την αναλύει όντας σε συνταύτιση με αυτή. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα οι επιμέρους ψυχές, όταν εισέρχονται στον εδώ κόσμο παρασύρονται σε ένα είδος πτώσης και καταλήγουν να είναι μέρη και να ανήκουν στον εαυτό τους αποχωριζόμενες από το όλον. Όταν κάποια ψυχή παραμείνει για πολύ καιρό στη χωριστότητα, χάνει την επικοινωνία της με τον νου, σταματά να βλέπει προς αυτόν, εγκαταλείπει το όλον, και επικεντρώνεται στο να διοικεί το επιμέρους με δυσκολία πια. Έτσι σταδιακά φτάνει στο να το υπηρετεί, βυθιζόμενη σε μεγάλο βαθμό στα βάθη του επιμέρους πράγματος. Αυτό είναι το λεγόμενο «πτερορρόημα» κατά τον Πλάτωνα, φτάνει δηλ. στην κατάσταση να γίνει δέσμια του σώματος, χάνοντας λόγω των σφαλμάτων της το προνόμιο να διατηρείται αβλαβής. Περιοριζόμενη κατ'αυτόν τον τρόπο από τα δεσμά, λειτουργεί διαμέσου των αισθήσεων αφού εμποδίζεται πια να ενεργεί με τον νου. Θάφτηκε και είναι μέσα στο «σπήλαιο». Παρά το πάθημά της, λόγω του ότι διατηρεί εν δυνάμει μέσα της το υπερβατικό στοιχείο, κάποια στιγμή ξαναστρέφεται προς τη νόηση, ελευθερώνεται από τη φυλακή της και ανέρχεται. Μετά την πτώση τους οι ψυχές, γίνονται «αμφίβιες», λέει ο Πλάτωνας, όντας αναγκασμένες να ζουν διαδοχικά μια στην ζωή του νοητού και μια στην εδώ ζωή.
Στη συνέχεια ο Πλωτίνος εξετάζει το γεγονός της καθόδου, λέγοντας ότι ναι μεν ο χαρακτήρας της καθόδου μπορεί να είναι εκούσιος, δηλαδή με τη θέλησή της η ψυχή να εισέρχεται στον αισθητό κόσμο και να υπόκειται σε πτώση, αλλά ταυτόχρονα είναι και ακούσιος λόγω του ότι μέσα της εν δυνάμει υπάρχουν οι ικανότητες να διοικήσει κάτι κατώτερο από αυτήν και να παράγει έργο, να δημιουργήσει. Αυτό σημαίνει ότι εάν η ψυχή παραμείνει για πάντα στην ηρεμία του ασώματου κόσμου, τότε ποτέ δεν θα ενεργοποιήσει τις δυνάμεις τις οποίες κατέχει και επιπλέον ούτε και η ίδια θα γνωρίζει ότι τις διαθέτει από τη στιγμή που δεν θα εκδηλώνονταν ποτέ ούτε θα αναπτύσσονταν. Από τη στιγμή όμως που αυτές οι δυνάμεις βρίσκονται μέσα στην ίδια τη φύση της ψυχής, είτε η επερχόμενη δράση τους είναι παθητική (ακούσια) είτε ενεργητική (εκούσια), γίνεται αναπόφευκτη λόγω της αιώνιας αναγκαιότητας του φυσικού νόμου. Αν λοιπόν, σύμφωνα με τον Πλωτίνο, κοιτάξουμε το θέμα αυτό από την συγκεκριμένη οπτική γωνία, θα δούμε πως η ψυχή δεν διαπράττει κάποιο είδος σφάλματος, αλλά πορεύεται σύμφωνα με τα όσα ο δημιουργός (θεός) της προσέδωσε από τη στιγμή της εκπόρευσής της.
Εάν από την άλλη πλευρά όμως πρόκειται για κακή χρήση των δυνατοτήτων της, από μέρους της ψυχής, τότε σ'αυτήν την περίπτωση όντως υφίσταται σφάλμα. Το σφάλμα μπορεί να είναι διπλής φύσεως, είτε δηλαδή οφείλεται στις αιτίες της καθόδου,είτε στις κακές πράξεις της ψυχής όταν βρεθεί στον εδώ κόσμο. Τότε δια της θείας θεσπίσεως του νόμου της δικαιοσύνης, η ψυχή τιμωρείται. Στην πρώτη περίπτωση η τιμωρία είναι αυτόακριβώς που γνωρίζει με την κάθοδό της. Στην δεύτερη περίπτωση είναι η είσοδός της και μάλιστα σε πολύ σύντομο χρόνο, χωρίς ανάπαυλα, σε άλλα σώματα ανάλογα με την κρίση που της αξίζει. Ενώ αν η ψυχή επιδείξει ατελείωτο είδος κακίας κρίνεται άξια ακόμα μεγαλύτερης τιμωρίας, υπό την επιστασία «τιμωρών πνευμάτων».
Η ψυχή λοιπόν, όπως μας περιγράφει ο Πλωτίνος, αν και είναι θεϊκή και προέρχεται από τον θείο νου, εισέρχεται στο σώμα, ερχόμενη στον αισθητό κόσμο με μιαν αυτόματη ροπή. Σαν ένας μικρός θεός («έσχατης τάξεως θεός»), με τη δική της δύναμη, κοσμεί αυτό που έρχεται μετά από την ίδια (το κατώτερό της). Και αν φύγει σύντομα από την κατάσταση αυτή, δεν βλάπτεται καθόλου, αναχωρεί έχοντας αποκομίσει συνάμα τη γνώση του κακού και γνωρίζοντας τη φύση της κακίας, φέρνοντας σε εκδήλωση τις δυνάμεις της και παρουσιάζοντας τα έργα και τις δημιουργίες της.
Οι αιτίες, που μας παραθέτει ο Πλωτίνος, οι οποίες κάνουν δυσάρεστη την επικοινωνία της ψυχής με το σώμα, είναι δύο. Ότι το σώμα γίνεται «εμπόδιο» για τη νόηση και το ότι «τη γεμίζει» με «επιθυμίες» (ηδονές) και «λύπες». Διότι τίποτα από αυτά τα δύο δεν θα μπορούσε να υποστεί η ψυχή, αν δεν καταβυθίζονταν εντός του σώματος αλλά αντίθετα παρέμενε στο να το διοικεί και να το εποπτεύει, χωρίς να δίνει τον εαυτό της σ'αυτό αλλά το σώμα να ανήκει σ'εκείνη. Τέλος, το θετικό που αποκομίζει η ψυχή ερχόμενη στον αισθητό κόσμο, είναι οι εμπειρίες που εξέλαβε διαμέσου όλων αυτών που είδε και όλων αυτών που έπαθε όντας εκεί. Καθώς και το ότι γνώρισε τι σημαίνει να είσαι εκεί, αποκτώντας τη γνώση του τι πραγματικά είναι καλύτερο δια της αναλογικής σύγκρισης μεταξύ των αντιθέτων, του επάνω και του κάτω, του νοητού και του αισθητού.
Προς το τέλος της τρίτης πραγματείας (15) ο Πλωτίνος αναφέρεται στη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην ψυχή και στο σώμα, με ποιο τρόπο το σώμα εμψυχώνεται και ποιο μέρος της ψυχής είναι αυτό που εισέρχεται στο σώμα. Υποστηρίζει πως το κατώτερο μέρος της ψυχής είναι σε επαφή με το σώμα, ενώ όπως προείπαμε το ενδιάμεσο στρέφεται προς τη φροντίδα και το ανώτερο παραμένει ενωμένο με τον νου. Από αυτό προκύπτει πως η ψυχή δεν δίνεται ολοκληρωτικά στο σώμα, ούτε και όλες οι δυνάμεις της είναι παρούσες σ'αυτό, παρά μόνον αυτές που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του. Η ψυχή, θα λέγαμε, ότι δίνει στο σώμα (αδρανής ύλη) την κινητήριο δύναμη, το ζωοποιεί όπως παρουσιάζεται από τον Πλωτίνο. Η ψυχή αποδίδει στο κάθε όργανο του σώματος την απαραίτητη δύναμη για το έργο του. Έτσι με αυτόν τον τρόπο κάθε εσωτερικό όργανο του σώματος, όπως και επίσης κάθε αισθητήριο όργανο μεταβαίνει σε λειτουργία, καθώς επίσης η αισθητηριακή δύναμη είναι παρούσα στο σύνολο του σώματος, για την εξυπηρέτηση της αισθητηριακής αντίληψης της ψυχής.
Η υπόλοιπη πραγματεία ως το τέλος της καθώς και οι επόμενες τρεις (16), είναι αφιερωμένες περί της αίσθηση και της μνήμης. Μέσα σ'αυτές, ο Πλωτίνος εξετάζει το αν η αίσθηση είναι ίδιον της ψυχής και το αν η ψυχή έχει μνήμη. Συχνά υποστηρίζει αυτή του τη θεώρηση, παραθέτοντας απόψεις, κυρίως του Αριστοτέλη. Ξεκινώντας από την αίσθηση μας λέει, ότι είναι ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που η ψυχή προσδίδει σε κάθε μέρος του σώματος, ώστε μέσω αυτού να μπορεί να έχει την αισθητηριακή αντίληψη. Δια της αισθητηριακής αντίληψης, το σώμα γίνεται όργανο της ψυχής. Πρόκειται για την αντίληψη που σχηματίζει η ψυχή για τα αισθητά αντικείμενα, χρησιμοποιώντας το σώμα, διότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος να έχει επαφή με αυτά παρά μόνο μέσω του σώματος. Η δύναμη της αίσθησης, λοιπόν, καθώς και της παρόρμησης (το επιθυμητικό) ανήκει στην ψυχή η οποία έχει την ικανότητα να αισθάνεται και να φαντάζεται. «...ώστε στην αισθητηριακή αντίληψη η ψυχή να επέχει θέση τεχνίτη και το σώμα θέση εργαλείου, όπου το σώμα δέχεται επιρροές και υπηρετεί, ενώ η ψυχή δέχεται τις επί του σώματος αποτυπώσεις ή τις διαμέσου του σώματος ή την κρίση που σχημάτισε από τα βιώματα του σώματος...» (3., 26.)
Κατανοούμε λοιπόν πως κατά τον Πλωτίνο, η αίσθηση είναι ένα εργαλείο της ψυχής το οποίο έχει την ικανότητα να της μεταφέρει όλα όσα υπόκειται το σώμα σε σχέση με το εξωτερικό του περιβάλλον. Είναι ουσιαστικά ένας μεταβιβαστής των ερεθισμάτων και των παθών του σώματος. Με τα όργανα του σώματος να λειτουργούν, άλλοτε σαν πομποί και άλλοτε σαν δέκτες.
Η μνήμη, μας λέει ο Πλωτίνος, ανήκει στην φαντασιακή δύναμη της ψυχής. Η φαντασιακή δύναμη της ψυχής βρίσκεται ανάμεσα στο ανώτερο μέρος της, το ενωμένο με τον νου και στο κατώτερο μέρος της που είναι στο σώμα, έχει την ικανότητα να λαμβάνει τις «εικόνες» σαν αντικαθρέπτισμα από το ανώτερο μέρος της όπου βρίσκεται σε επαφή με τον νου (μνήμη του νοητού κόσμου), αλλά επίσης έχει την ικανότητα να λαμβάνει και τις «εικόνες» από τον αισθητό κόσμο που αποτυπώνονται μέσω της αίσθησης στην αισθητηριακή της αντίληψη, τις επεξεργάζεται και κάνει έναν διαχωρισμό, κάποιες τις τοποθετεί στη μνήμη ως γνωστικά αντικείμενα και κάποιες άλλες τις απορρίπτει.
Η μνήμη των γνωστικών αυτών αντικειμένων που η ψυχή συλλέγει, σε σχέση με τα όσα «ζει» και λαμβάνει εν'όσο βρίσκεται εντός του αισθητού κόσμου, χάνονται κατά κάποιο τρόπο και παύουν να ισχύουν όταν αυτή επιστρέφει στο νοητό κόσμο. Διότι όντας στρεφόμενη προς τον νου, έρχεται σε ένωση και εναρμονίζεται με αυτόν. Είναι τότε ένα με το όλον και διάκειται άτρεπτη προς τη νόηση, έχοντας επίγνωση του εαυτού της, ως ταυτιζόμενη και ενοποιημένη με το όλον. Όταν όμως στραφεί ξανά προς τον αισθητό κόσμο, αποχωριζόμενη την ενότητά της και αποδεχόμενη την ατομικότητά της, τότε ανακτά και πάλι τη μνήμη των πραγμάτων του αισθητού κόσμου που συνέλλεξε εν'όσο βρισκόταν σ'αυτόν. Πράγμα που σημαίνει ότι με την επιστροφή της στον νοητό κόσμο, η μνήμη αυτή δεν χάνεται ούτε καταστρέφεται, αλλά υπάρχει μέσα της σε λανθάνουσα κατάσταση. Ενώ αντίθετα η μνήμη που κατέχει από τον νοητό κόσμο, δεν παύει ποτέ να λειτουργεί στο ανώτερο μέρος της το οποίο είναι ενωμένο με αυτόν.
Ο Πλωτίνος δεν παραλείπει να αφιερώσει μία πραγματεία στην αθανασία της ψυχής17, παρόλο που σε όλο του το έργο είναι έκδηλη η πεποίθηση αυτή. Στο μεγαλύτερο μέρος της πραγματείας του, αντιμάχεται όλους όσους υποστηρίζουν ότι η ψυχή είναι ένα είδος υλικής υπόστασης και ότι υπόκειται σε φθορά, θέτοντας πλήθος επιχειρημάτων που αναιρούν την υπόθεση αυτή.
Ξεκινά την επιχειρηματολογία του, λέγοντας πως ότι είναι επιδεκτικό σε φθορά είναι σώμα, δεδομένου ότι αποτελείται από ύλη και όχι από «ουσία», έχει όγκο, μέγεθος, λαμβάνει γένεση και υπόκειται στο χρόνο. Διότι «γίνεται και καταστρέφεται, αλλά ποτέ δεν είναι πραγματικά» και αυτό που το κάνει να έχει ύπαρξη είναι η συμμετοχή του στο ον (μέχρι το βαθμό που μπορεί να μετέχει). Το σώμα δεν έχει δική του ζωή, λαμβάνει ζωή και γένεση (από την ψυχή) και εφόσον δεν είναι αυθύπαρκτο και αιώνιο, μεταβάλλεται και καταστρέφεται, γιατί η φύση του είναι πρόσκαιρη. Ολόκληρο το αισθητό αυτό σύμπαν το οποίο απαρτίζεται από σώματα, οφείλει την ύπαρξή του και τη γέννησή του στην ψυχή, αυτή είναι που το δημιουργεί και του δίνει ζωή όμοια με τη δική της.
Συνεχίζει την επιχειρηματολογία του (ο Πλωτίνος), περιγράφοντας τη φύση της ψυχής σε αντιδιαστολή με τη φύση των σωμάτων. Η ψυχή διαθέτει αφ'εαυτής την ύπαρξη, δεν μετέχει στο ον αλλά είναι το όντως όν, το οποίο δεν υπόκειται σε γένεση ούτε σε φθορά. Έχει επίσης αφ'εαυτού ζωή, η οποία είναι αδύνατον να καταστραφεί διότι δεν έχει εξωτερική προέλευση. Όντας ένα αυθύπαρκτο ον, προερχόμενο από τον νοητό κόσμο είναι άχρονη (αιώνια) δεν έχει μέγεθος, όγκο, υφή, σχήμα και χρώμα, δεν μεταβάλλεται, ούτε καταστρέφεται.
Δεδομένου επίσης ότι η ψυχή είναι η αρχή της ζωής για τα πράγματα του αισθητού κόσμου, οφείλει να είναι κάτι ανώτερο από αυτά. Άρα η ψυχή είναι αδύνατον να είναι οποιοδήποτε είδος σώματος. Συνεπώς η ανώτερη αυτή ουσία που έχει φύση πρωταρχικώς ζώσα, είναι κατ'ανάγκην άφθαρτη και αθάνατη ως αρχή ζωής όλων των αισθητών πραγμάτων. Με την αναλυτική περιγραφή όλων αυτών, ο Πλωτίνος κάνει σαφές, ότι η ψυχή είναι συγγενική προς την «κατ'εξοχήν θεϊκή και αιώνια φύση».
Θα ήθελα να τελειώσω αυτή τη διαδρομή μέσα στην τέταρτη Εννεάδα του Πλωτίνου, παραθέτοντας ένα μέρος από την πραγματεία αυτή: «... καθώς παραδεχόμαστε ότι κάθε θείο και όντως ον έχει μια αγαθή και έμφρονα ζωή, πρέπει μετά από αυτό να εξετάσουμε τη συνέχεια, αρχίζοντας από την ψυχή μας και βρίσκοντας ποια είναι η φύση της... να την εξετάσει αφαιρώντας ή μάλλον ο αφαιρών ας δει τον εαυτό του και ας πιστέψει ότι είναι αθάνατος, όταν θεαθεί τον εαυτό του ερχόμενο στο νοητό και καθαρό κόσμο. Πράγματι, θα δει έναν νου που βλέπει όχι κάτι αισθητό ούτε κάτι από τα θνητά πράγματα, αλλά κατανοεί το αιώνιο μέσω του αιώνιου στοιχείου του, και όλα τα πράγματα στην περιοχή του νοητού, κόσμος νοητός ο ίδιος και φωτισμένος, καταυγάζεται από την αλήθεια που προέρχεται από το αγαθό, αυτήν που στέλνει λάμψεις αλήθειας σε όλα τα νοητά. Έτσι πολλές φορές θα θεωρήσει ότι είναι σωστό αυτό που λέγεται: «Χαίρετε, εγώ είμαι για σας ένας αθάνατος θεός» που έχει ανέβει προς την περιοχή του θείου και έχει ατενίσει την ομοιότητα με αυτό. Εάν όμως η κάθαρσή μας οδηγεί σε γνώση του άριστου, τότε αναφαίνονται και οι επιστήμες που βρίσκονται στο ενδιάμεσο, εκείνες βέβαια που είναι πραγματικές επιστήμες. Διότι, φυσικά, όχι με το να τρέχει έξω η ψυχή «βλέπει την σωφροσύνη και την δικαιοσύνη» αλλά αυτήν καθαυτήν, στην κατανόηση του εαυτού της και αυτού που ήταν προηγουμένως,βλέποντάς τα σαν αγάλματα εγκατεστημένα σε αυτήν, έχοντάς τα καθαρίσει από τη σκουριά του χρόνου που τα είχε σκεπάσει...» (7., παρ. 10)
--------------------------------------------------------------------------------
1. ΠΕΡΙ ΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΠΡΩΤΟΝ, 2. ΠΕΡΙ ΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ.
2. Τη λέξη νου, ο Πλωτίνος, τη χρησιμοποιεί με την Πλατωνική έννοια του όρου. Δεν εννοεί τη λογική ή την ικανότητα της σκέψης αλλά την ανώτερη ουσία που βρίσκεται πέραν του υλικού κόσμου. Είναι ένας λατωνικός όρος για την θεία συνείδηση. Θα μπορούσαμε να πούμε ακόμα ότι είναι ο Λόγος απ'όπου προέρχονται τα πάντα. «Σημαίνει Πνεύμα σε διάκριση από την ψυχή» (ΒΙΒΛΟΣ ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΜΟΥ, Ε. Π. ΜΠΛΑΒΑΤΣΚΥ, ΕΚΔ. ΚΕΔΡΟΣ).
3. Δεν είναι ούτε μόνο διαιρετή, ούτε μόνο αδιαίρετη κατ'ανάγκην είναι και τα δύο.
4. ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ΑΠΟΡΙΩΝ ΠΡΩΤΟΝ, 4.ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ΑΠΟΡΙΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΝ, 5.ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ΑΠΟΡΙΩΝ ΤΡΙΤΟΝ Ή ΠΕΡΙ ΟΨΕΩΣ.
5. Περισσότερη ανάλυση στο θέμα αυτό, βρίσκουμε στην ένατη και τελευταία πραγματεία της 4ης Εννεάδας <9 .="">, η οποία είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στο ζήτημα αυτό.
6. Στο σημείο αυτό οφείλω να σημειώσω ότι, η διαφορετικότητα, η μοναδικότητα της μιας ψυχής σε σχέση με την άλλη έγκειται σ'αυτό ακριβώς το γεγονός. Ο Πλωτίνος το αναλύει αυτό, λέγοντας ότι οι διαφορές των ψυχών αναφέρονται στα δεύτερα και στα τρίτα (συστατικά)και ανάλογα με τον τρόπο που αυτά αναμειγνύονται για να αποτελέσουν μια ξεχωριστή ψυχή. Αυτό κάνει την κάθε ψυχή να διαφέρει βάσει του στοιχείου που είναι ενεργό μέσα της. Έτσι οι ψυχές τελειοποιούνται έχοντας διαφορετικές τάσεις η κάθε μία.
7. Αν παρατηρήσουμε τις διάφορες μορφές ζωής, θα διαπιστώσουμε πως κατέχουν κάποια μορφή συνείδησης είτε αυτή είναι περισσότερο πρωτόγονη είτε λιγότερο. Αυτό και μόνο, έως ένα βαθμό μπορεί να επιβεβαιώσει τα λεγόμενα του Πλωτίνου, ότι κάθε πλάσμα εμψυχώνεται από ένα είδος ψυχής η οποία κατέχει ένα είδος λογικής αρχής.
8. Πέρα από τον κόσμο (αισθητό), έξωθεν του σύμπαντος.
9. Με τον τρόπο όπου μεταφέρει ο Πλωτίνος το γεγονός της κυκλικής κίνησης μέσα στο σύμπαν, υποδηλώνει κατά πρώτον πως οτιδήποτε υπάρχει μέσα σ'αυτό υπόκειται βάση νόμου σε κυκλική κίνηση όπως και το ίδιο το σύμπαν και κατά δεύτερον το νόμο της εξέλιξης.
10.Αναφέρει κατά λέξη (ο Πλωτίνος) ότι ο ουρανός συνορεύει με το τελευταίο σημείο του νοητού κόσμου και ότι είναι το καλύτερο μέρος του αισθητού κόσμου.
11. Στο σημείο αυτό δημιουργείται η εντύπωση, πως η ψυχή ενδύεται πολλά σώματα έως ότου φτάσει στο κατώτερο υλικό σώμα.
12. Συνεπώς, μας αφήνει να καταλάβουμε πως υπάρχουν και άλλα πεδία ενδιάμεσα.
13. 8.,1-11, βλ. και σχόλιο 8.2 στο βιβλίο «Πλωτίνος, Εννεάδες, Εννεάς Τετάρτη» εκδ. Κάκτος, Οδυσσέας Χατζόπουλος.
14. Μεταξύ άλλων αναφέρεται στον Ηράκλειτο, στον Εμπεδοκλή, στον Πυθαγόρα και φυσικά στον «θεϊκό Πλάτωνα», όπως συνηθίζει να τον αποκαλεί.
15. 3. ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ΑΠΟΡΙΩΝ ΠΡΩΤΟΝ, παρ. 22, 23
16. 4. ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ΑΠΟΡΙΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΝ, 5. ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ΑΠΟΡΙΩΝ ΤΡΙΤΩΝ Ή ΠΕΡΙ ΟΨΕΩΣ, 6. ΠΕΡΙ ΑΙΣΘΗΣΕΩΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗΣ.9>
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Εννεάδες, Εννεάς Τετάρτη, Πλωτίνος, εκδ. Κάκτος, Οδυσσέας Χατζόπουλος, 2000
- Λεξικό φιλοσοφικών όρων, Αιμιλία Ξανθοπούλου, Εκδ. Μέδουσα, 2006
- Βίβλος Αποκρυφισμού, Έλενα Π.Μπλαβάτσκυ, Εκδ. Κέδρος, 1995

! Η Ιωάννα Μαρκουίζου είναι αρθρογράφος του περιοδικού Υπατία.

Πηγή...

Η ΣΑΠΦΩ ΚΑΙ Ο ΝΥΧΤΕΡΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ‏

October 12, 2017, 12:00 am

≫ Next: Αρρήτων Τροπές

≪ Previous: Η ΨΥΧΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΛΩΤΙΝΟ

$

0

0

Ένα ερωτικό ποίημα της Σαπφούς εμπνέει επιστήμονες να προσδιορίσουν
την εποχή της συγγραφής του.

Τρεις ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Άρλινγκτον, οι δύο αστρονόμοι και ο ένας φυσικός, βασίστηκαν στην υπόθεση ότι το ποίημα γράφτηκε το 570 π.Χ. στη Λέσβο, γενέτειρα της Σαπφούς. 

Χρησιμοποίησαν στη μελέτη τους το αστρονομικό λογισμικό Starry Night 7.3 προκειμένου να υπολογίσουν ποιες ημερομηνίες θα έδυαν οι Πλειάδες πριν από τα μεσάνυχτα στον ουρανό της Λέσβου το συγκεκριμένο έτος.

Το πρόγραμμα έδειξε ότι, το 570 π.Χ., οι Πλειάδες έδυσαν μεσάνυχτα στις 25 Ιανουαρίου, ενώ από την ημερομηνία αυτή και μετά έδυαν όλο και νωρίτερα κάθε βράδυ.

«Το ερώτημα της χρονολόγησης είναι περίπλοκο, δεδομένου ότι εκείνη την εποχή δεν είχαν ακριβή μηχανικά ρολόγια, ίσως να είχαν μόνο ρολόγια νερού» λέει ο Μάνφρεντ Κουνζ, καθηγητής Φυσικής και πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης. «Για το λόγο αυτό, υπολογίσαμε και την τελευταία ημερομηνία κατά την οποία οι Πλειάδες θα ήταν ορατές για την Σαπφώ κάποια στιγμή το απόγευμα» προσθέτει.

Η τελευταία μέρα που συνέβη αυτό το 570 π.Χ. ήταν η 31η Μαρτίου, έδειξε το λογισμικό.

«Από εκεί μπορέσαμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια την εποχή του έτους από τα μέσα του χειμώνα μέχρι τις αρχές της άνοιξης» λέει ο Κρουζ.

Πράγματι, το συμπέρασμα της μελέτης του βρίσκεται σε συμφωνία με 
προηγούμενη εκτίμηση των Χέρσερ και Μέμπιους το 1990, σύμφωνα με την οποία το ποίημα γράφτηκε τέλος χειμώνα ή αρχές άνοιξης.

Στην πραγματικότητα, όμως, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος: η νέα μελέτη βασίστηκε στην υπόθεση ότι το ποίημα γράφτηκε το 570 π.Χ., κατά προσέγγιση το έτος που πέθανε η Σαπφώ. Η πραγματική χρονιά κατά την οποία γράφτηκε θα παραμείνει άγνωστη για πάντα, και η παραδοχή στην οποία βασίστηκαν οι ερευνητές είναι ουσιαστικά αυθαίρετη.

Η μελέτη, επομένως, είναι στην πραγματικότητα μια απλή άσκηση που φέρνει σε επαφή την αστρονομία και την ποίηση.

Είναι εξάλλου ένας συνδυασμός που ενθουσίαζε και την ίδια τη Σαπφώ. Όπως λέει ο Δρ Κουνζ, «η Σαπφώ θα έπρεπε να θεωρείται άτυπος συντελεστής της πρώιμης ελληνικής αστρονομίας. Δεν υπάρχουν πολλοί αρχαίοι ποιητές που αναφέρονται σε αστρονομικές παρατηρήσεις τόσο ξεκάθαρα».

Μια έναστρη νύχτα πριν από δυόμισι χιλιάδες και πλέον χρόνια, μια ποιήτρια που έμελλε να μείνει στην ιστορία είδε τις Πλειάδες να δύουν και θυμήθηκε ξανά τη μοναξιά της.
Πρέπει να ήταν τέλη χειμώνα ή αρχές άνοιξης όταν η Σαπφώ έγραψε το ποίημα, υπολογίζουν τώρα αμερικανοί αστρονόμοι και φυσικοί, αν και η εκτίμησή τους είναι ουσιαστικά αδύνατο να αποδειχτεί.

Έδυσε η σελήνη, έδυσε κι η Πούλια,
μεσάνυχτα,
πέρασε η ώρα,
κι εγώ μόνη κοιμάμαι

και σε μετάφραση Οδυσσέα Ελύτη, με τίτλο 
«Γρήγορα η ώρα πέρασε», έχει ως εξής:

γρήγορα η ώρα πέρασε,
μεσάνυχτα κοντεύουν,
πάει το φεγγάρι πάει κι η Πούλια βασιλέψανε
και μόνο εγώ κείτομαι δω μονάχη

[για να ολοκληρωθεί με τους υπόλοιπους στοίχους]

κι έρημη ο Έρωτας που βάσανα μοιράζει
ο Έρωτας που παραμύθια πλάθει
μου άρπαξε την ψυχή μου και την τράνταξε
ίδια καθώς αγέρας από τα βουνά χυμάει
μέσα στους δρυς φυσομανώντας.

 Η Σαπφώ θα έπρεπε να θεωρείται άτυπος συντελεστής της πρώιμης ελληνικής αστρονομίας. Δεν υπάρχουν πολλοί αρχαίοι ποιητές που αναφέρονται σε αστρονομικές παρατηρήσεις τόσο ξεκάθαρα.

Ο Morteza Khaledi, Κοσμήτωρ του College of Science του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Arlington (UTA), συνεχάρη τους επιστήμονες Dr. Manfred Cuntz και Levent Gurdemir από το UTA και Martin George από το Εθνικό Ινστιτούτο Αστρονομικής Έρευνας της Ταϊλάνδης, επειδή με την έρευνα που δημοσίευσαν «βοηθάνε να πέσουν τα στεγανά μεταξύ επιστήμης και κλασικών σπουδών, χρησιμοποιώντας υψηλής ακρίβειας τεχνολογία για να προσδιορίσουν με ακρίβεια τον χρόνο γραφής ενός αρχαίου ποιήματος».

 Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν εξελιγμένο αστρονομικό λογισμικό, το Starry Night version 7.3, για να προσδιορίσουν την εποχή που γράφηκε το ποίημα που έχει ως αναφερόμενο τίτλο «Ποίημα του Μεσονυχτίου», με τη βοήθεια του συστήματος Πλανηταρίου Digistar 5. «Η χρήση του πλανηταρίου επιτρέπει να προσομοιώνουμε το νυχτερινό ουρανό με μεγαλύτερη ακρίβεια στο παρελθόν ή στο μέλλον, σε οποιαδήποτε τοποθεσία», είπε ο Gurdemir και συμπλήρωσε: «Αυτό είναι ένα παράδειγμα στο πόσο είμαστε ανοιχτοί για τη χρήση του Πλανητάριου σε έρευνες σε περιοχές πέρα από την αστρονομία, όπου περιλαμβάνονται οι γεωεπιστήμες, η βιολογία, η τέχνη, η αρχιτεκτονική, η ιστορία, ακόμη και η ιατρική».

 Με μια ενδιαφέρουσα διαδικασία που περιγράφεται στη δημοσίευσή τους στο περιοδικό Journal of Astronomical History and Heritage, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τις πληροφορίες που περιέχει το ποίημα της Σαπφούς:

Με την κατάλληλη επεξεργασία [η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και σε άλλα ποιήματα ή έργα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων] των δεδομένων και με κομβικά σημεία τη χρονιά που αναφέρεται ως χρόνος θανάτου της μεγάλης Ελληνίδας ποιήτριας – 570 π.Χ. – το τόπο όπου πιθανολογείται ότι έγραψε το ποίημα αυτό – τη Μυτιλήνη ή την Ερεσό – οι επιστήμονες στο UTA κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το ποίημα του μεσονυχτίου γράφηκε την περίοδο του ύστερου Χειμώνα ή την αρχή της Άνοιξης. Η νωρίτερα δυνατή ημερομηνία που οι Πλειάδες – ένα αστρικό σμήνος στον αστερισμό του Ταύρου – θα είχαν δύσει τα μεσάνυχτα ήταν στις 25 Ιανουαρίου του 570 π.Χ., ενώ το αργότερο που η Σαπφώ εκείνη τη χρονιά θα μπορούσε να είχε δει τις Πλειάδες το βράδυ, ήταν στις 31 Μαρτίου.

 Με την εργασία τους ο επιστήμονες του UTA επιβεβαιώνουν μια προηγούμενη εργασία προσδιορισμού της περιόδου γραφής του συγκεκριμένου ποιήματος, που έγινε από τους Herschberg και Mebius, το 1990, οι οποίοι εξέτασαν το ποίημα με περιγραφικές προσεγγίσεις, παρά με σύγχρονο software. [η  εργασία βρίσκεται  

στον τόμο 43 του περιοδικού Mnemosyne: Herschberg, I.S. and Mebius, J.E., 1990. ΔΕΔϒΚΕ men a ΣΕΛΑΝΝΑ. Mnemosyne, 43, 150–151].

Για το θέμα υπήρξε και μια ακόμη εργασία το 1993 στο ίδιο περιοδικό, στον τόμο 46..

Περισσότερα στην εργασία: SEASONAL DATING OF SAPPHO’S ‘MIDNIGHT POEM’ REVISITED, Journal of Astronomical History and Heritage, 19(1), 18–24 (2016).

http://www.narit.or.th/en/files/2016JAHHvol19/2016JAHH...19...18C.pdf -

 Μελέτη που δημοσιεύεται στο Journal of Astronomical History επιχειρεί να χρονολογήσει ένα ποίημα της μεγάλης λυρικής ποιήτριας που έχει γίνει γνωστό με τον τίτλο Γρήγορα η ώρα πέρασε. Στο ποίημα, η Σαπφώ θυμάται την μοναξιά της τα μεσάνυχτα, αφού έχουν δύσει το φεγγάρι και το αστρικό σμήνος των Πλειάδων, γνωστό και ως Πούλια.

 Απολαύστε το ποίημα της Σαπφούς σε μουσική του Μιχάλη Τερζή, από την Κρίστη Στασινοπούλου, με τίτλο Νυχτωδία.

 Το τραγούδι ακούστηκε στους  Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού στην Κέρκυρα το 1981.

Aμερικανοί επιστήμονες χρονολόγησαν στις αρχές του 570 π.Χ. ένα διάσημο ποίημα της Σαπφούς. Φυσικοί και αστρονόμοι του Πανεπιστημίου  του  Τέξας -'Αρλινγκτον χρησιμοποίησαν εξελιγμένο αστρονομικό λογισμικό, με το οποίο, όπως ανακοίνωσαν, χρονολόγησαν στους πρώτους μήνες (τέλος χειμώνα με αρχή άνοιξης) πιθανώς του 570 π.Χ. ένα από τα γνωστότερα ποιήματα της λυρικής ποιήτριας Σαπφούς, το οποίο αναφέρεται στο νυχτερινό ουρανό της Ελλάδας και ειδικότερα στις Πλειάδες (Πούλια).

Με τη βοήθεια του λογισμικού Starry Night 7.3 και του πλανηταριακού συστήματος Digistar 5, οι επιστήμιονες υπολόγισαν ότι το ποίημα γράφτηκε -ή αναφέρεται- στις 25 Ιανουαρίου του 570 π.Χ. Αυτή είναι η νωρίτερη δυνατή ημερομηνία που οι Πλειάδες -ένα αστρικό σμήνο στον αστερισμό του Ταύρου- θα είχαν «δύσει» τα μεσάνυχτα. Το αργότερο που η Σαπφώ εκείνη τη χρονιά θα μπορούσε να είχε δει τις Πλειάδες το βράδυ από τη Μυτιλήνη, ήταν στις 31 Μαρτίου.Στην ουσία, η εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνει αστρονομικά τις εκτιμήσεις άλλων ειδικών για το πότε γράφτηκε το ποίημα. Η Σαπφώ -που πέθανε γύρω στο 570 π.Χ.- έκανε συχνές αναφορές στα ουράνια σώματα (Ήλιο, Σελήνη, Αφροδίτη) και, κατά τους ερευνητές, πρέπει να θεωρηθεί ότι άτυπα συνέβαλε στην ανάπτυξη της ελληνικής αστρονομίας.

Η  ΣΑΠΦΩ  ΣΤΗΝ  ΜΥΤΙΛΗΝΗ,  1876

Pierre Oliver Joseph Coomans (1816-1889) Βέλγος ζωγράφος

Μία  αναφορά  στο  ποίημα  της  Σαπφούς  από  τον  Κ. Καστοριάδη  με τίτλο  

«Εκφραστικά μέσα της ποιήσεως.
Μερικές σημειώσεις»  σε  μετάφραση: Kωνσταντίνου Σπαντιδάκη
(Ν. Εστία τ. 1722)

Μερικές μεταφραστικές δυσκολίες μας οδηγούν στη διαπίστωση ότι οι αρχαίοι Έλληνες ποιητές στηρίζονταν συχνά σ'ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της ελληνικής γλώσσας, κοινό πιθανώς με άλλες πρωτογενείς γλώσσες, γνώρισμα που μπορούμε να αποκαλέσουμε αδιαίρετη πολυσημία των λέξεων και των γραμματικών πτώσεων. Οι νεότερες ευρωπαϊκές γλώσσες δεν έχουν πλέον αυτό το χαρακτηριστικό γνώρισμα, και οι ποιητές προσέφυγαν σε άλλες οδούς προκειμένου να δημιουργήσουν μια συγκρίσιμη εκφραστική ένταση.

Αυτές οι διαπιστώσεις μας οδηγούν σε μια εξέταση των οδών της ποιητικής εκφραστικότητας και ιδιαίτερα της σημασιακής μουσικότητας της.

Ι

Ας αρχίσουμε από τους περίφημους στίχους της Σαπφούς (εκδ. Bergk 52):

Δέδυκε μεν α σελάννα και
Πληιάδες· μέσαι δε
νύκτες, παρά δ'έρχετ'ώρα, 
εγώ δε μόνα κατεύδω.

Μια κατά λέξιν μετάφραση θα μπορούσε να ήταν η έξης:

Η Σελήνη έδυσε και η
Πούλια· είναι μεσάνυχτα, η
ώρα περνά, κι εγώ κοιμάμαι
μόνη.

Δέδυκε, του ρήματος δύω, σημαίνει βούτηξε, καταβυθίστηκε. Στην Ελλάδα των διακοσίων κατοικημένων νησιών και των περίπου δέκα χιλιάδων χιλιομέτρων ακτών, ο ήλιος, η σελήνη και τ'αστέρια δεν πλαγιάζουν, βουτούν στη θάλασσα, βυθίζονται.

Σελάννα είναι βέβαια η σελήνη, και δεν μπορούμε να αποδώσουμε τη λέξη διαφορετικά. Για έναν αρχαίο Έλληνα όμως, η λέξη σελάννα παραπέμπει αμέσως στο σέλας, το φως· σελάννα είναι η φωτεινή, ο φωστήρ.

Η  ΣΑΠΦΩ  ΠΑΙΖΕΙ  ΛΥΡΑ,  1848

Leopold Burthe (1823-1860) Γάλλος ζωγράφος

Πληιάδες, είναι η Πούλια, είναι οι Πολυάριθμες. Για έναν Γάλλο –ή έναν Ευρωπαίο– χωρίς επαρκή καλλιέργεια, η λέξη δεν λέει τίποτα· και για τον μετρίως καλλιεργημένο Γάλλο, πρόκειται για μια πλειάδα επιφανών Γάλλων ποιητών του 16ου αιώνα, και για μια συλλογή βιβλίων στις εκδόσεις Gallimard. Αλλά για τον Έλληνα αγρότη, τεχνίτη, ή ναυτικό της Αρχαιότητας (κι ακόμη έως προσφάτως), πρόκειται για ένα αστρικό νέφος –διακρίνονται τουλάχιστον επτά αστέρες δια γυμνού οφθαλμού– που ένας σημερινός αστρονόμος θα αποκαλούσε σφαιρωτό σμήνος μερικών εκατομμυρίων αστέρων, υπέροχος αστερισμός στον ωραιότερο σχηματισμό του νυχτερινού ουρανού, μέσα σ'ένα τεράστιο τόξο του κύκλου ο οποίος καλύπτει περισσότερο από το ήμισυ του ουράνιου θόλου, αρχίζοντας από την Πούλια, περνώντας από τον Ωρίωνα και τερματίζοντας στον Σείριο. Όταν περί το τέλος του καλοκαιριού εμφανίζεται ο Σείριος, λίγο πριν από την ανατολή του ηλίου, οι ωχρές πλέον Πλειάδες έχουν ήδη διαβεί το ζενίθ, πηγαίνοντας προς τα δυτικά. Τη στιγμή που ομιλεί η Σαπφώ, οι Πλειάδες έχουν ήδη δύσει, ένδειξη ακριβής και πολύτιμη.

Μέσαι δε νύκτες, κατά λέξιν: οι νύχτες βρίσκονται στο μέσον τους, είναι μεσάνυχτα. Στο μέσον αυτής της νύχτας, στα μεσάνυχτα εκείνης της ημέρας, η Σελήνη και οι Πλειάδες είχαν ήδη δύσει. Ας υποθέσουμε προσωρινά ότι το τέλος του ποιήματος θα μπορούσε να αποδοθεί κάπως έτσι:

... η ώρα περνά, κι εγώ κοιμάμαι μόνη.

Εδώ, η ίδια η Σαπφώ ομιλεί, η Σαπφώ που γεννήθηκε γύρω στα 612 στη Λέσβο. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι το ποίημα γράφτηκε γύρω στα 580, ίσως και πριν. Λυρικό ποίημα, όπως λέγομε, που εκφράζει τα συναισθήματα, την ψυχική κατάσταση του ποιητή, και όμως, ο μύθος –η αφήγηση, η ιστορία– είναι παρών, νοσταλγικός και υπέροχος. Χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, βλέπουμε τον νυχτερινό ουρανό να περιγράφεται, τη Σελήνη και τις Πλειάδες να έχουν ήδη δύσει, κι αυτήν τη γυναίκα, ενδεχομένως ερωτευμένη με κάποιον που δεν είναι εκεί, ίσως και όχι, ωστόσο γεμάτη πόθους, η οποία, εν τω μέσω της νυκτός, δεν μπορεί να κοιμηθεί και λέγει τη θλίψη της που στο κρεβάτι της είναι μόνη.

Giovanni Duprè (1817–1882) Ιταλός γλύπτης

Διαβάζομε ένα αρχαίο ποίημα σημαίνει ότι ξαναβρίσκουμε έναν κόσμο πια χαμένο, έναν κόσμο τώρα σκεπασμένο από την αδιαφορία του “πολιτισμού” μπροστά στα στοιχειώδη και θεμελιώδη. Είναι το μέσον της νύχτας και η Σελήνη έχει ήδη δύσει. Ένας σύγχρονος μας δεν βλέπει τί σημαίνει αυτό. Δεν φαντάζεται ότι, αφού η Σελήνη έδυσε πριν από τα μεσάνυχτα, βρισκόμαστε μεταξύ της νέας Σελήνης και του πρώτου τετάρτου, στην αρχή συνεπώς ενός σεληνιακού μηνός (μέτρον χρόνου για όλους τους αρχαίους λαούς). Αλλά οι Πλειάδες έδυσαν. Αυτήν την ακρίβεια των αρχαίων ποιητών δεν την ξαναβρίσκουμε παρά μόνο σπάνια στους νεότερους, αφού με αφετηρία αυτήν την ένδειξη θα μπορούσαμε σχεδόν να προσδιορίσομε την εποχή της σύνθεσης του ποιήματος.

Leon Bazille Perrault (1832-1908) Γάλλος ζωγράφος

Βρισκόμαστε στην άνοιξη, διότι την άνοιξη –και μάλιστα στην αρχή της– οι Πλειάδες δύουν πριν από τα μεσάνυχτα· όσο περισσότερο προχωρεί το έτος, τόσο δύουν αργότερα. Η Σαπφώ είναι ξαπλωμένη, και η ώρα περνά.

Τί είναι η ώρα;

 Ο μεταφραστής θα αποδώσει τη λέξη “αβίαστα” ως [ώρα στα νέα ελληνικά και] heure στα γαλλικά (μέσω του λατινικού δανείου hora). Ώρα όμως στα αρχαία ελληνικά σημαίνει επίσης την εποχή, ήδη στον Όμηρο, κι αυτή η έννοια διαρκεί ως σήμερα διά μέσου των αλεξανδρινών και βυζαντινών χρόνων· αι ώραι του έτους είναι οι εποχές. Είναι βεβαίως και η ώρα, με τη συνήθη έννοια του όρου, όχι η ώρα των ρολογιών, αλλά η ώρα ως υποδιαίρεση της διάρκειας της ημέρας. Ένα από τα περίφημα ποιήματα που η ύστερη Αρχαιότητα απέδιδε στον λυρικό ποιητή Ανακρέοντα αρχίζει ως εξής: “μεσονύκτιος ποτ'ώραις”, στίς ώρες του μεσονυκτίου. Ώρα όμως είναι και η στιγμή κατά την οποία ένα πράγμα “είναι στην ώρα του”, που είναι πραγματικά καλό κι “ωραίο”, είναι συνεπώς για τους ανθρώπους ο ανθός της νιότης.

Μια έναστρη νύχτα πριν από δυόμισι χιλιάδες και πλέον χρόνια, μια ποιήτρια που έμελλε να μείνει στην ιστορία είδε τις Πλειάδες να δύουν και θυμήθηκε ξανά τη μοναξιά της.

Alois  Hans Schram(m) (1864-1919) Austrian artist

Πρέπει τέλος να κάνω μνεία του συνδέσμου δε, που σημαίνει τόσον “και” όσον και “αλλά”. Εδώ η επιλογή είναι αναπόφευκτη και θα μεταφράσω απλώς “και”. Τί λέγει λοιπόν η Σαπφώ;

Η Σελήνη και οι Πλειάδες έδυσαν, 
είναι μεσάνυχτα· εποχή, ώρα, νιότη 
παρέρχονται κι εγώ κοιμάμαι μόνη.

Ουδείς νεότερος μεταφραστής, απ'όσο ξέρω, δεν τόλμησε να μεταφράσει τη μοναδική λέξη ώρα με τρεις λέξεις. Όμως η κορύφωση της έντασης του ποιήματος είναι ακριβώς αύτη η λέξη που συνδυάζει περισσότερες της μιας σημασίες, χωρίς να θέλει ή να πρέπει να επιλέξει ανάμεσα τους: την εποχή του έτους, την άνοιξη –το νέο ξεκίνημα του χρόνου μετά τον χειμώνα, την εποχή των ερώτων–, την ώρα που παρέρχεται και τη νεότητα της Σαπφούς που μάταια αναλώνεται, αφού δεν υπάρχει κανείς στο κρεβάτι της. Η μεγαλοφυΐα της Σαπφούς έγκειται και στην επιλογή ακριβώς αυτής της λέξεως, το φάσμα σημασιών της οποίας διαφωτίζεται και εμπλουτίζεται από το υπόλοιπο ποίημα (χωρίς τη μνεία της δύσης των Πλειάδων, η έννοια εποχή/άνοιξη της λέξεως 

ώρα θα ήταν πολύ λιγότερο επιτακτική).

* * *

Αδιαίρετη πολυσημία και στον Αισχύλο, στον Προμηθέα. Όταν ο Προμηθεύς, καρφωμένος στον βράχο του επικαλείται ως μάρτυρα των πόνων που άδικα υφίσταται (στ. 89 επ.) τη μητέρα του Γη, τον θείο Αιθέρα, τις πηγές των ποταμών και τις πνοές των ανέμων, καλεί επίσης το:

ποντίων τε κυμάτων
ανήριθμον γέλασμα

Ας αφήσουμε τον πλούτο των τρόπων (έχουμε συγχρόνως προσωποποιία και υπαλλαγή· αναρίθμητα είναι τα κύματα και όχι το γέλιο τους) για να περιορισθούμε στη λέξη γέλασμα. Θα το μεταφράσουμε αναγκαστικά με τη λέξη γέλιο.

Όμως ένας αρχαίος Έλληνας, ακούοντας ή διαβάζοντας τον στίχο, δεν μπορούσε να μην αντιληφθεί και το άλλο νόημα του γελάω, που βρίσκουμε στο επίθετοΖευς γελέων, Ζευς του φωτός, ή στην ιωνική φυλή Γελέοντες, οι επιφανείς, οι λαμπροί. Υπάρχει συνεπώς μια έντονη αρμονική του γελάσματος, και πιθανώς μια ετυμολογική συγγένεια με το γέλας, λάμψη, σπινθηροβόλημα. Και σήμερα ακόμη λέμε: Τί γελαστή αυτή η μέρα! Είναι γελαστή, διότι είναι ηλιόλουστη, λαμπερή. Όταν και σήμερα, όπως στα χρόνια του Αισχύλου, βρισκόμαστε στη θάλασσα, και ειδικά στο Αιγαίο, βλέπουμε ιδίοις όμμασιν αυτό το ανήριθμον γέλασμα, αυτήν την ατέλειωτη μαρμαρυγή των κυμάτων στο φως του μεσημεριού.-

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ 

Αρρήτων Τροπές

October 12, 2017, 2:00 am

≫ Next: Ιστορικά δεδομένα !!Οι "Δωριείς Αχαιοί"πριν κατέβουν, ανέβηκαν και μάλιστα πριν από το 1850 π.Χ.

≪ Previous: Η ΣΑΠΦΩ ΚΑΙ Ο ΝΥΧΤΕΡΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ‏

$

0

0

Θάλλει το έρνος και ξυπνά απ’ το λήθαργο. Βλασταίνει η ζωή. Ο θεός ανεβαίνει από τα
έγκατα. Φουσκώνουν οι χυμοί της γης, ερώνται τα χρώματα και οι
μυρωδιές. Ευωχούνται οι θεοί στων θνητών τα δώρα. Στρέφει ο ήλιος. Με ακμαίο φως ανθίζει ο τόπος. Ηδυστος. Των ερώτων τρόπος. Ωρα πρώτη!

ΓΑΙΑΘΕΑΜΗΤΕΡΜΑΚΑΡΩΝΘΝΗΤΏΝΤ’ΑΝΘΡΩΠΩΝ

Θάλλει το έρνος, με τα σημάδια του θεού, που παραστέκει τους ανθρώπους.Ορχούνται τα μεγάλα «ρο», στις λέξεις έαρ,ρώμη,έρνος,έρως! Ορθοστατεί το φως στο πρέκι του ουρανού, καλεί η πέρδικα την Άνοιξη να πάρει μπόϊ και ανοίγει φτερά ο ερωδιός. Αλκή φωτός. Ανεβαίνει ο Σείριος στον ορίζοντα. Στη δύση καίει τα βράδια το σώμα της Αφροδίτης. Θεών απάντων και θνητών ωραίων είναι τρόπος.

Το φίδι αφήνει πάλι το πουκάμισό του στην ξερολιθιά. Βουίζει η μέλισσα. Ενα χρώμα ρέει στ’ ουρανού το δώμα. Λάμπει η θάλασσα στο βαθύ της μπλε. Έρχου...

ΠΑΝΤΡΟΦΕ,ΠΑΝΔΩΤΕΙΡΑ,ΤΕΛΕΣΦΟΡΕ, ΠΑΝΤΟΛΕΤΕΙΡΑ,

ΑΥΞΙΘΑΛΗΣ, ΦΕΡΕΚΑΡΠΕ, ΚΑΛΑΙΣ ΩΡΑΙΣΙ ΒΡΥΟΥΣΑ

Θάλλει το έρνος και στο φως των άστρων καίγεται η χαρά των ανθρώπων, με των βακχών τα νυκτέλια τελεσφόρια. Ψηλά τους φαλλούς να φέγγει η νύχτα. Οιστρηλάτης καιρός των ενστίκτων, φωτιά της φωτιάς, του θεού ορχηστές και γυναίκες που τις κρούει μανία. Στα μισά μοιράζει το φως του ο ήλιος με τη νύχτα. Σε κρυφές χρείες μπαίνει ο μύστης των αρρήτων. Αιέν!

Τρέχει ο καιρός.

Οπως τρέχει ο ταύρος!

Η Μεσόγειος έχει δρόμους μυστικούς ακόμη. Στη ράχη του άγριου ταύρου τρέφεται η ζωή. Των αρχετύπων. Ο καυλός του ζώου είναι το έρνος! Γαίαν αυτήν...

ΕΔΡΑΝΟΝΑΘΑΝΑΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥΠΟΛΥΠΟΙΚΙΛΕΚΟΥΡΗ

ΗΛΟΧΙΑΙΣ ΩΔΙΣΙ ΚΥΕΙΣ ΚΑΡΠΟΝΠΟΛΥΕΙΔΗ

Θάλλει το έρνος. Του αρχαίου θεού σημάδι ακμαίο. Η ιέρεια κρατάει το θύρσο. Σείεται ο τόπος στου χορού τη δίνη...

...Εεεε, εοέεε...

Από παλιά μονοπάτια επιστρέφω ολοένα. Προϊστορικά. Αρχέγονα των αρχετύπων. Ορκίζομαι στη λέξη έρνος, που έχει του θεού το νόημα: έρνος, ερινεός. Το Ιερό Δέντρο.

ΑΙΔΙΑΠΟΛΥΣΕΠΤΕΒΑΘΥΣΤΕΡΝ’ΟΛΒΟΜΟΙΡΕ

Θάλλει το  έρνος, βλαστός αρσενικής συκιάς, θεού σημάδι, εδώ, στο έμπα της Ανοιξης, που φουσκώνει ο κόρφος της από τους πόθους. Θάλλει το έρνος, των ανθρώπων τρόπαιο.

Προσεκτικά ν’ αρμενίζεις τον καιρό της φωτιάς. Βάλε φωτιά στα πύραυνα, για εξαγνισμό να καούν τα ξερά, που δεν έχουν ζωή, μήτε σπόρο.

Ανεβαίνει με το φως στον ορίζοντα ο πόθος, η σπίθα του ανθρώπου, η φωτιά της φωτιάς.

Ιώ, ιώ, ιώ Βάκχε, ιωώώωω!

Τους ανάπαιστους πρόσεχε εσύ καθώς ανάβει το φεγγάρι. Δυο βήματα ελαφριά κι ένα βαρύ. Ετσι. Οπως δυο μπροστά και ένα πίσω.

Με πόδι γοργό στου χορού την ορχήστρα

έλα, έλα φωτιά του κορμιού,

η ζωή αναθάλλει

με πόδι γοργό στου καιρού την αψάδα

ΗΔΥΠΝΟΟΙΣΧΑΙΡΟΥΣΑΧΛΟΑΙΣΠΟΛΥΑΝΘΕΣΙΔΑΙΜΟΝ

ΟΜΒΡΟΧΑΡΗΣ

ΠΕΡΙΗΝΚΟΣΜΟΣΠΟΛΥΔΑΙΔΑΛΟΣ

ΑΣΤΡΩΝ

Θάλλει το έρνος και ανεβαίνει ο Σείριος στον ουρανό. CorpusDei!

Ανεβαίνουν οι χυμοί απ’ τη ρίζα.

Στρέφει ο ήλιος.

Το φως κερδίζει πάλι το σκοτάδι...

Μεστώνουν τα στάχυα λίγο, λίγο.

Ξανθαίνει τα μπλε του ο ουρανός.

Γίνεται η θάλασσα στιλπνή...

Αλάζουν όλα!

Λέει ο Ησίοδος, πως όταν φτάσει το καινούριο φυλλαράκι της συκιάς να έχει μέγεθος όσο το χνάρι από το πόδι μιας κουρούνας, τότε είναι καιρός να αρχίσουν τα θαλασσινά ταξίδια.

Τα καινούρια φύλλα της συκιάς έχουν μέγεθος όσο το χνάρι από το πόδι μιας κουρούνας. Η φωτογραφία έχει τραβηχτεί παραμονές  της Εαρινής Ισημερίας. Αυτή είναι η εποχή που άρχιζαν τα  θαλασσινά ταξίδια (στην αρχαιότητα) κατά τον Ησίοδο.

ΕΙΛΕΙΤΑΙΦΥΣΕΙΑΕΝΑΩΙΚΑΙΡΕΥΜΑΣΙΔΕΙΝΟΙΣ

Θάλλει το έρνος και οι νύχτες γίνονται μικρές, τόσο που να φεγγίζουν τα σκοτάδια τους από τις φωνές των τριζονιών.

Ακονίζει ο ήλιος τις ακτίνες του και τα φεγγάρια είναι όλο και πιο ερωτικά τις νύχτες που λάμπει ο ουρανός.

Εεεεέοέεε,

έλα, έλα φωτιά!

έεοεέ

Αρρήτων τροπές. Στις Δεξαμενές Καθαρμών. Αρρήτων τροπές. Τα εξαγνιστικά πύραυνα έχουν ανάψει. Ικέτες Ερώτων με το φως του Σείριου.

Και θεών και ανθρώπων.

Ταραχές φωτός...

« Ο εν ύδασι την γην κρεμάσας»ή «ο Πρωταρχικός Ωκεανός»;

Στον ύπνο μου μπαινοβγαίνει η Αριάδνη. Πάντοτε με κέντριζε το όνομά της. Ιέρεια, Θεά ή Πριγκίπισα; Κορίτσι της φωτιάς. Ερωτας!

Αριάγνη, Αριάδνη!

Το φως της αυγής, όπως ανάβει η μέρα. Πρωί κακαρίζουν οι πέρδικες στην Τρυπητή.

ΑΛΛΑΜΑΚΑΙΡΑΘΕΑΚΑΡΠΟΥΣΑΥΞΟΙΣΠΟΛΥΓΗΘΕΙΣ

ΕΥΜΕΝΕΣΗΤΟΡΕΧΟΥΣΑ ΣΥΝΟΛΒΙΟΙΣΙΝΕΝΩΡΑΙΣ

Θάλλει το έρνος. Ολβιος καιρός σε όλβιο τόπο. Η ζωή τρέχει στα χωράφια, στο πλάτος της θάλασσας και στο στέρνο του ουρανού. Ολο και πιο πολύ θα καίει ο ήλιος. Οι Κεφτιού διαπλέουν τη θάλασσα του Νότου. Πούντ, Ουγκαρίτ, Κεμέτ.

Θάλλει το έρνος. Ερχεται σκόνη απ’ τη Σαχάρα. Ο κακός Σήθ απεργάζεται ολέθρους και η Ισιδα αναζητά ακόμη τον διαμελισμένο Οσιρη στην έρημο.

Κρήτη-Αίγυπτος!

Χιλιάδες χρόνια και χιλιάδες χρόνια.

Το φως των εκατομμυρίων ετών. Το φως του ήλιου. Το φως των ανθρώπων. Ενα Κυκλαδικό Ειδώλιο από μάρμαρο έχω στο ένα χέρι κι ένα ομοίωμα ταύρου από μπρούτζο, στο άλλο. Προσπαθώ μόνο να θυμηθώ τη μυστική φράση. Την απόκρυφη. Βαδίζοντας σε ένα χωράφι με παπαρούνες. Για τη μηκονοφόρο Θεά αναρωτιέμαι και για την ακοίμητη φωτιά στο Ιερό Κορυφής.

Δοκιμή.

Γραμμική Αλφα, ένας ρόδακας και το σώμα της ελιάς.

Ανέμων-Ιερίγια.

Προσπαθώ να θυμηθώ πως έγραφα παλιά, πριν από 35 αιώνες στην Κνωσό.. Ε-ρά-βα, θα πει ακόμη «ελιά». Και , ε-ρά-βο, θα πει «λάδι».

Προσπαθώ να θυμηθώ τις γιορτές της Ανοιξης, στην Κεντρική Αυλή, με τους Ταυροκαθάπτες. Οι Ιέρειες σηκώνουν τα χέρια τους στον ουρανό. Ρουθουνίζει ο ταύρος.

Σε χωράφια ολάνθιστα τρέχει ο καιρός. Σε κατοικώ. Με κρασί και με όνειρα τρέφω τις μέρες, με λάδι ελιάς, κριθάρι, στάρι, μέλι και τροφές της γης.

Ολβιος τόπος, με θεών πνοές και ανθρώπων γνώση. Παμμήτειρα Φύση. Του παντός Αρχή. Πάσα πνοή και πάσα δύναμη.

ΕΡΩΣΕΑΡΡΩΜΗ

Δυναμώνει το φως. Οι τράπεζες προσφορών ετοιμάζονται να δεχτούν τις απαρχές. Το φως τα θρέφει όλα. Στ’ ουρανού το δώμα τρέχει ο Σείριος. Πιθάρια πήλινα έχουν το μέτρο του λαδιού και των καρπών το γέννημα και του κρασιού το πιώμα.

Στο φως του λύχνου τρέμει ο φόβος. Η ζωή γράφει κύκλους και επιστρέφει στο αιέν.

ΝΙΚΟΣ ΖΕΡΒΟΝΙΚΟΛΑΚΗΣ

20 Μαρτίου 2008

 Παραμονή της Εαρινής Ισημερίας

Υ.Γ.1: Το αρχαίο κείμενο που διαχέεται ανάμεσα στο άλλο κείμενο είναι από τον ΟΡΦΙΚΟ ΥΜΝΟ«της Γης».το θυμίαμα που προέβλεπε ο τελετουργός της αρχαιότητας, συνοδεύοντας αυτό τον Υμνο, είναι: «παν σπέρμα πλην κυάμων και αρωμάτων».

Υ.Γ.2:  21 Μαρτίου-Εαρινή Ισημερία.

Πηγή...

Σας προτρέπουμε να δείτε το άρθρο κατευθείαν απ'την πηγή, καθώς ο δημιουργόςέχει χρωματίσει το ύμνο - ποίημά του με μια πανέμορφη παλέτα, που δεν αναπαράγεται στην αντιγραφή!

Ιστορικά δεδομένα !!Οι "Δωριείς Αχαιοί"πριν κατέβουν, ανέβηκαν και μάλιστα πριν από το 1850 π.Χ.

October 12, 2017, 4:00 am

≫ Next: Μνημοσύνη……..η μητέρα των Μουσών

≪ Previous: Αρρήτων Τροπές

$

0

0

Η "ελληνική"παιδεία στα "ελληνικά"σχολεία μας μαθαίνει για την κάθοδο των Δωριέων, αλλά ουδέποτε μας έκανε λόγο για την άνοδο τους η οποία προηγήθηκε, όπως επίσης για το ποιοι πραγματικά ήταν και φυσικά για το πότε έλαβαν χώρα όλα αυτά Για να δούμε την πραγματικότητα:

Ο Πλάτων στο έργο "Νόμοι"μας παραθέτει έναν διάλογο μεταξύ του ιδίου, του Κνώσιου Κλεινία και του Λακεδαίμονα Μέγιλλου. Στον διάλογο αυτόν οι τρεις γηραιοί άνδρες κατά την διάρκεια της διαδρομής τους από την Κνωσό προς το Ιδαίον Άντρον με σκοπό την
μύηση τους στα Ανώτατα Μινωικά Μυστήρια συζητούν, κρίνουν και συγκρίνουν τα 3 Πολιτεύματα τους. Στον στίχο 682d ο Πλάτων μας ενημερώνει ότι οι Δωριείς ήταν Αχαιοί, πράγμα με το οποίο συμφωνεί ο Μέγγιλος.

Πλάτων:"...στην διάρκεια όμως των δέκα ετών της πολιορκίας στο Ίλιον (Τροία), στην πατρίδα κάθε επιτιθεμένου τα πράγματα χειροτέρεψαν. Οι νεότεροι στασίασαν (επαναστάτησαν) και δεν υποδέχθηκαν όπως έπρεπε τους στρατιώτες κατά την επιστροφή τους. Ακολούθησαν αμέτρητοι θάνατοι και σφαγές και εξορίες. Όσοι διώχθηκαν ξαναγύρισαν αργότερα με άλλο όνομα. Τώρα λέγονταν Δωριείς αντί Αχαιοί γιατί εκείνος που τους συγκέντρωσε στην Εξορία κατάγονταν από την Δωρίδα. Πλήρης περιγραφή αυτών που έγιναν τότε υπάρχουν καταγεγραμμένα στην ιστορία των Λακεδαιμόνιων"

Μέγιλλος (Σπαρτιάτης):"Απόλυτα ορθόν"

Πλάτωνος Νόμοι 682d

Οπότε η Κάθοδος των Δωριέων στην πραγματικότητα ήταν πρώτα άνοδος και έπειτα κάθοδος και όχι των Δωριέων αλλά των Αχαιών.

Για να δούμε τον χρόνο στον οποίο συνέβησαν τα παραπάνω:

Έχουμε 3 καταγεγραμμένους κατακλυσμούς, πρώτα του Ωγύγου, μετά του Δαρδάνου και τον τέλος του Δευκαλίωνος.
Ο Δευκαλίων επέζησε από τον κατακλυσμό και έκανε τον Έλληνα, ο Έλληνας τον Δώρο, ο Δώρος τον Τέκταμο, ο Τέκταμος τον Αστέριο, ο Αστέριος τον Μίνωα, ο Μίνωας τον Δευκαλίωνα και ο Δευκαλίων τον Ιδομενέα.

"...Ο Τέκταμος του Δώρου, του γιου του Έλληνα που ήταν γιος του Δευκαλίωνα, κατέπλευσε στην Κρήτη μαζί με Αιολείς και Πελασγούς κι έγινε βασιλιάς του νησιού, παντρεύτηκε την κόρη του Κρηθέα κι απόκτησε τον Αστέριο"

Διόδωρος, βίβλος 4, 60

"...Ότι οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι ονομαζόμενοι Ετεοκρήτες, που θεωρούνται αυτόχθονες, το είπαμε πιο πριν. Μετά από αυτούς και πολλές γενιές αργότερα, Πελασγοί, που περιπλανιόνταν ένεκα συνεχών εκστρατειών και μεταναστεύσεων, έφτασαν στην Κρήτη και εγκαταστάθηκαν σε ένα μέρος του νησιού. Τρίτο ήταν, λένε, το γένος των Δωριέων που έφτασε στο νησί με αρχηγό τον Τέκταμο, το γιο του Δώρου. το μεγαλύτερο μέρος ετούτου του λαού συγκεντρώθηκε, λένε, από την περιοχή του Ολύμπου, αλλά ένα μέρος του ήταν από τους Αχαιούς της Λακωνίας, επειδή ο Δώρος είχε τη βάση εξόρμησης στην περιοχή του Μαλέα. Τέταρτο γένος που ανακατεύτηκε με τους κατοίκους της Κρήτης ήταν, λένε, ένα συνονθύλευμα βαρβάρων πουμε τα χρόνια εξομοιώθηκαν στη γλώσσα με τους Έλληνες κατοίκους. Μετά απ΄αυτά, επικράτησαν ο Μίνωας και ο Ραδάμανθυς και συνένωσαν τα έθνη του νησιού σε ενιαίο σύνολο"

Διόδωρος, Βίβλος 5, 80

"...Κατά τον Στάφυλο, ανατολικά της Κρήτης ζούνε οι Δωριείς, στα δυτικά οι Κύδωνες και στα νότια οι Ετεοκρήτες, με οικισμό τους τον Πράσο, όπου βρίσκεται το ιερό του Δικταίου Δία. Οι υπόλοιποι είναι πιο δυνατοί και κατέχουν τις πεδιάδες. Είναι εμφανές ότι Ετεοκρήτες και Κύδωνες είναι αυτόχθονες, ενώ οι άλλοι Επήλυδες. Ο Άνδρων λέει ότι οι Επήλυδες Κρήτες ήρθαν από τη Θεσσαλία, από την περιοχή που παλιά λεγόταν Δωρίδα και σήμερα Εσταιώτιδα"

Στράβων, Ι, ΙV 6 – 7

"...Ο θαυμαστός στο δόρυ Ιδομενέας ήταν αρχηγός των Κρητών, οι άντρες της Κνωσού, της Γόρτυνας με τα τείχη, της Λύκτου, της Μιλήτου, της ασπροχώματης Λύκαστου, της Φαιστού και του Ρύτιου, πόλεις καλοκτισμένες, που κατοικούν στην Κρήτη με τις 100 πόλεις. Όλοι αυτοί είχαν αρχηγό τον Ιδομενέα, ικανό στο δόρυ και τον Μηριόνη, τον ισότιμο του ανδροφονιά Ευαλιου, έφεραν μαζί τους 80 μαύρα καράβια"

Ιλιάδα Β 645 – 652

ἀλλὰ καὶ ὣς ἐρέω ὅ μ᾽ ἀνείρεαι ἠδὲ μεταλλᾷς.
Κρήτη τις γαῖ᾽ ἔστι, μέσῳ ἐνὶ οἴνοπι πόντῳ,
καλὴ καὶ πίειρα, περίρρυτος· ἐν δ᾽ ἄνθρωποι
πολλοί, ἀπειρέσιοι, καὶ ἐννήκοντα πόληες.
ἄλλη δ᾽ ἄλλων γλῶσσα μεμιγμένη· ἐν μὲν Ἀχαιοί,
ἐν δ᾽ Ἐτεόκρητες μεγαλήτορες, ἐν δὲ Κύδωνες,
Δωριέες τε τριχάϊκες δῖοί τε Πελασγοί.
τῇσι δ᾽ ἐνὶ Κνωσός, μεγάλη πόλις, ἔνθα τε Μίνως
ἐννέωρος βασίλευε Διὸς μεγάλου ὀαριστής,
πατρὸς ἐμοῖο πατήρ, μεγαθύμου Δευκαλίωνος
Δευκαλίων δ᾽ ἐμὲ τίκτε καὶ Ἰδομενῆα ἄνακτα·
ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἐν νήεσσι κορωνίσιν Ἴλιον ἴσω
ᾤχεθ᾽ ἅμ᾽ Ἀτρείδῃσιν, ἐμοὶ δ᾽ ὄνομα κλυτὸν Αἴθων,
ὁπλότερος γενεῇ· ὁ δ᾽ ἄρα πρότερος καὶ ἀρείων.

Οδύσσεια Ραψωδία Τ 172 - 181


Συμπεράσματα:

- Η μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας έγινε το 1850 π.Χ.

- Η έκρηξη ήταν τόσο ισχυρή που σήκωσε όχι ένα, αλλά πολλαπλά τεράστια παλιρροϊκά κύματα με ύψος πάνω από 30 μέτρα και μήκος κάπου στα 30 μίλια, που χτυπούσαν τις ακτές τις Κρήτης με συχνότητα 1 κάθε 30 λεπτά. Το αποτέλεσμα ήταν η καταστροφή του Μινωικού Πολιτισμού. Για να έχουμε μέτρα σύγκρισης το τσουνάμι στην Σρι Λάνκα ήταν 3 μέτρων και ήταν μόνο υδάτινο...

- Ο Ιδομενέας εφόσον ήταν εγγονός του Μίνωος σημαίνει ότι όλα τα παραπάνω γεγονότα έλαβαν χώρα ΠΡΙΝ την έκρηξη της Θήρας, αλλιώς δεν θα μπορούσε ο Ιδομενέας να είναι εγγονός του Μίνωα.

- Η εξορία των στασιαστών Αχαιών έγινε με την επιστροφή των Αχαιών από την Τροία άρα την ίδια περίοδο που γύρισε και ο Ιδομενέας στην Κρήτη, άρα πριν την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας, άρα πριν το 1850 π.Χ.


Ας δούμε κάποια στοιχεία που πρέπει να γνωρίζουμε:



Στην ενότητα μας "Αρχαίοι Έλληνες "μπορείτε να διαβάζετε και να μάθετε για τους λαμπρούς προγόνους μας!!!

- See more at: http://master-lista.blogspot.gr/2015/04/1850.html#sthash.zI9NWzjI.R5UV4utb.dpuf

Μνημοσύνη……..η μητέρα των Μουσών

October 12, 2017, 6:00 am

≫ Next: Ο Πλάτων για την Μεταθανάτεια Εμπειρία ενός Στρατιώτη

≪ Previous: Ιστορικά δεδομένα !!Οι "Δωριείς Αχαιοί"πριν κατέβουν, ανέβηκαν και μάλιστα πριν από το 1850 π.Χ.

$

0

0

Αναπαράσταση της Μνημοσύνης σε μωσαϊκό της Αντιοχείας, Worcester Art Museum, Massachusetts, USA

Γράφει ο Χείλων

Η Μνημοσύνη, στην αρχαιότητα ήταν η θεά της μνήμης και θεωρείτο ως μια από τις πλέον ισχυρές θεότητες της εποχής της. Εξ’ άλλου η μνήμη είναι ένα από τα προσόντα που ξεχωρίζει τους ανθρώπους από τα ζώα, καθώς αποτελεί το θείο
δώρο που επιτρέπει να συζητούμε, να κρίνουμε, να αιτιολογούμε, να προβλέπουμε, να προλαμβάνουμε και το σημαντικότερο όλων, αποτελεί το θεμέλιο του πολιτισμού.

Δυστυχώς, η θεά Μνημοσύνη έχει σε μεγάλο βαθμό ξεχασθεί, χαμένη στα βάθη της ιστορίας. Αναφέρεται συνήθως ως μητέρα των Μουσών, αν και όλοι αναγνωρίζουν ότι χωρίς μνήμη οι τέχνες των Μουσών δεν ήταν δυνατόν να υπάρξουν.

Ανήκε στις Τιτανίδες, ως κόρη της πρώτης γενιάς θεοτήτων στην αρχαία Ελλάδα και γονείς της ήσαν ο Κρόνος και η Γαία.

H Μνημοσύνη απεικονίζεται συνήθως με πλούσια χαίτη από πυρόξανθα μαλλιά. Υπάρχουν αρκετές ιστορίες γι’ αυτήν και μνημονεύεται συχνά από τους αρχαίους ποιητές που αφηγούνται τα υπέροχα δώρα της στην ανθρωπότητα.

Ενίοτε αναφέρεται ως η πρώτος φιλόσοφος, η οποία προσέφερε στους ανθρώπους ως δώρο την δύναμη της λογικής. Πιστώθηκε την ευθύνη ονομασίας όλων των αντικειμένων, παρέχοντας στους ανθρώπους τα μέσα για διάλογο, την δυνατότητα συνομιλίας και την δύναμη της μνήμης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μνήμη ήταν υψίστης σημασίας την εποχή της Μνημοσύνης. Πολύ πριν την εφεύρεση του αλφαβήτου και του γραπτού λόγου, ήταν ζωτικής σημασίας για την ευημερία ενός ατόμου, ή μιας κοινωνίας που έπρεπε να βασίζονται αποκλειστικά στα διδάγματα που εμπεριείχε και διαλαμπάδευε η προφορική ιστορία.

Εξ’ άλλου δεν μιλάμε για απομνημόνευση απλών πραγμάτων όπως καταστάσεις αγαθών, ή ασήμαντους αριθμούς. Η μνήμη ήταν κάτι πολύ σημαντικότερο – ήταν η μνήμη των κανόνων και των ενεργειών του σύμπαντος, ο κύκλος της ζωής, η μνήμη του πώς να ζούμε στον κόσμο.

Οι αρχαίοι πίστευαν ότι όταν κάποιος πεθάνει και περάσει στον Κάτω Κόσμο έπρεπε να επιλέξει. . . ή να πιεί νερό από τον ποταμό Λήθη, όπου ξεχνούσε όλους τους πόνους και βάσανα της προηγούμενης ζωής και ταυτόχρονα όλα τα διδάγματα, ή να πιεί από την Μνημοσύνη, την πηγή της μνήμης. Εκείνοι που επέλεγαν να ξεχάσουν, έπρεπε να ξαναγεννηθούν, να επιστρέψουν στην γη, για να διδαχθούν ξανά από τις εμπειρίες της ζωής. Εκείνοι που είχαν επιλέξει να θυμούνται γινόντουσαν δεκτοί στα Ηλύσια Πεδία, όπου ζούσαν αιωνίως με άνεση και ειρήνη.

Η εκτίμηση την οποία έτρεφαν οι αρχαίοι στην μνήμη ήταν εμφανές στις τελετές μύησης των αρχαίων Γνωστικών, οι οποίοι όφειλαν να συνεννοούνται με χρησμούς.

Τροφώνιος – Historia Deorum Fatidicorum, Geneva, 1675 (Wikipedia)

Οι υποψήφιοι πριν παρουσιασθούν στο μαντείο, πήγαιναν σε ένα μέρος με δύο δεξαμενές που βρίσκονταν η μία δίπλα στην άλλη και τους δινόταν η εντολή να πιούν από την δεξαμενή της θεάς Λήθης, ώστε να ξεχάσουν την προηγούμενη ζωή τους. Κατόπιν μετέβαιναν στην δεξαμενή της Μνημοσύνης όπου έπιναν για θυμούνται όλα όσα επρόκειτο να διδαχθούν στο μαντείο.

Οι μυημένοι στη συνέχεια «θάβονταν ζωντανοί» για λίγες μέρες στο «τάφο» του χθόνιου (γήινου) θεού Τροφώνιουπεριμένοντας την άφιξη του μάντη. Αν ο μυημένος είχε προετοιμαστεί κατάλληλα και κρινόταν άξιος, τα μυστήρια της ζωής, αποκαλύπτονταν από το μαντείο και όταν επανερχόταν στην πραγματικότητα, οι ιερείς τον τοποθετούσαν σε ειδικό κάθισμα, που ονομαζόταν θρόνος της Μνημοσύνης, όπου έπρεπε να θυμηθεί και να αφηγηθεί όλα όσα είχε μάθει προηγουμένως.

Όντας σημαντική θεά, η Μνημοσύνη, σήμερα είναι ευρύτερα γνωστή ως μητέρα τωνΜουσών, οι οποίες ενέπνεαν τους ποιητές και μουσικούς και προωθούσαν τις τέχνες και επιστήμες.

Μετά τον πόλεμο του Δία κατά των Τιτάνων και την εδραίωσή του ως ο ηγέτης των Ολυμπίων, ο ίδιος φοβόταν ότι αν και ήταν αθάνατος, οι μεγάλες νίκες και αποφάσεις του, θα μπορούσαν σύντομα να ξεχαστούν. Επιθυμώντας διακαώς να βρεί τρόπο για να διατηρηθεί η μνήμη των κατορθωμάτων του, ντύθηκε βοσκός και πήγε να συναντήσει την Μνημοσύνη με την οποία κοιμήθηκε μαζί για εννέα νύχτες πριν επιστρέψει στο σπίτι του στον Όλυμπο (εκείνη την εποχή δεν είχε παντρευτεί την Ήρα). Ο Δίας υλοποίησε την επιθυμία του. Μήνες αργότερα η Μνημοσύνη γεννούσε επί εννέα ημέρες, μια κόρη ημερησίως, φέρνοντας στην ζωή τις εννέα Μούσες οι οποίες αναδείχθηκαν σε προστάτιδες των τεχνών και αγαπημένες θεότητες του Ολύμπου, καθότι η παρουσία τους ήταν απαραίτητη σε κάθε συμπόσιο, όπου καθισμένες κοντά στο θρόνο του πατέρα τους, διασκέδαζαν τους καλεσμένους, υμνώντας όχι μόνο το μεγαλείο του Δία, αλλά και τα θαυμάσια κατορθώματα των Ελλήνων ηρώων, την δημιουργία του ουρανού, της γης και όλων των θαυμαστών πλασμάτων.

Χείλων

Ο Πλάτων για την Μεταθανάτεια Εμπειρία ενός Στρατιώτη

October 12, 2017, 6:00 am

≫ Next: Ξέρω τι έκανες για την Ελληνική επανάσταση παπά.

≪ Previous: Μνημοσύνη……..η μητέρα των Μουσών

$

0

0

Ο Πλάτωνας μας αναφέρει τα παρακάτω για τον Ήραντα τον γιο του Αρμένιου, ενός Πάμφυλου το γένος .«Σκοτώθηκε στη μάχη. Δέκα μέρες αργότερα, όταν απομάκρυναν τα πτώματα των νεκρών που ήδη είχαν σαπίσει, βρήκαν το πτώμα του, που ήταν εντελώς άθικτο και το μετέφεραν στην πατρίδα του για να ταφεί.

Στη δωδέκατη μέρα μετά τον θάνατο του, καθώς ήταν
ξαπλωμένο το πτώμα πάνω στην νεκρική πυρά, ο Ήραντας επέστρεψε στην ζωή και διηγήθηκε τι είδε στον άλλο κόσμο. Είπε ότι, όταν η ψυχή του εγκατέλειψε το σώμα του πήγε ταξίδι με πολυπληθή παρέα και έφτασε σε ένα μυστηριώδες μέρος όπου υπήρχαν δυο ανοίγματα στη γη.

Ήταν κοντά το ένα στο άλλο και ακριβώς από πάνω τους ήταν άλλα δύο ανοίγματα στον ουρανό. Ανάμεσα στα δύο ζεύγη ανοιγμάτων, ήταν δικαστές καθισμένοι, που διέταζαν τους δίκαιους, αφού
τους έκριναν και έγραφαν τις αποφάσεις στο στήθος τους, να ανέβουν στον ουρανό από τα δεξιά. Κατά ανάλογο τρόπο, οι άδικοι αναγκάζονταν να κατέβουν στη γη από αριστερά. Και εκείνοι είχαν γραμμένες τις αποφάσεις πάνω τους, αλλά στις πλάτες και όχι στα στήθη τους.»

Αφού ο Πλάτων περιέγραψε την ουράνια κρίση συνεχίζει περιγράφοντας τις ψυχές των Ελλήνων ηρώων που προετοιμάζονται για την μετενσάρκωσή τους: «Ιδιαίτερα περίεργο, είπε ο Ήραντας ήταν το θέαμα αυτό -τόσο κωμικοτραγικό όσο και περίεργο και τούτο επειδή οι επιλογές των ψυχών, στις περισσότερες περιπτώσεις, βασίζονταν στις εμπειρίες τους μιας προηγούμενης ζωής. Εκεί είδε την ψυχή που κάποτε λεγόταν Ορφέας, και οποία επέλεξε να γίνει κύκνος, εξαιτίας εχθρότητας προς το γυναικείο φύλο θεωρούσε μισητή την ιδέα να γεννηθεί από γυναίκα επειδή οι γυναίκες τον είχαν σκοτώσει. Άκουσε την ψυχή του Θαμύρα, ενός θράκα βάρδου να διαλέγει να γεννηθεί αηδόνι.

Τα πουλιά αντίθετα ήθελαν να γεννηθούν σαν άνθρωποι. Η ψυχή που ήταν εικοστή στην σειρά, διάλεξε την ζωή ενός λιονταριού, και ήταν αυτή η ψυχή του Αίαντα του Τελαμώνιου, που δεν ήθελε να ξαναγίνει άνθρωπος, θυμούμενος την αδικία που του έκαναν σχετικά με τα όπλα.

Ο επόμενος ήταν ο Αγαμέμνων, που διάλεξε να γίνει αετός, επειδή, όπως ο Αίαντας μισούσε την ανθρώπινη φύση εξαιτίας των βασάνων της. Κατόπιν έφτασε η σειρά της Αταλάντης, αυτή ζηλεύοντας τις τιμές που απολάμβαναν οι αθλητές δεν μπορούσε να αντισταθεί στον πειρασμό να γεννηθεί άντρας αθλητής. Ύστερα από αυτήν, ήρθε η σειρά της ψυχής του Επείου, γιου του Πανοπέα, που προτίμησε την γυναικεία φύση, με κλίση στις τέχνες. Ανάμεσα στους τελευταίους που διάλεξαν την μορφή της επόμενης ζωής τους, η ψυχή του γελωτοποιού Θερσίτη διάλεξε την μορφή της μαϊμούς.

Ήρθε ακόμα και η ψυχή του Οδυσσέα που έπρεπε και εκείνη να διαλέξει, ήταν τελευταίος από όλους. Η ανάμνηση των ταλαιπωριών που είχε περάσει στη γήινη ζωή του, τον είχε απαλλάξει από κάθε φιλοδοξία , και για κάμποση ώρα, έψαχνε να βρει το λαχνό ενός ιδιώτη άνδρα, που δεν θα είχε προβλήματα. Δυσκολεύτηκε λίγο να τον βρει, τον λαχνό κείνο που ήταν μέχρι τότε διαθέσιμος για όλους, οι οποίοι όμως τον είχαν αγνοήσει Όταν τον είδε (οι λαχνοί ήταν φανεροί) είπε ότι θα έκανε την ίδια επιλογή ακόμα και αν θα καλούνταν να διαλέξει πρώτος αντί τελευταίος, και ότι ήταν κατευχαριστημένος που την έκανε.

Και όχι μόνο οι άνθρωποι μετενσαρκώθηκαν σε ζώα, αλλά -πρέπει να αναφέρω- ότι υπήρξαν και

ζώα, ήμερα και άγρια που μεταμορφώθηκαν το ένα στο άλλο και σε αντίστοιχες ανθρώπινε φύσεις, οι καλοί σε ήμερα ζώα, και οι κακοί σε άγρια με κάθε είδους συνδυασμών. Εκείνος που έκανε την πρώτη επιλογή, προχώρησε και σε μια στιγμή διάλεξε το ρόλο του χειρότερου τύραννου.

Το μυαλό του είχε θολώσει από την φιλοδοξία και τη φιλοχρηματία, και δεν σκέφτηκε καθόλου προτού διαλέξει, ούτε κατάλαβε αμέσως ότι στην περίπτωση του ήταν γραμμένο ανάμεσα σε άλλα κακά, να φαει τα ίδια του τα παιδιά.

Ήταν ένας από εκείνους που κατέβαιναν από τον ουρανό και στη προηγούμενη του ζωή είχε ζήσει σε ένα καλά οργανωμένο κράτος, αλλά η αρετή του δεν οφειλόταν παρά μόνο σε συνήθεια, και δεν είχε καμμιά φιλοσοφία.»

storyafterdark

---

Ξέρω τι έκανες για την Ελληνική επανάσταση παπά.

October 12, 2017, 8:00 am

≫ Next: Ισοκράτης, Αρεοπαγιτικός: Η αξιοκρατική επιλογή των αρχόντων κατά το παρελθόν

≪ Previous: Ο Πλάτων για την Μεταθανάτεια Εμπειρία ενός Στρατιώτη

$

0

0

Γράφει ο Κυριάκος Χιώτης.

Με αφορμή  την παρουσία "παπάδων "σε κάθε εθνική εορτή να προβάλλονται σε  κυριάρχουσα θέση και να διεκδικούν  πάντα "το παράδειγμα προς μίμηση", θα παραθέσω διάφορα κείμενα ως ερεθίσματα  προς σκέψη άλλα και ως παραδείγματα προς αποφυγήν

Ο στόχος δεν είναι να προσβάλω το θρησκευτικό συναίσθημα του
 αναγνώστη, άλλα να δούμε ποιος
τελικά έκανε αντίσταση και ποιος πρόδωσε;

Την Ιστορία λέει την γράφει πάντα ο νικητής. 

Έτσι είναι; ή εδώ και 1700 χρονια περίπου η κάθε πολιτική εξουσία γλύφει και προσκυνά την θρησκευτική εξουσία με αντάλλαγμα την πίστη του λαού στην εξουσία ανεξάρτητα με το ποιος κυβερνά. 

Κοσμάς Αιτωλός (1714-1779)

Αποσπάσματα από ομιλίες του Κοσμά του Αιτωλού.

«Τριακόσιους χρόνους μετά την Ανάστασιν του Χριστού μας έστειλεν ο Θεός τον άγιον Κωνσταντίνον και εστερέωσε βασίλειον χριστιανικόν· και το είχαν χριστιανοί το βασίλειον 1150 χρόνους. Ύστερον το εσήκωσεν ο Θεός από τούς χριστιανούς και έφερε τον Τούρκον και του το έδωσε δια ιδικόν μας καλόν,και το έχει ο Τούρκος 320 χρόνους. Και διατί έφερεν ο Θεός τον
Τούρκον και δεν έφερεν άλλο γένος; Δια ιδικόν μας συμφέρον· διότι τα άλλα έθνη θα μας έβλαπτον εις την πίστιν, ο δε Τούρκος άσπρα (χρήματα) άμα του δώσης κάμνεις ο,τι θέλεις. Και δια να μη κολασθώμεν, το έδωσε του Τούρκου, και τον έχει ο Θεός τον Τούρκον ωσάν σκύλον να μας φυλάει».
Αποσπάσματα από ομιλίες του Κοσμά του Αιτωλού.

«Και εγώ αδελφοί μου, όπου αξιώθηκα και εστάθηκα εις αυτόν τον άγιον τόπον τον αποστολικόν, δια την ευσπλαχνίαν του Χριστού μας, εξέταξα πρώτον δια λόγου σας και έμαθα πώς με την χάριν του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και Θεού, δεν είσθενε Έλληνες, δεν είσθενε ασεβείς, αιρετικοί, άθεοι, αλλ’ είσθενε ευσεβείς ορθόδοξοι χριστιανοί…».

Για να μη σας γράφω μόνο και κουράζω ή σας δημιουργώ την εντύπωση του εμπαθή κατά των παπάδων ακούστε τι λένε και οι ίδιοι:

Βαρθολομαίος στη Παναγία Σουμελά ακούστε από το 7ο λεπτό και μετά.
 

 Εκπομπή αρχονταρίκι με καλεσμένη την Αρβελερ.
"Να σταματήσουμε να λέμε ότι είμαστε Έλληνες"


Αυτά είναι μια μικρή γεύση ερεθισμάτων προς σκέψη για να προετοιμαστούμε για την συνέχεια.

Το παρακάτω κατάπτυστο κείμενο συνέταξε ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος Ε'.
Με το κείμενο αυτό ο Πατριάρχης Γρηγόριος αφορίζει και καταδικάζει την Επανάσταση του 1821.

Πρωτοδημοσιεύθηκε στο ελληνικό περιοδικό «Λόγιος Ερμής»που τυπώνονταν στην Βιέννη της Αυστρίας.
Το κείμενο αναφέρεται κι αργότερα στο βιβλίο Ιστορίας τουΙωάννη Φιλήμονος, του 1856.
Φυσικά αυτό το κείμενο δεν διδάσκεται στα ελληνικά σχολεία.

Είναι σημείο διαμάχης σήμερα, το αν ο Γρηγόριος αφόρισε την Επανάσταση κάνοντας έναν ελιγμό στην πίεση της Οθωμανικής Πύλης, ή ήταν μια ειλικρινής προσπάθεια με στόχο να περισώσει τα κεκτημένα της Εκκλησίας.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πάντως, ότι ο ίδιος Πατριάρχης είχε αφορίσει επίσης τον Ρήγα Φεραίο και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

Η Εκκλησία φυσικά υποστηρίζει την πρώτη εκδοχή και με βάση και την «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» της Εκδοτικής Αθηνών (τομ. ΙΒ', σ. 130β), ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διαμηνύει προς τους Σουλιώτες:


Ο Πατριάρχης βιαζόμενος υπό της Πόρτας σας στέλνει αφοριστικά και εξάρχους παρακινώντας σας να ενωθήτε με την Πόρταν. Εσείς όμως να τα θεωρείται αυτά ως άκυρα, καθότι γίνονται με βίαν και δυναστείαν και άνευ της θελήσεως του Πατριάρχου.

Σημείο τριβής αποτελεί και το αν αποσύρθηκε τελικά εκ των υστέρων ο αφορισμός. Υπάρχει ο ισχυρισμός ότι ο αφορισμός ουδέποτε αποσύρθηκε από την ελληνική Εκκλησία μέχρι τις μέρες μας. Η Εκκλησία υποστηρίζει ότι αποσύρθηκε μυστικά, γι'αυτό άλλωστε κρεμάστηκε ο Γρηγόριος από τους Τούρκους.
Ο ίδιος ο Σουλτάνος στην προκήρυξή του για το θάνατο του Πατριάρχη, αν και τον κατηγορεί για «πλαστά δείγματα αφοσιώσεως», δεν αναφέρεται άμεσα στον αφορισμό:


Ο δόλιος Ρωμηός Πατριάρχης, καίτοι κατά το παρελθόν είχε δώσει πλαστά δείγματα αφοσιώσεως, όμως κατά την περίπτωσιν ταύτην, μη δυνάμενος να αγνοή την συνωμοσίαν της επαναστάσεως του έθνους του [...], όμως ένεκα της εμφύτου διαφθοράς της καρδίας του, ου μόνον δεν ειδοποίησε, ουδέ επετίμησε τους αφελείς [...], αλλά, κατά τα φαινόμενα, αυτός ο ίδιος, όπισθεν των παρασκηνίων, έδρα κρυφίως, ως αρχηγός της επαναστάσεως ...

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο του αφορισμού,μαζί με τα ονόματα όσων το προσυπέγραψαν.
Το έγγραφο-ντοκουμέντο αναδημοσιεύουμε από το tamystikatoukolpou.blogspot.com (τα σχόλια-επικεφαλίδες είναι δικά του).


Πατριαρχικός χαιρετισμός προς τους παραλήπτες.
Γρηγόριος ελέω Θεού αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, νέας Ρώμης και Oικουμενικός Πατριάρχης.

Οι τω καθ'ημάς αγιωτάτω, πατριαρχικώ, αποστολικώ και οικουμενικώ θρόνω υποκείμενοι ιερώτατοι μητροπολίται και υπέρτιμοι και θεοφιλέστατοι αρχιεπίσκοποι τε και επίσκοποι, εν αγίω Πνεύματι αγαπητοί αδελφοί και συλλειτουργοί, και εντιμότατοι κληρικοί της καθ'ημάς του Χριστού μεγάλης εκκλησίας και εκάστης επαρχίας ευλαβέστατοι ιερείς και οσιότατοι ιερομόναχοι, οι ψάλλοντες εν ταις εκκλησίαις της Πόλεως, του Γαλατά και όλου του Καταστένου και απανταχού, και λοιποί απαξάπαντες ευλογημένοι Χριστιανοί, τέκνα εν Κυρίω ημών αγαπητά, χάρις είη υμήν και ειρήνη παρά Θεού, παρ'ημών δε ευχή, ευλογία και συγχώρεσις.

Η ιδεολογική βάση του ρεαγιαλικίου και η θεολογική της τεκμηρίωση
Η πρώτη βάσις της ηθικής, ότι είναι η προς τους ευεργετούντας ευγνωμοσύνη είναι ηλίου λαμπρότερον και όστις ευεργετούμενος αχαριστεί είναι ο κάκιστος των ανθρώπων. Αυτήν την κακίαν βλέπομεν πολλαχού στηλιτευομένην και παρά των ιερών γραφών και παρ'αυτού του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού ασυγχώρητον, καθώς έχομεν το παράδειγμα του Ιούδα. Όταν δε η αχαριστία ήναι συνωδευμένη και με πνεύμα κακοποιόν και αποστατικόν εναντίον την κοινής ημών ευεργέτιδος και τροφού, κραταιάς και αηττήτου βασιλείας, τότε εμφαίνει και τρόπον αντίθεον, επειδή ουκ έστι, φησί, βασιλεία και εξουσία ειμή υπό Θεού τεταγμένη'όθεν και πας ο αντιττατόμενος αυτή τη θεόθεν εφ'ημάς τεταγμένη κραταιά βασιλεία, τη του Θεού διαταγή ανθέστηκε.

Η χριστιανική πίστις και το ρεαγιαλίκιον συμπίπτουν οι ελεεινοί Μιχαήλ και Υψηλάντης
Και τα δύο ταύτα ουσιώδη και βάσιμα ηθικά και θρησκευτικά χρέη κατεπάτησαν με απαραδειγμάτιστον θρασύτατα και αλαζονείαν ο, τε προδιορισθείς της Μολδαυίας ηγεμών ως μη ώφειλε, Μιχαήλ, και ο του γνωστού αγνώμονος και φυγάδος Υψηλάντου αγνώμων υιός Αλέξανδρος Υψηλάντης. Εις όλους τους ομογενείς μας είναι γνωστά τα άπειρα ελέη, όσα η αένναος της εφ'ημάς τεταγμένης κραταίας βασιλείας πηγή εξέχεεν εις τον κακόβουλον αυτόν Μιχαήλ'από μικρού και ευτελούς τον ανύψωσεν εις βαθμούς και μεγαλεία'από αδόξου και ασήμου τον προήγαγεν εις δόξας και τιμάς'τον επλούτισε, τον περιέθαλψε, τέλος πάντων τον ετίμησε και με τον λαμπρότατον της ηγεμονίας αυτής θρόνον και τον κατέστησεν άρχοντα λαών.
https://eleusisdiagoridon.blogspot.gr/2017/10/blog-post_68.html

Εκήρυξαν του γένους την ελευθερίαν, οι απονενοημένοι!
Αυτός όμως, φύσει κακόβουλος ων, εφάνη τέρας έμψυχον αχαριστίας και συνεφώνησε μετά του Αλεξάνδρου Υψηλάντου, υιού του δραπέτου και φυγάδος εκείνου Υψηλάντου, όστις παραλαβών μερικούς ομοίους του βοηθούς ετόλμησε να έλθη αίφνης εις την Μολδαυίαν, και αμφότεροι απονενοημένοι επίσης, αλαζόνες και δοξομανείς, ή μάλλον ειπείν, ματαιόφρονες, εκήρυξαν του γένους ελευθερίαν και με την φωνήν αυτήν εφείλκυσαν πολλούς των εκεί κακοήθεις και ανοήτους, διασπείραντες και αποστόλους εις διάφορα μέρη δια να εξαπατήσωσι και να εφελκύσωσιν εις τον ίδιον της απωλείας κρημνόν και άλλους πολλούς των ομογενών μας.

Μη τσιμπάτε: η Ρωσία δεν τους υποστηρίζει, άρα θα τους πάρει και θα τους σηκώσει!
Διά να δυνηθώσι δε τρόπον τινά να ενθαρρύνωσι τους ακούοντας μετεχειρίσθησαν και το όνομα της Ρωσσικής Δυνάμεως, προβαλλόμενοι, ότι και αυτή είναι σύμφωνος με τους στοχασμούς και τα κινήματά των'πρόβλημα διόλου ψευδές και ανύπαρκτον, και μόνον της ιδικής των κακοβουλίας και ματαιοφροσύνης γέννημά τε και αποκύημα'επειδή, εν ω το τοιούτον είναι αδύνατον ηθικώς και πολλής προξένον μομφής εις την ρωσσικήν αυτοκρατορίαν, και ο ίδιος ενταύθα εξοχώτατος πρέσβυς αυτής έδωκεν έγγραφον πληροφορίαν, ότι ουδεμίαν ή είδησιν ή μετοχήν έχει το ρωσσικόν κράτος εις αυτήν την υπόθεσιν, καταμεμφόμενον μάλιστα και αποτροπιαζόμενον του πράγματος της βδελυρίαν'και προσεπιπλέον η αυτού εξοχότης ειδοποίησεν εξ επαγγέλματος τα διατρέχοντα, υπομνήσας το βασίλειον κράτος, ότι ανάγκη πάσα να φροντίση ευθύς εξ αρχής τον αποσκορακισμόν και την διάλυσιν των τοιούτων κακών'και τόσον εκ της ειδοποιήσεως ταύτης, όσον και από τα έγγραφα, τα οποία επιάσθησαν από μέρους των μουχαφίσιδων των βασιλικών σερχατίων, και από άλλους πιστούς ομογενείς επαρρησιάσθησαν, έγεινε γνωστή εις το πολυχρόνιον κράτος η ρίζα και η βάσις όλου αυτού του κακοήθους σχεδίου.https://eleusisdiagoridon.blogspot.gr/2017/10/blog-post_68.html
Η επανάστασις έργον μιαρόν, θεοστυγές και ασύνετον: Απολαμβάνομεν μοναδικά προνόμια!
Με τοιαύτας ραδιουργίας εσχημάτισαν την ολεθρίαν σκηνήν οι δύο ούτοι και οι τούτων συμπράκτορες φιλελεύθεροι, μάλλον δε μισελεύθεροι, και επεχείρησαν εις έργον μιαρόν, θεοστυγές και ασύνετον, θέλοντες να διαταράξωσι την άνεσιν και ησυχίαν των ομογενών μας πιστών ραγιάδων της κραταιάς βασιλείας, την οποίαν απολαμβάνουσιν υπό την αμφιλαφή αυτής σκιάν με τόσα ελευθερίας προνόμια, όσα δεν απολαμβάνει άλλο έθνος υποτελές και υποκείμενον, ζώντες ανενόχλητοι με τας γυναίκας και τα τέκνα των, με τας περιουσίας και καταστάσεις, και με την ύπαρξιν της τιμής των, και κατ'εξοχήν με τα προνόμια της θρησκείας, ήτις διεφυλάχθη και διατηρείται ασκανδάλιστος μέχρι της σήμερον επί ψυχική ημών σωτηρία.

Όλοι με το Σουλτάνο κατά της επαναστάσεως! Καταδώστε τους επαναστάτες σε εμάς ή στις αρχές το ίδιο κάνει!
Αντί λοιπόν φιλελευθέρων εφάνησαν μισελεύθεροι, και αντί φιλογενών και φιλοθρήσκων εφάνησαν μισογενείς, μισόθρησκοι και αντίθεοι, διοργανίζοντες, φευ, οι ασυνείδητοι με τα απονενοημένα κινήματά των την αγανάκτησιν της ευμενούς κραταιάς βασιλείας εναντίον των ομογενών μας υπηκόων της, και σπεύδοντες να επιφέρωσι κοινόν και γενικόν τον όλεθρον εναντίον παντός του γένους. Και αγκαλά είναι γνωστόν, ότι, όσοι είναι κατηρτισμένοι τω όντι εις την ευσέβειαν, όσοι νουνεχείς και τίμιοι και των ιερών κανόνων και θείων νόμων ακριβείς φύλακες δεν θέλουν δώσει ευηκοιαν εις τας ψευδολογίας των αχρείων εκείνων και κακόβουλων'επειδή όμως είν'ενδεχόμενον να σηνηρπάσθησάν τινές και παρασυρθώσι και άλλοι, διά τούτο προκαταλαμβάνοντες εκ προνοίας εκκλησιαστικής υπαγορεύομεν πάσιν υμίν τα σωτήρια, και γράφοντες μετά των περί ημας ιερωτάτων συναδελφών, του μακαριωτάτου πατριάρχου των Ιεροσολύμων, των εκλαμπροτάτων και περιφανεστάτων προυχόντων του γένους, των τιμιωτάτων πραγματευτών, των αφ'εκάστου ρουφετίου προκριτωτέρων και όλων των εν τη βασιλευούση ορθοδόξων μελών εκάστης τάξεως και εκάστου βαθμού, συμβουλεύομεν και παραινούμεν και εντελλόμεθα και παραγγέλλομεν πάσιν υμίν τοις κατά τόπον αρχιερεύσι, τοις ηγουμένοις των ιερών μοναστηρίων, τοις ιερεύσι των εκκλησιών, τοις πνευματικοίς πατράσι των ενοριών, τοις προεστώσι και ευκαταστάτοις των κωμοπόλεων και χωρίων, και πάσιν απλώς τοις κατά τόπον προκρίτοις να διακηρύξετε την απάτην των ειρημένων κακοποιών και κακοβούλων ανθρώπων, και να τους αποδείξετε και να τους στηλιτεύσετε πανταχού ως κοινούς λυμεώνας και ματαιόφρονας, και να προσέχετε όσον το δυνατόν εις τας απάτας αυτών και ραδιουργίας, γινώσκοντες, ότι η μόνη απόδειξις της αθωότητος των είναι να εμφανίσωσιν όσα γράμματα λάβωσι τυχόν εις χείρας περί της αυτής υποθέσεως, ή ειδήσεις μάθωσι, και να παρρησιάσωσιν οι μεν ενταύθα εν βασιλευούση προς ημάς, οι δ'εν τοις έξω μέρεσιν εις τους κατά τόπον αρχιερείς και τους διοριζομένους παρ'ημών εκκλησιαστικούς εξάρχους και τους βασιλικούς εξουσιαστάς και διοικητάς, δηλοποιούντες και παραδίδοντες και εκείνους τους απλουστέρους, όσοι ήθελαν φωραθή ότι ενεργούν ανοίκεια του ρεαγιαδιακού χαρακτήρος, καθότι οι τοιούτοι διαταράττουσι την γενικήν ησυχίαν, και κατακρημνίζουσι τους αδυνάτους και αθώους ομογενείς μας εις της απωλείας το βάραθρον.

Ρεαγιαλίκιον και Ορθόδοξος πίστις, λέμε!
Και τόσον υμείς οι αρχιερείς, οι μοναστηριακοί, οι ιερωμένοι, και οι προεστώτες και ευκατάστατοι και πρόκριτοι εκάστου τόπου με την άγρυπνον προσοχήν σας, όσον και οι λοιποί εκάστης τάξεως και βαθμού άνθρωποι με τας εκ μέρους σας αδιαλείπτους συμβουλάς και νουθεσίας, και κατά τας πατρικάς και προνοητικάς εκκλησιαστικάς ημών οδηγίας και παραινέσεις να γενήτε εδραίοι και αμετακίνητοι επί του κέντρου του ρεαγιαλικίου, και εξ όλης ψυχής και καρδίας σας να διαφυλλάττετε την πίστιν και κάθε υποταγήν και ευπείθειαν εις αυτήν την θεόθεν εφ'ημάς τεταγμένην κραταιάν και αήττητον βασιλείαν, και να αποδεικνύετε εντελώς με όλα τα πραγματικά της ειλικρινείας σημεία'καθότι η μετ'ευχαριστίας και ειλικρινείας υποταγή χαρακτηρίζει και την προς Θεόν αγάπην και πίστιν, και την προς τας θείας αυτού εντολάς και τας υπαγορεύσεις των θείων νόμων και ιερών κανόνων υπακοήν, και την ευγνωμοσύνην της καρδίας ημών διά τ'άπειρα ελέη, οπού απολαμβάνομεν παρά της βασιλικής φιλανθρωπίας.

Λύομεν και τους όρκους της Φιλικής Εταιρείας, διότι έτσι αποκεφαλίστηκε και ο Ιωάννης ο βαπτιστής!
Επειδή δε προς τοις άλλοις εγένετο γνωστόν, ότι οι το σατανικόν της δημεγερσίας φρόνημα επινοήσαντες, και εταιρίαν τοιαύτην συστησάμενοι προς αλλήλους συνεδέθησαν και με τον δεσμόν του όρκου, γινωσκέτωσαν, ότι ο όρκος αυτός είναι όρκος απάτης, είναι αδιάκριτος, και όμοιος με τον όρκον του Ηρώδου, όστις, διά να μη φανή παραβάτης του όρκου του, απεκεφάλισεν Ιωάννην τον βαπτιστήν. Αν ήθελεν αθετήσει τον παράλογον όρκον του, τον οποίον επενόησεν η άλογος επιθυμία του, έζη βέβαια τότε ο θείος πρόδρομος'ώστε ενός απλού όρκου επιμονή έφερε τον θάνατον του προδρόμου. Η επιμονή άρα του όρκου εις διατήρησιν των υποσχεθέντων παρά της φατρίας αυτής, πραγματευομένης ουσιωδώς την απώλειαν ενός ολοκλήρου γένους, πόσον είναι ολεθρία και θεομίσητος είναι φανερόν'εξ εναντίας, η αθέτησις του όρκου αυτού, απαλλάττουσα το γένος εκ των επερχομένων απαραμυθήτων δεινών, είναι θεοφιλής και σωτηριώδης. Διά τούτο τη χάριτι του παναγίου Πνέυματος έχει η εκκλησία αυτόν διαλελυμένον, και αποδέχεται και συγχωρεί εκ καρδίας τους μετανοούντας και επιστρέφοντας, και την προτέραν απάτην ομολογούντας, και το πιστόν ρεαγιαλίκι αυτών εναγκαλιζομένους ειλικρινώς.

Όποιος δεν προσκυνήσει, θα τον φάει ο λύκος!
Ταύτα αμέσως να κοινολογήσετε εις όλους του γνωστούς σας, και να κατασταθήτε όλοι προσεκτικώτεροι, ανατρέποντες και διαλύοντες ως αραχνιώδη υφάσματα, όσα η απάτη και η κακοβουλία των πρωταιτίων εκείνων καθ'οιονδήτινα τρόπον συνέπλεξε. Επειδή, εάν, ο μη γένοιτο, δεν ήθελε καθαρισθή η θανατηφόρος αύτη λύμη, και φωραθώσί τινες τολμώντες εις επιχειρήματα εναντία των καθηκόντων του ρεαγιαλικίου, κοντά οπού οι τοιούτοι έχουσι να παιδευθώσι χωρίς ελέους και οικτιρμών (μη γένοιτο, Χριστέ βασιλεύ!) αμέσως θέλει εξαφθή η δικαία οργή του κράτους του καθ'ημών, και ο θυμός τής εκδικήσεως γενικός των εχλιϊσλάμιδων, και θέλουν εκχυθή τόσων αθώων αίματα αδίκως και παραλόγως, καθώς αποκριματίστως ταύτα πάντα διεσάλπισεν η κραταιά και αήττητος βασιλεία διά του εκδοθέντος και επ'ακροάσει κοινή ημών αναγνωσθέντος υψηλού βασιλικού προσκυνητού ορισμού.

Εσείς πιστοί ραγιάδες, μακριά από τα καθάρματα τα οποία η Εκκλησία καταράται δεόντως!
Εκείνους δε τους ασεβείς πρωταιτίους και απονενοημένους φυγάδας και αποστάτας ολεθρίους να τους μισήτε και να τους αποστρέφεσθε και διανοία και λόγω, καθότι και η εκκλησία και το γένος τους έχει μεμισημένους, και επισωρέυει κατ'αυτών τας παλαμναιοτάτας και φρικωδεστάτας αράς'ως μέλη σεσηπότα, τους έχει αποκεκομμένους της καθαράς και υγιαινούσης χριστιανικής ολομελείας'ως παραβάται δε των θείων νόμων και κανονικών διατάξεων, ως καταφρονηταί του ιερού χρήματος της προς τους ευεργέτας ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας, ως εναντίοι ηθικών και πολιτικών όρων, ως την απώλειαν των αθώων και ανευθύνων ομογενών μας ασυνειδήτως τεκταινόμενοι, αφωρισμένοι υπάρχειεν και κατηραμένοι και ασυγχώρητοι, και μετά θάνατον άλυτοι, και τω αιωνίω υπόδικοι αναθέματι, και αυτοί, και όσοι τοις ίχνεσιν αυτών κατηκολούθησαν του λοιπού, αν μη θελήσωσιν εννοήσαι την αρπαγήν και απάτην, και επιστραφήναί τε και βαδίσαι την ευθείαν της σωτηρίας οδόν, αν δεν αναλάβωσιν, ό εστι, τον εντελή χαρακτήρα του ρεαγιαδικού αυτών επαγγέλματος.

Όποιος ιερωμένος δεν συμπράξει ενθουσιωδώς κατά της επαναστάσεως: αργός, έκπτωτος και εις τη γέεναν του πυρός!
Τα αυτά δε και κατά της αρχιερωσύνης σας και ιερωσύνης σας επανατείνομεν, εαν μη βαδίσετε, εις όσα εν Πνέυματι αγίω αποφαινόμεθα δια του παρόντος εκκλησιαστικώς, εάν δεν δείξετε εν έργω την επιμέλειάν σας και προθυμίαν εις την διάλυσιν των σκευωριών, εις την αναστολήν των καταχρήσεων και αταξιών, εις την επιστροφήν των πλανηθέντων, εις την άμεσον και έμμεσον καταδρομήν και εκδίκησιν των επιμενόντων εις τα αποστατικά φρονήματα, εάν δεν συμφωνήσετε τη εκκλησία του Θεού, και, εν ενί λόγω, εάν καθ'οιονδήτινα τρόπον δολιευθήτε και κατενεχθήτε κατά της κοινής ημών ευεργέτιδος κραταιάς βασιλείας, έχομεν υμάς αργούς πάσης ιεροπραξίας, και τη δύναμει του παναγίου Πνεύματος εκπτώτους του βαθμού της αρχιεροσύνης και ιερωσύνης και το πυρί της γεέννης ενόχους, ως την κοινήν του γένους απώλειαν προτιμήσαντας. Ούτω τοίνυν γινώσκοντες, ανανήψατε προς Θεού και ποιήσατε καθώς γράφομεν εκκλησιαστικώς και γενικώς παρακελευόμεθα, και μη άλλως εξ αποφάσεως, ότι περιμένομεν κατά τάχος την αισίαν των γραφομένων αποπεράτωσιν, ίνα και η του θεού χάρις και το άπειρον έλεος είη μετά πάντων υμών.
αωκα'εν μηνί Μαρτίω.

Υπογράφομεν επί της Αγίας Τραπέζης, για να μη σας μείνει αμφιβολία και προσέξτε ποιοι και πόσοι!
Υπεγράφη συνοδικώς επάνωθεν του ιερού θυσιαστηρίου παρά της ημών μετριότητος και της μακαριότητός του και πάντων των συναδέλφων αγίων αρχιερέων.

Ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως αποφαίνεται.
Ο Ιεροσολύμων Πολύκαρπος συναποφαίνεται.
Ο Καισαρίας Ιωαννίκιος.
Ο Νικομηδείας Αθανάσιος.
Ο Δέρκων Γρηγόριος.
Ο Αδριανουπόλεως Δωρόθεος.
Ο Βιζύης Ιερεμίας.
Ο Σίφνου Καλλίνικος.
Ο Ηρακλείας Μελέτιος.
Ο Νικαίας Μακάριος.
Ο Θεσσαλονίκης Ιωσήφ.
Ο Βερροίας Ζαχαρίας.
Ο Διδυμοτοίχου Καλλίνικος.
Ο Βάρνης Φιλόθεος.
Ο Ρέοντος Διονύσιος.
Ο Κυζίκου Κωνστάντιος.
Ο Χαλκηδόνας Γρηγόριος.
Ο Τουρνόβου Ιωαννίκιος.
Ο Πισειδίας Αθανάσιος.
Ο Δρύστας Ανθιμος.
Ο Σωζοπόλεως Παίσιος.
Ο Φαναρίου και Φερσάλων Δαμασκηνός.
Ο Ναυπάκτου και Αρτης Ανθιμος.

Πηγή: http://www.pare-dose.net/blog/?p=128
*
* * *

ΟΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΙ AΦOPIΣMOI

ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ - ΑΡΜΑΤΟΛΩΝ -"ΚΑΚΟΥΡΓΩΝ"ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ κ.λπ.


Το Πατριαρχείο επικηρύσσει τους Έλληνες και τον εθνικο-απελευθερωτικό μας αγώνα
Πατριάρχης Γεώργιος Σχολάριος, ο πρώτος Οικουμενικός Πατριάρχης, παραμονές της Άλωσης:

«...Τους γουν δυσσεβείς και αλάστορας (=καταραμένους) τούτους Ελληνιστάς... πυρί και σιδήρω και ύδατι και πάσι τρόποις εξαγάγετε της παρούσης ζωής... Ράβδιζε, είργε (=φυλάκιζε),είτα γλώσσαν αφαίρει, είτα χείρα απότεμνε· αν και ούτως μένη κακός, θαλάττης πέμπε βυθώ.» (Σ. Λάμπρου, «Παλαιολόγεια-Πελοποννησιακά», τ. Β , σ. 247.)


Γρηγόριος Ε΄ κατά των Ελληνικών ονομάτων

[Λίγο πριν από το 1821 αρκετοί μορφωμένοι υπόδουλοι άρχισαν να αποκηρύττουν τα χριστιανικά τους ονόματα και να παίρνουν ελληνικά, τα δε παιδιά τους τα βάπτιζαν με ονόματα αρχαίων Ελλήνων σοφών, ηρώων κ.λπ. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε εξέδωσε το 1819 την κατά Ελληνικών ονομάτων εγκύκλιο προς τους αρχιερείς, που ακολουθεί.]

«Και η κατά καινοτομίαν παρά ταύτα εισαχθείσα των παλαιών ελληνικών ονομάτων επιφώνησις εις τα βαπτιζόμενα βρέφη των πιστών, ως ηκούσαμεν, λαμβανομένη ως μία καταφρόνησις της χριστιανικής ονοματοθεσίας, είναι διόλου απροσφυής και ανάρμοστος· όθεν ανάγκη η Αρχιερωσύνη σας να διαδώσητε παραγγελίας εντόνους εις τους Ιερείς των ενοριών σας, και νουθεσίας πνευματικάς εις τους ευλογημένους επαρχιώτας σας, δια να λείψη τουντεύθεν και η κατάχρησις αύτη, και αφεθέντες της ακαίρου και μηδέν εχούσης το χρήσιμον φιλοτιμίας και επιδείξεως οι γονείς και ανάδοχοι να ονοματοθετώσιν εις το εξής εν τω καιρώ της θείας και μυστικής αναγεννήσεως τα ειθισμένα ταις ευσεβέσιν ακοαίς πατροπαράδοτα χριστιανικά ονόματα των εγνωσμένων τη Εκκλησία και των ενδόξως υπ'αυτής εορταζομένων Αγίων, δια να είναι έφοροι και φύλακες των βαπτιζομένων νηπίων και ταχείς και αδιάλειπτοι χορηγοί της χάριτος αυτών εις τους μετά πίστεως.»

Κατά Ευκλείδη: Ο αφορισμός του Ανθρακίτη

[Ο ιερέας-δάσκαλος Μεθόδιος Ανθρακίτης, που καταδικάστηκε από το Πατριαρχείο και φυλακίστηκε στις 30-11-1723, γιατί δίδασκε σε επιστολή του προς τους προκρίτους των Ιωαννίνων, που έγραψε μετά τη δίκη του (30-11-1723) αναφέρει: «Γενομένης συνόδου παρεστάθηκα έμπροσθέν τους. Πόσοι ήσαν δεν δύναμαι να μετρήσω. Μου παρουσίασαν τα τετράδια διδασκαλίας μου με γνώμες από αρχαίους φιλοσόφους και την Γεωμετρίαν του Ευκλείδου. "Είναι δικά σου;"... "Δεν είναι δικές μου γνώμες, είναι γνώμες των φιλοσόφων."Τα κατεδίκασαν και τα έκαυσαν. Την άλλην Κυριακήν άναψαν φωτιά εις τρία μέρη της αυλής των Πατριαρχείων. Ολόγυρα, δια να ευχαριστηθούν το σωτήριον θέαμα, ευρίσκοντο κληρικοί και λαός άπειρος, γεμιτζήδες, παπουτσήδες, ραφτάδες. Συναθροίζουν Λογικές, Φυσικές, Ευκλείδην και έτερα Μαθηματικά και τα ρίπτουν στις πυρές. Οι φλόγες αντιφέγγισαν στα πρόσωπά τους, όχι όμως το φως μα τα σκοτάδια... Μου ζήτησαν να ομολογήσω, ότι παρεκινήθην από σατανικήν συνεργίαν, εθελοκακίαν και φρενοβλάβειαν και να τα αναθεματίσω ως δυσσεβή και γέμοντα πάσης βλασφημίας και ότι ουδέποτε πλέον θα διδάξω, ειδάλλως θα είμαι υπόδικος τω αιωνίω αναθέματι.» (Δ. Φωτιάδης, «Η Επανάσταση του '21», τ. Α , σελ. 160.) Το επίσημο κείμενο της καθαίρεσης του Μεθοδίου του Ανθρακίτου (Ιερεμίου Γ , «Καθαίρεσις διεξοδική του κακοΜεθοδίου, του όντος από την επαρχίαν Αχρίδος, δια τα μιαρά και ασεβείας γέμοντα συγγράμματα αυτού», εκδ. 1720 μ.Χ., τ. 3, σελ. 868-873): ]


3«...Αλλά το του λόγου κακόν Ιλιάς και ρήματα καταποντισμού μυρία τε και βλασφημίαι σποράδην τη πονηρά εκείνη συγγραφή εμπεριέχονται...» (σελ. 871).

3«...Αλλά και της Επικουρείου αιρέσεως δήλός εστιν (ο Μεθόδιος) αντεχόμενος από τε του λόγου και του τρόπου, ως έγνωμεν, ηδονήν τ'αγαθόν τιθέμενος, και πάντα εις τούτο φέρει αυτό, ο,τι μη πάρεργον, οίά τις εμπαθής και φιλόσαρκος και αγενής, των ηδονών ανδράποδον...»


3 «...Πλην τινα διόρθωσιν δέξαιντο αυτά, διόλου διεφθαρμένα και αναμίξ ταις βλασφημίαις συμπεφυρμένα, ουχ ήττον της Αναξαγόρου πανσπερμίας τα πάντα εν πάσι τιθέμενα, μηδέποτε διακριθησόμενα, ων το καλόν απιστία, και ύβρις παν ο πιστεύεται...» (σελ. 872).


Οι 4 πατριαρχικές επιστολές κατά της Επανάστασης των νησιωτών το 1770-1774 (Ορλωφικά)

[Τα Ορλωφικά ήταν η σημαντικώτερη προ του 1821 επαναστατική κίνηση των Ελλήνων και κράτησε 4 χρόνια. Παράλληλα με το κίνημα αυτό ο Ρωσικός στόλος είχε κατανικήσει επανειλημμένα μοίρες του σουλτανικού στόλου και κυριαρχήσει στο Αιγαίο με βάση του την Παροικιά της Πάρου. Οι επιστολές που ακολουθούν στάλθηκαν από τους Οικουμενικούς Πατριάρχες Προκόπιο Α τxν Ριζομάντη και Νεόφυτο Ζ πρxς τον «έξαρχον παντός Αιγαίου Πελάγους» μητροπολίτη Παροναξίας Νεόφυτο.]


Επιστολή πρώτη

3«Προκόπιος ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

» Ιερώτατε μητροπολίτα Παροναξίας, υπέρτιμε και έξαρχε παντός Αιγαίου Πελάγους, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών μετριότητος, κυρ Νεόφυτε, χάρις είη σοι και ειρήνη παρά Θεού. [...]

» Όθεν επειδή συνέπεσεν ο πόλεμος της κραταιάς ταύτης βασιλείας (σ.σ. του Σουλτάνου)προς το έθνος των Ρώσσων και είναι ενδεχόμενον εκείνοι με απατηλάς πανουργίας να κινούν και εις τους αυτόθι μεμακρυσμένους ανθρώπους των εκ μέρους των με σχήμα καλογήρων, δια να περιέρχωνται και να απατώσι τους απλουστέρους, και με πανουργίαν και δολιότητα να διαφθείρωσι την πίστιν και το σαδακάτι (=όρκος υποταγής) των αυτόθι ρεαγιάδων της κραταιάς βασιλείας, δια τούτο εντελλόμεθα και τη ιερότητί σου σφοδρώς, να δίδουν είδησιν ευθύς προς την ιερότητά σου, διατί αλλέως θέλουν παιδευθή μεγάλως ύστερον με μεγάλην σφοδρότητα, και όπου εύρης τοιούτον κακοκαλόγηρον οπού να είναι το γένος του και η πατρίς του και η πολιτεία του άγνωστος και αφανής, και οπού να περιέρχηται χωρίς σενέτια (=πιστοποιητικά έγγραφα), ευθύς να τον αλυσοδέσης και ασφαλώς με άνθρωπόν σου σιδηροδέσμιον να τον εξαποστέλλης προς ημάς ενταύθα εις βασιλεύουσαν χωρίς αναβολήν η απροσεξίαν σου όντας βέβαιος ότι αν εις κανένα μέρος της επαρχίας σου περιέρχηται τοιούτος καλόγηρος και δεν τον πιάση η ιερωσύνη σου, τότε απροκριματίστως θέλεις πάθει όσα μήτε στοχάζεσαι, δια την αμέλειάν σου ταύτην, χωρίς κανένα έλεος, και θέλεις μετανοεί ανωφελώς.»


Επιστολή δεύτερη

3«Προκόπιος ελέω θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

» Ιερώτατε μητροπολίτα Παροναξίας, υπέρτιμε και έξαρχε παντός Αιγαίου Πελάγους, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών μετριότητος, κυρ Νεόφυτε, χάρις είη σοι και ειρήνη παρά Θεού. [...] να περιεργάζεσαι μήπως εκ μέρους των πολεμίων προχωρέση εις τους αυτόθι χριστιανούς επαρχιώτας σου εγγράφως η αγράφως κανένα ζιζάνιον, και αν φανή κανένα τοιούτον, ευθύς και χωρίς τινος αναβολής καιρού να πιάνης τον τοιούτον κακόν άνθρωπον, και τα τοιαύτα εξωλέστατα γράμματα, με είδησιν των αυτόθι ζαμπητάδων (=Τούρκων χωροφυλάκων)γράφοντες προς ημάς εν τάχει και ασφαλώς τα περί της υποθέσεως ταύτης, και προσέτι εις οποίον μέρος της επαρχίας σου εύρης κανένα καλόγηρον αφανή και αγνώριστον πόθεν είναι και διατί περιέρχεται, και χωρίς να έχη εις χείρας του η ημέτερα η αρχιερατικά γράμματα, ευθύς κατά τον προσταλέντα σοι πέρυσι υψηλόν βασιλικόν προσκυνητόν ορισμόν, να τον πιάνης και σιδηροδέσμιον ασφαλώς να τον εξαποστέλλης ενταύθα εις Κωνσταντινούπολιν με άνθρωπόν σου προς ημάς, δια γράμματός σου δηλωτικού της κακίας του, δια να τον εμφανίσωμεν και τον εγχειρίσωμεν εις υψηλήν Πόρταν.

» Ο Κωνσταντινουπόλεως Προκόπιος και εν Χριστώ αδελφός.» (κ.λπ.)


Επιστολή Τρίτη
3«Νεόφυτος ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός πατριάρχης.

» Ιερώτατε μητροπολίτα Παροναξίας, υπέρτιμε και έξαρχε παντός Αιγαίου πελάγους, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών μετριότητος, κυρ Νεόφυτε, και εντιμότατοι κληρικοί, ευλαβέστατοι ιερείς, χρήσιμοι γέροντες και προεστώτες και λοιποί απαξάπαντες ευλογημένοι χριστιανοί της επαρχίας ταύτης, τέκνα ημών εν Κυρίω αγαπητά, χάρις είη υμίν άπασι και ειρήνη παρά Θεού και παρ'ημών ευχή, ευλογία και συγχώρησις. [...] ομού με την άδειαν της πατριαρχείας μας έχοντες χρέος απαραίτητον το προς τους πολυχρονίους αυθέντας μας (= Σουλτάνους) σαδακάτι, εγράψαμέν σοι σφοδρώς περί των ανωτέρω καθώς και εις όλους τους αρχιερείς πλατύτερον και διεξοδικώτερον, με το να ηκούσαμεν ήδη ότι εις τα αυτόθι περιέρχονται μερικά κουρσαρικά πλοία εχθρών της κραταιάς βασιλείας και αητήττου. (Σ.σ. Εννοεί τον Ρωσικό στόλο, που είχε ως βάση του την Πάρο. Στο στόλο αυτό υπηρετούσε ως αξιωματικός ο Λάμπρος Κατσώνης, ο οποίος το 1789 ηγήθηκε απελευθερωτικού κινήματος ως στόλαρχος στο Αιγαίο.)

» Δια τούτο και αύθις γράφοντες δια της παρούσης ημετέρας πατριαρχικής και συνοδικής επιστολής εντελλόμεθα η αρχιερωσύνη σου με αδιάκοπον αγρυπνίαν να περιεργάζησαι, να ερευνάς και να εξετάζης εμμέσως και αμέσως κρυφίως και φανερώς οπού να μην τύχη και κανένας των επαρχιωτών σου δελεαζόμενος μόνον και μόνον από αισχροκέρδειαν, υπάγη εις την δούλευσιν των ρηθέντων εχθρικών πλοίων (σ.σ του Ρωσικού στόλου)η μήπως εκ μέρους των πολεμίων προσχωρήση εις τους αυτόθι επαρχιώτας σου χριστιανούς εγγράφως η αγράφως κανένα ζιζάνιον η εν συντόμω ακολουθήση κανένα τι εναντίον της υψηλής θελήσεως των πολυχρονίων αυθεντών μας και ερευνώντας περί τούτου με λεπτομερή ακρίβειαν να εξετάζης επιμελώς να μην τύχη, ο μη γένοιτο, και προσχωρήση κανένας με τρόπον μετασχηματισμένον η άλλως πως επί ματαίω σκοπώ του να απατήση και να δελεάση τάχα κανένα των πιστών χριστιανών η και αν φανή κανένας τοιούτος, ευθύς και χωρίς αναβολήν καιρού να πιάνης τον τοιούτον μάταιον άνθρωπον, και τα τοιαύτα άκαρπα γράμματα, γράφοντας προς ημάς εν τάχει και ασφαλώς περί της υποθέσεως ταύτης· ει και προσέτι, εις οποίον μέρος της επαρχίας του εύρης κανένα καλόγηρον αφανή και αγνώριστον, μη έχοντα εις χείρας του ημέτερα πατριαρχικά γράμματα συστατικά η δηλωτικά της αιτίας δια την οποίαν περιφέρεται εις τα αυτόθι, ευθύς κατά τον προ δύο χρόνων προσταλέντα σοι υψηλόν βασιλικόν προσκυνητόν ορισμόν, να τον πιάνης και σιδηροδέσμιον να τον εξαποστέλλης ασφαλώς εις Κωνσταντινούπολιν με γιασακτζήν σου, η άνθρωπόν σου, γράφοντας προς ημάς εις πλάτος περί αυτού, οπού να τον εμφανίζωμεν και να τον εγχειρίζωμεν και ημείς εις την υψηλήν Πόρταν·

 Και απλώς ειπείν να προσέχης καλώς όπου αν τύχη και ήθελεν ακολουθήσει καμμία οποιαδήποτε υπόθεσις εις τα αυτόθι, όπου πρέπει να αναφερθή εις την υψηλήν Πόρταν αμέσως κατά το δουλικόν σου χρεωστούμενον σαδακάτι να την φανερώσης προς ημάς δια γράμματός σου, οπού και ημείς να το αναφέρωμεν προς τους πολυχρονίους ημών αυθέντας· ει και αν τυχόν ήθελεν ευρεθή κανένας οπού, ο μη γένοιτο, εκτρεπόμενος της ευθείας οδού και της απαιτουμένης πίστεως, ήθελε φερθή αγνωμόνως, ει και επιχειρισθή κανένα τι εναντίον της υψηλής βουλής και θελήσεως ο τοιούτος απροκριματίστως θέλει παιδευθή με όλην την προσήκουσαν παιδείαν, ως υπεύθυνος και παραβάτης και αυτών των θείων εντολών·

Ο Κωνσταντινουπόλεως Νεόφυτος και εν Χριστώ αδελφός.» (κ.λπ.)


Επιστολή τέταρτη

3«Νεόφυτος ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

  Ιερώτατε μητροπολίτα Παροναξίας, υπέρτιμε και έξαρχε παντός Αιγαίου πελάγους, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών μετριότητος, κυρ Νεόφυτε, και εντιμότατοι κληρικοί [...] διο οφείλομεν πάντες να πειθαρχώμεν και να υποτασώμεθα και όσαις δυνάμεσι να δουλεύωμεν πιστώς και της χρείας καλούσης να εκχέωμεν το ίδιον αίμα και τοιούτου όντος του χριστιανικού επαγγέλματος, έχετε χρέος να επαγρυπνήτε αεί, μήποτε περιέρχωνται λεληθότως εις τα αυτόθι αγνώριστοι, εν σχήματι καλογήρων μη εχόντων όλως συστατικά αρχιερατικά γράμματα των μερών εκείνων, αφ'ων ανεχώρησαν, η άλλοι υποκρινόμενοι ότι εισί ιατροί και έμποροι, υποσπείροντες λόγους δολίους και εναντίους τη αμωμήτω ημών πίστει, και τη οφειλομένη υποταγή προς το επικείμενον ημίν υψηλόν και κραταιόν δοβλέτι και έχοντες μεθ'εαυτών εντετυπωμένα έγγραφα και άλλα εξωλέστατα βιβλίδια διερεθίζοντες παρακινώσι τους ευήθεις και απλουστέρους των χριστιανών, δελεάζοντες εκείνους δια να κατακρημνίσωσι και να φέρωσιν εις την εαυτών απώλειαν, εξομοιούντες εαυτοίς αντάρτας και αποστάτας. Των τοιούτων τοίνυν τα θολερά νάματα ως ψυχοφθόρα, ως κόλασιν αιώνιον προξενούντα, να αποφεύγετε και να βδελύττεσθε· "πας γαρ ο αντιτασσόμενος τη εξουσία τη του Θεού διαταγή ανθέστηκεν, οι δε ανθεστηκότες εαυτοίς κρίμα λήψονται και τιμωρίαν ατελεύτητον", τους οπωσδήποτε δε φωραθέντας τοιούτους απατεώνας και δολίους και υποσπείροντας λόγους ανταρσίας η εντετυπωμένα έγγραφα, και άλλα κατά την πονηράν αυτών επίνοιαν εξωλέστατα βιβλιάρια, να φροντίζητε εις το να κρατώνται και να καθυποβάλλωνται εις ειρκτάς και φυλακάς, και να μένωσι περιωρισμένοι εν τηρήσει δημοσία και αμέσως να αναγγείλητε υμίν εν αληθείαις, δια κοινής ενυπογράφου αναφοράς, δηλοποιούντες το δράμα (= σύλληψη) των τοιούτων εξωλεστάτων, και τα ονόματα αυτών, δια να αναφέρωμεν και ημείς κατ'οφειλήν απαραίτητον τοις πολυχρονίοις και ευμενεστάτοις υμών αυθένταις· έργον έχοντες μετά σπουδής και προσοχής μεγάλης, ίνα μη τις απατηθή εκ των τοιούτων, επειδή όσοι έφθασαν να δελεασθώσιν εξ αβουλίας η απροσεξίας περιέπεσον εις τα βάραθρα της απωλείας και έπαθον ου μόνον σωματικώς αλλά και ψυχικώς, και ουκ εστιν εκείνοις παρά Θεού ιλασμός και σωτηρία.


Ο Κωνσταντινουπόλεως Νεόφυτος και εν Χριστώ αδελφός.» (κ.λπ.)

Μητροπολίτης Ιωαννίνων κατά «κακούργων» Σουλιωτών

3«Ευγενείς προεστώτες και λοιποί κάτοικοι της Πάργας, σας εύχομαι και σας ευλογώ πατρικώς.

» Ένας καλός και άγρυπνος ποιμήν χρεωστεί να προφυλάττη πάντοτε τα πρόβατά του από κρημνούς, βράχους και άγρια θηρία, και τότε τα κερδίζει και τα χαίρεται· και εγώ λοιπόν ως καλός ποιμήν των λογικών μου προβάτων χρεωστώ να προφυλάττω αυτά πάντοτε από πάσαν βλάβην και απώλειαν· και άλλοτε σας έγραψα, και προφορικώς, όταν απέρασα από την πατρίδα σας,ωμίλησα και σας εσυμβούλευσα πνευματικώς και πατρικώς να τραβήξετε χέρι από τους Σουλιώτας, να μη τους δίδετε καμμίαν βοήθειαν, ούτε εις τον τόπον σας να τους δέχησθε, επειδή είναι κακούργοι και φερμανλίδες (= επικηρυγμένοι) από το δοβλέτι, και όποιος δέχεται τοιούτους κακούργους πίπτει και αυτός εις την ιδίαν οργήν του υψηλού δοβλετίου, και εις το τέλος αφανίζεται από το πρόσωπον της γης.

» Σεις όμως, η από ανοησίαν σας η ισχυρογνωμίαν σας η ξένας κακάς συμβουλάς παρακινούμενοι, δεν εδώκατέ ποτε ακρόασιν και κλίσιν εις τας πατρικάς και σωτηριώδεις δια την πατρίδα σας νουθεσίας μου· ακούτε και ακολουθάτε, ως μανθάνω, τας συμβουλάς του (σ.σ αγωνιστή Χριστόφορου) Περραιβού, ο οποίος σας απατά, δεν ηξεύρετε, ότι αυτός με κάποιον Ρήγαν Θεσσαλόν (= Φεραίον) και άλλους μερικούς παρομοίους λογιωτάτους συνεννοημένοι με τους Φραντζέζους εσκόπευον να κάμνουν επανάστασιν κατά του κραταιοτάτου Σουλτάνου; Αλλ'ο μεγαλοδύναμος θεός τους επαίδευσε κατά τας πράξεις των με τον θάνατον, οπού τους έπρεπε, μόνος δε ο Περραιβός εσώθη δια τας ιδικάς σας αμαρτίας· λοιπόν, αν θέλητε την σωτηρίαν και ευτυχίαν σας, τραβάτε χέρι, ως προείπα, από την φιλίαν των Σουλιωτών και συμβουλάς του Περραιβού, και ζητήσατε το γρηγορώτερον την χάριν και σκέπην του υψηλοτάτου Βεζύρη (=Αλή Πασσά), την οποίαν ελπίζω να την λάβετε, επειδή, όταν ιδώ την μετάνοιάν σας, θέλει προσπέσω εις τα γόνατά του να τον παρακαλέσω να συγχωρήση τα απερασμένα σφάλματά σας, οπού αρνηθήκατε την συμφωνίαν οπού εκάμετε με την υψηλότητά του, και είμαι βέβαιος ότι δεν θα πέση κάτω ο ριτζάς μου (=η διαταγή μου)· εάν όμως μείνητε αμετανόητοι, καθώς έως τώρα, τότε ο Θεός μέλλει να σας παιδεύση δια την παρακοήν σας, και το κρίμα των φαμελιών σας ας ήναι εις τον λαιμόν σας και εις τούτον και εις τον άλλον κόσμον· εγώ το πνευματικόν και πατρικόν χρέος το έκαμα, όθεν δεν σας μένει πλέον κανένα παράπονον εναντίον μου και υγιαίνετε.

 Ιωάννινα 1801, Ιουλίου 5.

 Ιερόθεος Μητροπολίτης Ιωαννίνων και εν Χριστώ ευχέτης.»



Ο αφορισμός των Ελλήνων αρματολών το 1805

[Το συνοδικό αυτό αφοριστικό του πατριάρχη Καλλινίκου έχει ημερομηνία αωε (1805), Οκτωβρίου κε (25).]

3«Καλλίνικος ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

» Θεοφιλέστατε αρχιεπίσκοπε Δημητζάνης, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών μετριότητος, κυρ Φιλόθεε, και εντιμότατοι κληρικοί, ευλαβέστατοι ιερείς και τίμιοι προεστώτες και δημογέροντες και κοτζαμπασίδες και πρόκριτοι και λοιποί απαξάπαντες ευλογημένοι χριστιανοί της επαρχίας ταύτης, τέκνα εν Κυρίω ημών αγαπητά, χάρις είη υμίν και ειρήνη παρά Θεού. Η κραταιοτάτη και ευεργετικωτάτη εις ημάς βασιλεία, το δικαιότατον και πολυχρονιώτατον δοβλέτι, με το να προνοήται πάντοτε δια την ησυχίαν και καλήν κατάστασιν όλων των υπηκόων και πιστών ραγιάδων, όπου είναι υποκείμενοι εις την βασιλικήν του επικράτειαν και με το να επαγρυπνή και προστάζη με πάσαν δύναμιν όλους τους ηγεμόνας και κυβερνήτας, όπου ευρίσκονται εις κάθε χώραν και τόπον δια να έχουν μεγάλην επιστασίαν και προσοχήν εις εκείνα, οπόσα αρμόζουν εις εξολόθρευσιν και τέλειον αφανισμόν των κακοποιών ανθρώπων και εις εκείνα οπού συγχύζουσι και προξενούν ταραχήν εις την κοινήν και την κατά μέρος ασφάλειαν δια την αποφυγήν της δεινής τιμωρίας και παιδεύσεως, τας οποίας είναι απαραίτητον να πάθωσι και δοκιμάσωσι όσοι από εσάς φέρονται εναντίοι της υψηλής προσταγής από κακοπροαίρετον γνώμην τους. [ ...;]

» Και κατά το παρόν με το να εβεβαιώθη η κραταιοτάτη βασιλεία και το υψηλόν δοβλέτι, ότι πολλοί κακοποιοί κλέπται από τους ιδίους μωραΐτας παραφυλάττουν εις ταις στράταις και σκοτώνουν κρυφίως και με απάτην τους διαβάτας και άλλοι πάλιν αυθαδώς με όπλα και άρματα αντιστέκονται μετά των σεϊμένιδων. Από το άλλο μέρος πολλοί από τους κοτζαμπασίδες και δημογέροντας (χωρίς να έχετε είδησιν εσείς οι ιερωμένοι, ως είμεθα βέβαιοι) με μίαν πρόφασιν, ότι εις τον τάδε καζάν εφάνησαν κλέπται και εσκότωσαν τον τάδε διαβάτην και ακολούθως δια να ταιριαχθώσιν εδόθησαν τόσα άσπρα και άλλοτε πάλι λέγουν ότι οι κλέπται έπιασαν τον τάδε άνθρωπον εις την στράταν και τον επήραν σκλάβον και δια την εξαγοράν του εδόθησαν τόσα άσπρα και με αυτάς τας αιτίας χαρατζώνουσι με πλήθος άσπρων τους πτωχούς ραγιάδες, χωρίς έλεος και καμμίαν συνείδησιν και κερδίζουν άσπρα ασεβώς και παρανόμως και κάνουσι τον εαυτόν τους όμοιον με τους κακοτρόπους κλέπτας και, δια να είπωμεν καλύτερα, χειρότερον από αυτούς και νομίζουσιν ένα τυχερόν εύρημα το να είναι οι κλέπται, δια τα εδικά τους τέλη και κέρδη, και ακολούθως όχι ότι δεν συμβοηθούσιν, αλλά και εκ του εναντίον κρυφίως και με τρόπους πλαγίους και μυστικούς γίνονται εμπόδιον εις την καταστροφήν και αφανισμόν αυτών των κακοποιών κλεπτών. Και επειδή κάθε πρόφασις και αιτία είναι αβέβαιος και ανεμπίστευτος, ότι δεν έχουν καμμίαν μετοχήν με τους κλέπτας οι μωραΐταις, ωσάν οπού ο Μωρέας από όλα τα μέρη κατά την φυσικήν κατάστασιν είναι περιτρυγισμένος με θάλασσαν και διατρέφει πάντοτε τους ιδίους μωραΐτας και με ευκολίαν φυλάττεται σίγουρα από κάθε διάφορον εμβασίαν των κακοποιών αυτών από τα έξω μέρη και το περισσότερον, οπού έχει και διωρισμένους δια περισσοτέραν φύλαξιν τόσους και τόσους μπελουκμπασίδες, τζερβετζίδες και άλλους καπομπασίδες εις κάθε πολιτείαν και χωρίον. [ ...;]

» α) Κεφάλαιον προστάζει ότι εις οποίον χωρίον η τζιφλίκι ευθύς οπού φανώσιν οι κλέπται, οι προεστώτες και δημογέροντες εκείνων των χωρίων φανερώνοντες εις τους κοτζαμπασίδες του καζά, εκεί οπού υποτάσσονται τα χωρία και τζιφλίκια, έχουσι χρέος οι κοτζαμπασίδες χωρίς αργοπορίαν να πιάνωσι τους τοιούτους κλέπτας και να τους δίδωσι εις τον βοϊβόνδαν και ζαπίτην (Τούρκους χωροφύλακες) και εις τους αγιάννηδες, από τους οποίους να αποστέλλωνται εις τον Μόρα βαλή πασιά εφέντην μας, δια να λάβωσι κατά νόμους τα επίχειρα της κακίας των. Ανίσως δε οι ρηθέντες προεστώτες και δημογέροντες του χωρίου και τζιφλικίου η οι κοτζαμπασίδες των καζάδων από αμέλειάν των ήθελε φανώσιν ενάντιοι εις την υψηλήν βασιλικήν προσταγήν, παραβλέποντες τους τοιούτους κακοποιούς κλέπτας, αφ'ου δοκιμάσωσι βαρυτάτην και μεγάλην ζημίαν εις άσπρα θέλει θανατωθώσι με σκληρόν και πικρόν θάνατον, δια να γίνουν και παράδειγμα εις όλους. [ ...;]

» β) Όλοι οι κοτζαμπασίδες του καθ'ενός καζά έχουσι χρέος να βάλωσιν όλους τους ευρισκομένους ραγιάδες εις τα χωρία και τζιφλίκια εις τους αναμεταξύ των κεφιλεμέδες, ώστε οπού να υπόσχεται ο ένας δια τον άλλον, και από τους κοτζαμπασίδες να πέρνωνται ιδιοχείρως γεγραμμένοι κεφιλεμέδες και να απερνούν εις το σιγκίλλι του ιερού μεχκαμέ της Τριπολιτζάς.

» γ) Το εναντίον δε μεταξύ εις αυτούς τους κεφιλεμέδες, οποίος από τους ραγιάδες ήθελε φανή κλέπτης και κακοποιός, ο μητροπολίτης εκείνος όπου ορίζει τον καζάν εκείνον, από τον οποίον ευγαίνουν οι κλέπται, θέλει αποδιωχθή από την επαρχίαν του, με απόφασιν κατά το παλαιόν υψηλόν φερμάνι, ότι να μην πέρνη ποτέ άλλην επαρχίαν.

» δ) Κατά τον κεφιλεμέ οπού ήθελε γένη, οποίος από τους ραγιάδες ήθελε σκοτώση κανένα άπταιστον, οι πρώτοι κοζαμπασίδες του καζά εκείνου η του χωρίου η τζιφλικίου, οπού ήθελε γένη ο φόνος, έχουσι χρέος να παραστήσωσι τον φονέα, παραδίδοντές τον εις τον βοϊβόνδαν και αγιάννηδες, από τους οποίους να στέλλεται ο φονεύς με ιλάμι της ιεράς κρίσεως εις τον υψηλότατον πασιά εφέντην μας.

» ε) Τα πράγματα και υπάρχοντα του φονέως με ίζινι της ιεράς κρίσεως, να πωλώνται και να δίδωνται εις τους κληρονόμους του σκοτωμένου· αν ίσως και ο φονεύς εκείνος δεν ήθελεν έχει πράγματα και μούλκια, πρέπει εκείνοι οπού ευρίσκονται εις τον καζάν εκείνου η εις το χωρίον η εις το τζιφλίκι, εις το οποίον έγινε ο φόνος δια δυσώπησιν και ανάπαυσιν των κληρονόμων του φονευθέντος θέλει αποδοθή και η τιμή του αίματος και να δίδουν και υπόσχεσιν ότι ανίσως και ο φονεύς εκείνος ήθελε φύγει να μη γυρίση εις το εξής πώποτε οπίσω εις τον καζάν εκείνον η εις το χωρίον η εις το τζιφλίκιον. [...]



Λαϊκή ξυλογραφία του ιη΄ αι., που παριστάνει τη σύλληψη κατόπιν προδοσίας υου ασθενούντος αρματολού Κατσαντώνη από τους Τούρκους. Η καταδίωξη και εξόντωσή του επιτεύχθηκε λίγους μήνες μετά τον αφορισμό των αρματολών από το Πατριαρχείο. Στο βάθος ο λαϊκός καλλιτέχνης εικονίζει τον καταδότη του ήρωα, μοναχό Καρδερίνη.

» Ανίσως όμως καθένας από σας δια την πλεονεξίαν του, δια να ωφελή τον εαυτόν του, κατατυραννή ασεβώς και βασανίζη τους πτωχούς ραγιάδες με παράνομα και άδικα χαράτζια και παρσίματα και νομίζη ένα τυχηρόν εύρημα δια τα χωριστά άλλα τέλη το να ευρίσκωνται κακοποιοί εις αυτήν την λησταρχικήν ζωήν, και χαίρωνται εις τα φονικά, και προδίδουν τους ανθρώπους δια να σκοτώνωνται, ούτος θέλει πέση εις τας πολιτικάς παιδείας και εις τας εκκλησιαστικάς ημών κατάρας και αφορισμούς καθώς και συνοδικώς γράφοντες αποφαινόμεθα εναντίον εις τους τοιούτους, ότι όταν εις το εξής δεν ήθελε κάμωσι με προθυμίαν και μεγάλην υπομονήν, κατά τας σταλείσας υψηλάς βασιλικάς προσταγάς και φερμάνια και δεν ήθελε παύσωσιν από τας τοιαύτας ασυγχώρητους κακίας και πονηρίας, υπάρχωσιν αφωρισμένοι, κατηραμένοι και ασυγχώρητοι, και μετά θάνατον άλυτοι, και τυμπανιαίοι και πάσαις ταις πατριαρχικαίς και συνοδικαίς αραίς υπεύθυνοι και ένοχοι του πυρός της γεέννης, και τω αιωνίω αναθέματι υπόδικοι· όθεν, δια να μην πάθετε τα τέτοια μισητά και αποτρόπαια, ποιήσατε ως γράφομεν εξ αποφάσεως· η δε του Θεού χάρις είη μεθ'υμών.

» αωε (1805). Οκτωβρίου κε (25).

Κωνσταντινουπόλεως Καλλίνικος και εν Χω αδελφός και ευχέτης» κ.τ.λ.


Ο αφορισμός της Μπουμπουλίνας

[Πρόκειται για τον αφορισμό της ηρωίδας από τον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε , που έλαβε χώρα τον Οκτώβριο του 1820. Επίσημη αφορμή για την πράξη αυτή φέρεται μία κληρονομικής φύσεως οικογενειακή διαφορά μεταξύ των δύο υιών του δευτέρου συζύγου της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας και των προγονών της Γιάννη και Παντελή Μπούμπουλη με την ίδια. Το Πατριαρχείο αντί άλλης μεσολαβητικής ενέργειας επέβαλε σφοδρό επιτίμιο στη Σπετσιώτισσα καπετάνισσα και αγωνίστρια. Η αυστηρότητα αυτής της απόφασης, που καθίσταται πρόδηλη και από τη λεκτική της διατύπωση, υπεμφαίνει, ότι τα βαθύτερα αίτια που την προκάλεσαν θα πρέπει να αποδοθούν στις πολιτικές συνεργασίες του Φαναρίου με την Υψηλή Πύλη.]

3«Γρηγόριος ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

» Ιερώτατε Μητροπολίτα Ναυπλίου και Άργους και υπέρτιμοι, ευλαβέστατοι ιερείς, τιμιώτατοι κοτζαμπασίδες και χρήσιμοι προεστώτες της επαρχίας ταύτης και της νήσου Σπέτζης, χάρις είη υμίν και ειρήνη παρά Θεού. [...] αποφαινόμεθα συνοδικώς μετά των περί ημάς ιερωτάτων Αρχιερέων και υπερτίμων, των εν αγίω Πνεύματι αγαπητών ημών αδελφών και συλλειτουργών, ίνα η ρηθείσα Λασκαρίνα, αν μη, άμα το ακούσαι και ιδείν το παρόν ημών συνοδικόν γράμμα, τον Θεόν φοβηθείσα και την αιώνιον κόλασιν εν νω θεμένη, [...] και οι γιγνώσκοντες τους έχοντας και κρύπτοντας πράγματα η άσπρα του αποθανόντος, [...] οποίοι αν ώσιν, άνδρες η γυναίκες, συγγενείς η ξένοι, ομού αφωρισμένοι υπάρχωσι, και κατηραμένοι, και ασυγχώρητοι, και μετά θάνατον άλυτοι, και τυμπανιαίοι· αι πέτραι και ο σίδηρος λυθείησαν, αυτοί δε μηδαμώς· κληρονομήσειαν την λέπραν του Γιεζή και την αγχόνην του Ιούδα, στένοντες είεν και τρέμοντες επί της γης ως ο Κάιν, η οργή του Θεού είη επ'αυτούς, έχοντες και τας αράς πάντων των απ'αιώνος αγίων και των οσίων τριακοσίων δέκα και οκτώ θεοφόρων Πατέρων. Η δε ρηθείσα Λασκαρίνα προφανώς ελεγχομένη και τη πεισμονή αυτής εμμένουσα υπάρχοι και έξω της του Χριστού Εκκλησίας, μηδείς εκκλησιάσοι αυτήν, η αγιάσοι, η θυμιάσοι, η αντίδωρον αυτή διδώ, έως ποιήση ως γράφομεν και τότε συγχωρηθήσεται.

 αωκ (1820) εν μηνί Οκτωβρίω· ινδικτιώνος θ .
 Ο Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος. Ο Καισαρείας Μακάριος, ο Νικαίας Μακάριος, ο Θεσσαλονίκης Ιωσήφ, ο Τυρνάβου Ιωσήφ, ο Κυζίκου Γρηγόριος, ο Σίφνου Σαμουήλ.»



Ύβρεις Π.Π. Γερμανού κατά Δικαίου-Παπαφλέσσα

3«Όθεν οι μεν Πελοποννήσιοι έμειναν εν αμηχανία περί του πρακτέου, βλέποντες το παράκαιρον και ανέτοιμον· ο δε Δικαίος, άνθρωπος απατεών και εξωλέστατος, περί μηδενός άλλου φροντίζων ειμή τίνι τρόπω να ερεθίση την ταραχήν του Έθνους, δια να πλουτίση εκ των αρπαγών, τους εβεβαίωνεν, ότι είναι τα πάντα έτοιμα.» (Παλαιών Πατρών Γερμανού, «Απομνημονεύματα», σελ. 21.)


Άγιον Όρος κατά Εμμανουήλ Παπά

[Έγγραφο των ηγουμένων των δεκαεννέα υπολοίπων μονών του Αγίου Όρους προς τους μοναχούς της Μονής Εσφιγμένου.]

3«Εις την πανοσιότητά σας, άγιοι πατέρες του ιερού κοινοβίου Εσφιγμένου. Χθες ο ενδοξότατος ημών Χασεκή αγάς μας σας έγραψε μουρασελέν, δια να πιάσετε ενέχειρον τον Άρχοντα Παπάν (=Εμ. Παπάς, έμπορος, αρχηγός της Επανάστασης των Ελλήνων της Μακεδονίας) και τους λοιπούς, καθώς και ο ίδιος σας έγραψε. Λοιπόν σας γράφομεν και ημείς οι των είκοσι ιερών μοναστηρίων Προϊστάμενοι, οι εν τη Ιερά Συνάξει, να κάμετε το ίδιον ομοφώνως, δηλαδή να μας τους φέρετε ενταύθα αναμφιβόλως και τους ζητούμεν από εσάς αφεύκτως. Και ιδού οπού στέλλομεν επίτηδες ανθρώπους, δια να τους πάρουν. Και όσοι ακολουθούν τον Άρχοντα από τους εντοπίους πατέρας, να τον αφήσουν και να επιστρέψουν εις τα κελλιά των. Ειδέ και φανούν παρήκοοι, θέλουν υποπέσει εις οργήν μεγάλην, και θέλουν χάσει και τα οσπίτιά των. Ομοίως και όσοι άλλοι πιασθούν έχουν να παιδεύωνται. Ταύτα προς είδησίν σας και εμμένομεν.

» 1821-18 Νοεμβρίου.


» Άπαντες οι εν τη Κοινή Συνάξει των δεκαεννέα ιερών μοναστηρίων του Αγίου Όρους Προϊστάμενοι.»

Πηγή: http://freeinquiry.gr/webfiles/pro.php?id=267



* * *
*

ΤΑ ΠΛΗΡΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΑΦΟΡΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821

ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟ Ε΄


Ο ΠΡΩΤΟΣ ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ

3 «ΓPHΓOPIOΣ

» Ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

» Ιερώτατε μητροπολίτα... υπέρτιμε και έξαρχε Πλαγηνών, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ, και ευγενέστατοι άρχοντες οι εν τη επαρχία ταύτη, αυτόχθονές τε και ημεδαποί, τιμιώτατοι πραγματευταί, χρησιμώτατοι πρόκριτοι των αυτόθι ευλογημένων ρουφετίων (συντεχνιών) και λοιποί απαξάπαντες ευλογημένοι Χριστιανοί εκάστης τάξεως και βαθμού, τέκνα εν Κυρίω ημών αγαπητά, χάρις είη υμίν και ειρήνη παρά Θεού. [... ]

» Όταν η αχαριστία είναι συνδεδεμένη και με πνεύμα κακοποιόν και αποστατικόν εναντίον της κοινής ημών ευεργέτιδος και τροφού κραταιάς και αηττήτου βασιλείας, τότε εμφαίνει και τρόπον αντίθεον, επειδή ουκ εστί, φησί, βασιλεία και εξουσία ει μη υπό Θεού τεταγμένη, και πας ο αντιτασσόμενος αυτή τη θεόθεν εφ'ημάς τεταγμένη κραταιά βασιλεία τη του Θεού διαταγή ανθέστηκεν. Αυτά τα δύο ουσιώδη και βασικά ηθικά και θρησκευτικά χρέη κατεπάτησαν με απαραδειγμάτιστον θρασύτητα και αλαζονείαν ο τε προσδιορισθείς της Μολδαυίας ηγεμών, ως μη ώφειλε, Μιχαήλ και ο Αλέξανδρος Υψηλάντης. [... ]

» Αυτός όμως, φύσει κακόβουλος ων, εφάνη τέρας έμψυχον αχαριστίας, και συμφωνήσας μετά του δραπέτου και φυγάδος Αλεξάνδρου Υψηλάντου, αμφότεροι απονενοημένοι επίσης, αλαζόνες, δοξομανείς η μάλλον ειπείν ματαιόφρονες, εκήρυξαν ελευθερίαν του γένους. Και με την φωνήν υφείλκυσαν και πολλούς των αυτόθι, διασπείραντες και αποστόλους εις διάφορα μέρη, δια να εξαπατήσωσι και να εφελκύσωσιν εις τον ίδιον της απωλείας κρημνόν και άλλους πολλούς των ομογενών μας.

» Δια να δυνηθώσι δε τρόπον τινά να ενθαρρύνωσι τους ακούοντας, μετεχειρίσθησαν και το όνομα της Ρωσσικής Δυνάμεως, προβαλλόμενοι ότι και αυτή είναι σύμφωνος με τους στοχασμούς και τα κινήματά των, πρόβλημα διόλου ψευδές και ανύπαρκτον, και μόνης της ιδικής των ματαιοφροσύνης αποκύημα, επειδή, ενώ το τοιούτον είναι αδύνατον ηθικώς και πολλής πρόξενον μομφής εις την ρωσσικήν αυτοκρατορίαν, και ο ίδιος ενταύθα εξοχώτατος πρέσβυς αυτής έδωκεν έγγραφον πληροφορίαν, ότι ουδεμίαν η είδησιν η μετοχήν έχει το ρωσσικόν κράτος εις αυτήν την υπόθεσιν, καταμεμφόμενος μάλιστα και αποτροπιαζόμενος του πράγματος την βδελυρίαν.

» Με τοιαύτας ραδιουργίας εσχημάτισαν την ολεθρίαν σκηνήν οι δύο ούτοι και οι τούτων συμπράκτορες φιλελεύθεροι, η μάλλον ειπείν μισελεύθεροι, και επεχείρησαν εις έργον μιαρόν, θεοστυγές και ασύνετον, θέλοντες να διαταράξωσι την άνεσιν και ησυχίαν των ομογενών μας, πιστών ρεαγιάδων της κραταιάς βασιλείας, την οποίαν απολαμβάνουσιν υπό την αμφιλαφή σκιαν αυτής με τόσα προνόμια ελευθερίας, όσα δεν απολαμβάνει άλλο έθνος υποτελές και υποκείμενον,τα τε άλλα και εις τα της θρησκείας μας κατ'εξοχήν, ήτις διεφυλάχθη και διατηρείται ασκανδάλιστος μέχρι της σήμερον επί ψυχική ημών σωτηρία.

» Αντί λοιπόν φιλελεύθεροι εφάνησαν μισελεύθεροι, αντί φιλογενείς και φιλόθρησκοι εφάνησαν μισογενείς, μισόθρησκοι και αντίθεοι, διοργανίζοντες, φευ, οι ασυνείδητοι με τα απονενοημένα κινήματά των την αγανάκτησιν της ευμενούς κραταιάς βασιλείας εναντίον των υπηκόων της ομογενών μας, και σπεύδοντες να επιφέρωσι κοινόν και γενικόν τον όλεθρον εναντίον παντός του γένους.

» Τοιαύτα τοίνυν ακούσαντες ημείς τε και πάσα η περί ημάς ιερά αδελφότης, και όλα τα ενταύθα μέλη του ευσεβούς ημών γένους εκάστης τάξεως, κατηφείας επλήσθημεν πολλής και καιρίας οδύνης και προήχθημεν υπό φιλοστοργίας πατρικής και προνοίας εκκλησιαστικής αμέσως εις το να εμπνεύσωμεν υμίν τα σωτήρια.

» Και δη γράφοντες εντελλόμεθα και παραγγέλλομεν τη αρχιερωσύνη σου, και ο ίδιος αμέσως και δια των υπαλλήλων σοι ηγουμένων, ιερομονάχων και πνευματικών πατέρων να διακηρύξης την απάτην των ειρημένων κακοβούλων ανθρώπων και να καταρτίσης τους υπό την πνευματικήν προστασίαν σου Χριστιανούς εκάστης τάξεως εις την διατήρησιν του πιστού ρεαγιαλικίου και της άκρας υποταγής και δουλικής ευπειθείας προς αυτήν την θεόθεν εφ'ημάς τεταγμένην κραταιάν βασιλείαν, να διαλύσης με τας πραγματικάς αποδείξεις της αληθείας τας πλεκτάνας των ολεθρίων εκείνων ανθρώπων και να τους αποδείξης κοινούς λυμεώνας και ματαιόφρονας, χωρίς μήτε η αρχιερωσύνη σου μήτε το λογικόν σου αυτό ποίμνιον να δώσητε εις τους λόγους των και εις τα κινήματά των καμμίαν προσοχήν, μάλιστα δε να τους μισήτε και να τους αποστρέφησθε, καθότι και η εκκλησία και το γένος τους έχει μεμισημένους, και επισωρεύει κατ'αυτών τας παλαμναιοτάτας αράς, ως μέλη σεσηπότα τους έχει αποκεκομμένους της καθαράς και υγιαινούσης χριστιανικής ολομελείας.

» Ως παραβάται των θείων νόμων και αποστολικών διατάξεων, ως καταφρονηταί του ιερού χρήματος της προς τους ευεργετήσαντες ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας, ως ενάντιοι των ηθικών και πολιτικών όρων, ως την απώλειαν των αθώων και ανευθύνων ομογενών μας ασυνειδήτως τεκταινόμενοι, αφωρισμένοι υπάρχουσι και κατηραμένοι και ασυγχώρητοι και άλυτοι μετά θάνατον και τω αιωνίω υπόδικοι αναθέματι και τυμπανιαίοι. Αι πέτραι, τα ξύλα και ο σίδηρος λυθείησαν, αυτοί δε μηδαμώς. Σχισθείσα η γη καταπίοι αυτούς, ουχ ως τον Δαθάν και Αβειρών, αλλά τρόπω δη τινι παραδόξω, εις θαύμα και παράδειγμα. Πατάξαι Κύριος αυτούς τω ψύχει, τω πυρετώ, τη ανεμοφθορία και τη ωχρά. Γενηθήτω ο ουρανός, ο υπέρ την κεφαλήν αυτών, χαλκούς, και η γη, η υπό τους πόδας αυτών, σιδηρά. Εκκοπείησαν αώρως της παρούσης ζωής και προσζημιωθείησαν και την μέλλουσαν. Επιπεσάτωσαν επί τας κεφαλάς αυτών κεραυνοί της θείας αγανακτήσεως. Είησαν τα κτήματα αυτών εις παντελή αφανισμόν και εις εξολόθρευσιν. Γεννηθήτωσαν τα τέκνα αυτών ορφανά και αι γυναίκες αυτών χήραι. Εν γενεά μια εξαλειφθείη το όνομα αυτών μετ'ήχου, και ου μη μένοι αυτοίς λίθος επί λίθου. Άγγελος Κυρίου καταδιώξαι αυτούς εν πυρίνη ρομφαία, έχοντας και τας αράς πάντων των απ'αιώνος αγίων και των οσίων και θεοφόρων πατέρων, και αυτοί και όσοι τοις ίχνεσιν αυτοίς κατηκολούθησαν αμεταμελήτως, η κατακολουθήσωσι του λοιπού.

» Τοιαύτα καταρώμεθα κατ'αυτών, κρουνούς δακρύων εκ των οφθαλμών ημών αφιέντες και πλήρεις αγανακτήσεως δικαίας υπάρχοντες.

» Επειδή δε προς τοις άλλοις εγνώσθη, ότι το σατανικόν της δημεγερσίας φρόνημα νοήσαντες και εταιρείαν (=Φιλική Εταιρεία) τοιαύτην συστησάμενοι προς αλλήλους συνεδέθησαν και με τον δεσμόν του όρκου, γινωσκέτωσαν, ότι ο όρκος αυτός είναι απάτης, είναι αδιάκριτος και ασεβής,όμοιος με τον όρκον του Ηρώδου, όστις, δια να μη φανή παραβάτης του όρκου του, απεκεφάλισεν Ιωάννην τον Βαπτιστήν. Αν ήθελεν αθετήσει τον παράλογον όρκον, τον οποίον επενόησεν η άλογος επιθυμία του, έζη τότε βέβαια ο θείος Πρόδρομος, ώστε ενός παραλόγου όρκου επιμονή έφερε τον θάνατον του Προδρόμου. Η επιμονή άρα του όρκου εις διατήρησιν των υποσχεθέντων παρά της φατρίας ταύτης, πραγματευομένης ουσιωδώς την απώλειαν ενός ολοκλήρου γένους, πόσον είναι ολεθρία και θεομίσητος, είναι φανερόν· εξ εναντίας η αθέτησις του όρκου αυτού, απαλλάττουσα το γένος εκ των επερχομένων απαραμυθήτων δεινών, είναι θεοφιλής και σωτηριώδης.

» Δια τούτο τη χάριτι του παναγίου Πνεύματος έχει η εκκλησία διαλελυμένον τον όρκον αυτών και αποδέχεται και συγχωρεί εκ καρδίας τους μετανοούντας και επιστρέφοντας και την προτέραν απάτην ομολογούντας και το πιστόν του ρεαγιαλικίου αυτών εναγκαλιζομένους, ειλικρινώς αποτείνοντες δε τον λόγον ιδίως και προς την αρχιερωσύνην σου αποφαινόμεθα, εάν μη βαδίσης εις όσα εν Πνεύματι αγίω παραινούμεν δια του παρόντος εκκλησιαστικώς, εάν δεν δείξης εν έργω την επιμέλειάν σου και προθυμίαν εις την διάλυσιν των σκευωριών, εις την αναστολήν των καταχρήσεων και αταξιών, εις επιστροφήν των πλανηθέντων, εις την άμεσον και έμμεσον καταδρομήν και εκδίκησιν των επιμενόντων εις τα αποστατικά φρονήματα, εάν δεν συμφρονήσης τη εκκλησία και ενί λόγω εάν καθ'οιονδήποτε τρόπον κατενεχθής κατά της κοινής ημών ευεργέτιδος κραταιάς βασιλείας, σε έχομεν αργόν πάσης αρχιεροπραξίας και τη δυνάμει του αγίου Πνεύματος έκπτωτον του βαθμού της αρχιερωσύνης και των ιερών περιβόλων απόβλητον και της θείας χάριτος γεγυμνωμένον και τω πυρί της γεέννης ένοχον, ως την απώλειαν του γένους ημών αιρεσάμενον και προτιμήσαντα.

» Ούτω τοίνυν, αγαπητοί αδελφοί, ανανήψατε προς Θεού και ποιήσατε καθώς εκκλησιαστικώς υμίν γράφοντες κελευόμεθα, ότι περιμένομεν κατά τάχος την αισίαν των γραφομένων εκτέλεσιν, ίνα και η του Θεού χάρις και το άπειρον έλεος είη μετά πάντων υμών.

» αωκα (1821), εν μηνί Μαρτίω.

» Υπεγράφη συνοδικώς επί της αγίας Τραπέζης παρά της ημών μετριότητος, και της μακαριότητάς του (Ιεροσολύμων) και πάντων των αγίων αρχιερέων. »



Ο ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ

3 «ΓPHΓOPIOΣ

» Ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

«Οι καθ'ημάς αγιωτάτω, πατριαρχικώ, αποστολικώ και οικουμενικώ θρόνω υποκείμενοι ιερώτατοι μητροπολίται και υπέρτιμοι και θεοφιλέστατοι αρχιεπίσκοποί τε και επίσκοποι, εν αγίω Πνεύματι αγαπητοί αδελφοί και συλλειτουργοί, και εντιμότατοι κληρικοί της καθ'ημάς του Χριστού Εκκλησίας και εκάστης επαρχίας. Ευλαβέστατοι ιερείς και οσιώτατοι ιερομόναχοι, οι ψάλλοντες εν ταις εκκλησίαις της Πόλεως, του Γαλατά και όλου του Καταστένου και απανταχού, και λοιποί απαξάπαντες ευλογημένοι Χριστιανοί, τέκνα εν Κυρίω ημών αγαπητά, χάρις είη υμίν και ειρήνη παρά Θεού, παρ'ημών δε ευχή, ευλογία και συγχώρησις!

» Η πρώτη βάσις της ηθικής, ότι είναι η προς τους ευεργετούντας ευγνωμοσύνη, είναι ηλίου λαμπρότερον. Και όστις ευεργετούμενος αχαριστή είναι ο κάκιστος των ανθρώπων. Αυτήν την κακίαν βλέπομεν πολλαχού στηλιτευομένην και παρά των ιερών γραφών και παρ'αυτού του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού ασυγχώρητον, καθώς έχομεν το παράδειγμα του Ιούδα. Όταν δε η αχαριστία είναι συνωδευμένη και με πνεύμα κακοποιόν και αποστατικόν εναντίον της κοινής ημών ευεργέτιδος και τροφού, κραταιάς και αηττήτου βασιλείας [=τον Σουλτάνο], τότε εμφαίνει και τρόπον αντίθεον, επειδή ουκ εστί, φησί, βασιλεία και εξουσία ειμή "υπό Θεού τεταγμένη". Όθεν και πας ο αντιταττόμενος αυτή τη θεόθεν εφ'ημάς τεταγμένη κραταιά βασιλεία, τη του Θεού διαταγή ανθέστηκεν. [...]

» Και τα δύο ταύτα ουσιώδη και βάσιμα ηθικά θρησκευτικά χρέη κατεπάτησαν με απαραδειγμάτιστον θρασύτητα και αλαζονείαν ότε προσδιορισθείς της Μολδαυΐας ηγεμών, ως μη ώφειλε Μιχαήλ, και ο του γνωστού αγνώμονος, και φυγάδος Υψηλάντου αγνώμων υιός Αλέξανδρος Υψηλάντης.

» Εις όλους τους ομογενείς μας είναι γνωστά τα άπειρα ελέη, όσα η αέναος της εφ'ημάς τεταγμένης κραταιάς βασιλείας πηγή εξέχεεν εις τον κακόβουλον αυτόν Μιχαήλ. Από μικρού και ευτελούς τον ανύψωσεν εις βαθμούς και μεγαλεία. Από αδόξου και ασήμου τον προήγαγεν εις δόξας και τιμάς, τον επλούτισε, τον περιέθαλψε, τέλος πάντων τον ετίμησε και με τον λαμπρότατον της ηγεμονίας αυτής θρόνον και τον κατέστησεν άρχοντα λαών. Αυτός όμως, φύσει κακόβουλος ων, εφάνη τέρας έμψυχον αχαριστίας και συνεφώνησε μετά του Αλεξάνδρου Υψηλάντου, υιού του δραπέτου και φυγάδος εκείνου Υψηλάντου, όστις παραλαβών μερικούς ομοίους του βοηθούς ετόλμησε να έλθη αίφνης εις την Μολδαυίαν, και αμφότεροι απονενοημένοι επίσης, αλαζόνες και δοξομανείς, η, μάλλον ειπείν, ματαιόφρονες, εκήρυξαν του γένους ελευθερίαν και με την φωνήν αυτήν εφείλκυσαν πολλούς των εκεί κακοήθεις και ανοήτους. Διασπείραντες και αποστόλους εις διάφορα μέρη, δια να εξαπατήσωσι και να εφελκύσωσιν εις τον ίδιον της απωλείας κρημνόν και άλλους πολλούς των ομογενών μας.

» Δια να δυνηθώσι δε τρόπον τινά να ενθαρρύνωσι τους ακούοντας μετεχειρίσθησαν και το όνομα της ρωσσικής Δυνάμεως, προβαλλόμενοι, ότι και αυτή είναι σύμφωνος με τους στοχασμούς και τα κινήματά των, πρόβλημα διόλου (=εντελώς) ψευδές και ανύπαρκτον, και μόνον της ιδικής των κακοβουλίας και ματαιοφροσύνης γέννημά τε και αποκύημα. Επειδή εν ω τοιούτον είναι αδύνατον ηθικώς και πολλής πρόξενον μομφής εις την ρωσσικήν αυτοκρατορίαν, και ο ίδιος ενταύθα εξοχώτατος πρέσβυς αυτής έδωκεν έγγραφον πληροφορίαν, ότι ουδεμίαν η είδησιν η μετοχήν έχει το ρωσσικόν κράτος εις αυτήν την υπόθεσιν, καταμεμφόμενον μάλιστα και αποτροπιαζόμενον του πράγματος την βδελυρίαν. Και προσεπιπλέον η αυτού εξοχότης ειδοποίησεν εξ επαγγέλματος τα διατρέχοντα, υπομνήσας το βασίλειον κράτος, ότι ανάγκη πάσα να φροντίση ευθύς εξ αρχής τον αποσκορακισμόν και την διάλυσιν των τοιούτων κακών. Και τόσον εκ της ειδοποιήσεως ταύτης, όσον και από τα έγγραφα, τα οποία επιάσθησαν από μέρους των μουχαφίσιδων των βασιλικών σερχατίων, και από άλλους πιστούς ομογενείς επαρρησιάσθησαν, έγινε γνωστή εις το πολυχρόνιον κράτος η ρίζα και η βάσις όλου αυτού του κακοήθους σχεδίου.

» Με τοιαύτας ραδιουργίας εσχημάτισαν την ολεθρίαν σκηνήν οι δύο ούτοι και οι τούτων συμπράκτορες φιλελεύθεροι, μάλλον δε μισελεύθεροι, και επεχείρησαν εις έργον μιαρόν, θεοστυγές και ασύνετον, θέλοντες να διαταράξωσι την άνεσιν και ησυχίαν των ομογενών μας πιστών ραγιάδων της κραταιάς βασιλείας, την οποίαν απολαμβάνουσιν υπό την αμφιλαφή αυτής σκιαν με τόσα ελευθερίας προνόμια, όσα δεν απολαμβάνει άλλο έθνος υποτελές και υποκείμενον, ζώντες ανενόχλητοι με τας γυναίκας και τα τέκνα των, με τας περιουσίας και καταστάσεις, και με την ύπαρξιν της τιμής των, και κατ'εξοχήν με τα προνόμια της θρησκείας, ήτις διεφυλάχθη και διατηρείται ασκανδάλιστος μέχρι της σήμερον επί ψυχική ημών σωτηρία. Αντί λοιπόν φιλελευθέρων εφάνησαν μισελεύθεροι, και αντί φιλογενών και φιλοθρήσκων εφάνησαν μισογενείς, μισόθρησκοι και αντίθεοι, διοργανίζοντες, φευ, οι ασυνείδητοι με τα απονενοημένα κινήματά των την αγανάκτησιν της ευμενούς κραταιάς βασιλείας εναντίον των ομογενών μας υπηκόων της, και σπεύδοντες να επιφέρωσι κοινόν και γενικόν τον όλεθρον εναντίον παντός του γένους

» Και αγκαλά είναι γνωστόν, ότι, όσοι είναι κατηρτισμένοι τω όντι εις την ευσέβειαν, όσοι νουνεχείς και τίμιοι και των ιερών κανόνων και θείων νόμων ακριβείς φύλακες δεν θέλουν δώσει ευηκοΐαν εις τας ψευδολογίας των αχρείων εκείνων και κακοβούλων, επειδή όμως είν'ενδεχόμενον να συνηρπάσθησάν τινες και παρασυρθώσι και άλλοι, δια τούτο προκαταλαμβάνοντες εκ προνοίας εκκλησιαστικής πάσιν υμίν τα σωτήρια, και γράφοντες μετά των περί ημάς ιερωτάτων συναδέλφων, του μακαριώτατου πατριάρχου των Ιεροσολύμων, των εκλαμπροτάτων και περιφανέστατων προυχόντων του γένους, των τιμιωτάτων πραγματευτών, των αφ'εκάστου ρουφετίου προκριτωτέρων και όλων των εν τη βασιλευούση ορθοδόξων μελών εκάστης τάξεως και εκάστου βαθμού, συμβουλεύομεν και παραινούμεν και εντελλόμεθα και παραγγέλλομεν πάσιν υμίν τοις κατά τόπον αρχιερεύσι, τοις ηγουμένοις των ιερών μοναστηρίων, τοις ιερεύσι των εκκλησιών, τοις πνευματικοίς πατράσι των ενοριών, τοις προεστώσι και ευκαταστάτοις των κωμοπόλεων και χωρίων, και πάσιν απλώς τοις κατά τόπον προκρίτοις να διακηρύξητε την απάτην των ειρημένων κακοποιών και κακοβούλων ανθρώπων, και να τους υποδείξητε και να τους στηλιτεύσητε πανταχού ως κοινούς λυμεώνας και ματαιόφρονας, και να προσέχητε όσον το δυνατόν εις τας απάτας αυτών και ραδιουργίας, γινώσκοντες, ότι η μόνη απόδειξις της αθωότητός των είναι να εμφανίσωσιν όσα γράμματα λάβωσι τυχόν εις χείρας περί της αυτής υποθέσεως, η ειδήσεις μάθωσι, και να παρρησιάσωσιν οι μεν ενταύθα εν βασιλευούση προς ημάς, οι δ'εν τοις έξω μέρεσιν εις τους κατά τόπον αρχιερείς και τους διοριζομένους παρ'ημών εκκλησιαστικούς εξάρχους και τους βασιλικούς εξουσιαστάς και διοικητάς δηλοποιούντες και παραδιδόντες και εκείνους τους απλουστέρους, όσοι ήθελον φωραθή ότι ενεργούν ανοίκεια του ρεαγιαδικού χαρακτήρος, καθότι οι τοιούτοι διαταράσσουσι την γενικήν ησυχίαν, και κατακρημνίζουσι τους αδυνάτους και αθώους ομογενείς μας εις της απωλείας το βάραθρον.

» Και τόσον υμείς οι αρχιερείς, οι μοναστηριακοί, οι ιερωμένοι, και οι προεστώτες και ευκατάστατοι και πρόκριτοι εκάστου τόπου με την άγρυπνον προσοχήν σας, όσον και οι λοιποί εκάστης τάξεως και βαθμού άνθρωποι με τας εκ μέρους σας αδιαλείπτους συμβουλάς και νουθεσίας και κατά τας πατρικάς και προνοητικάς εκκλησιαστικάς ημών οδηγίας και παραινέσεις να γενήτε εδραίοι και αμετακίνητοι επί του κέντρου του ρεαγιαλικίου, και εξ όλης ψυχής και καρδίας σας να διαφυλάττητε την πίστιν και κάθε υποταγήν και ευπείθειαν εις αυτήν την θεόθεν εφ'ημάς τεταγμένην κραταιάν και αήττητον βασιλείαν, και να αποδεικνύητε εντελώς με όλα τα πραγματικά της ειλικρινείας σημεία. Καθότι η μετ'ευχαριστίας και ειλικρινείας υποταγή χαρακτηρίζει και την προς Θεόν αγάπην και πίστιν, και την προς τας θείας αυτού εντολάς και τας υπαγορεύσεις των θείων νόμων και ιερών κανόνων υπακοήν, και την ευγνωμοσύνην της καρδίας ημών δια τ'άπειρα ελέη, όπου απολαμβάνομεν παρά της βασιλικής φιλανθρωπίας.

» Επειδή δε προς τοις άλλοις εγένετο γνωστόν, ότι οι το σατανικόν της δημεγερσίας φρόνημα επινοήσαντες, και εταιρείαν (=Φιλική Εταιρεία) τοιαύτην συστησάμενοι προς αλλήλους, συνεδέθησαν και με τον δεσμόν του όρκου, γινωσκέτωσαν, ότι ο όρκος αυτός είναι όρκος απάτης, είναι αδιάκριτος, και όμοιος με τον όρκον του Ηρώδου, όστις δια να μη φανή παραβάτης του όρκου του, απεκεφάλισεν Ιωάννην τον Βαπτιστήν. Αν ήθελεν αθετήσει τον παράλογον όρκον του, τον οποίον επενόησεν η άλογος επιθυμία του, έζη βέβαια τότε ο θείος Πρόδρομος, ώστε ενός απλού όρκου επιμονή τον θάνατον έφερε του Προδρόμου.

» Η επιμονή άρα του όρκου εις διατήρησιν των υποσχεθέντων παρά της φατρίας ταύτης, πραγματευομένης ουσιωδώς την απώλειαν ενός ολοκλήρου γένους, πόσον είναι ολεθρία και θεομίσητος είναι φανερόν. Εξ εναντίας, η αθέτησις του όρκου αυτού απαλλάττουσα το γένος εκ των επερχομένων απαραμυθήτων δεινών, είναι θεοφιλής και σωτηριώδης. Δια τούτο τη χάριτι του παναγίου Πνεύματος έχει η εκκλησία αυτόν διαλελυμένον, και αποδέχεται και συγχωρεί εκ καρδίας τους μετανοούντας και επιστρέφοντας, και την προτέραν απάτην ομολογούντας, και το πιστόν ρεαγιαλίκι αυτών εναγκαλιζομένους ειλικρινώς. Ταύτα αμέσως να κοινολογήσετε εις όλους τους γνωστούς σας, και να κατασταθήτε όλοι προσεκτικώτεροι, ανατρέποντες και διαλύοντες ως αραχνώδη υφάσματα όσα η απάτη και η κακοβουλία των πρωταιτίων εκείνων καθ'οιονδήποτε τρόπον συνέπλεξε.

» Επειδή, εάν, ο μη γένοιτο, δεν ήθελε καθαρισθή η θανατηφόρος αύτη λύμη, και φωραθώσί τινες τολμώντες εις επιχειρήματα εναντία των καθηκόντων του ρεαγιαλικίου, κοντά οπού οι τοιούτοι έχουσι να παιδευθώσι χωρίς ελέους και οικτιρμών (μη γένοιτο, Χριστέ βασιλεύ!), αμέσως θέλει εξαφθή η δικαία οργή του κράτους καθ'υμών, και ο θυμός της εκδικήσεως γενικός των εχλιϊσλάμιδων, και θέλουν εκχυθή τόσων αθώων αίματα αδίκως και παραλόγως, καθώς αποκριματίστως ταύτα πάντα διεσάλπισεν η κραταιά και αήττητος βασιλεία δια του εκδοθέντος και επ'ακροάσει κοινή ημών αναγνωσθέντος υψηλού βασιλικού προσκυνητού ορισμού.

» Εκείνους δε τους ασεβείς πρωταιτίους και απονενοημένους φυγάδας και αποστάτας ολεθρίους να τους μισήτε και να τους αποστρέφησθε και διανοία και λόγω, καθότι και η εκκλησία και το γένος τους έχει μεμισημένους, και επισωρεύει κατ'αυτών τας παλαμναιοτάτας και φρικωδεστάτας αράς ως μέλη σεσηπότα, τους έχει αποκεκομμένους της καθαράς και υγιαινούσης χριστιανικής ολομελείας, ως παραβάται δε των θείων νόμων και κανονικών διατάξεων, ως καταφρονηταί του ιερού χρήματος της προς τους ευεργέτας ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας, ως ενάντιοι ηθικών και πολιτικών όρων, ως την απώλειαν των αθώων και ανευθύνων ομογενών μας ασυνειδήτως τεκταινόμενοι, αφωρισμένοι υπάρχειεν και κατηραμένοι και ασυγχώρητοι, και μετά θάνατον άλυτοι, και τω αιωνίω υπόδικοι αναθέματι, και αυτοί, και όσοι τοις ίχνεσιν αυτών κατηκολούθησαν η κατακολουθήσωσι του λοιπού, αν μη θελήσωσιν εννοήσαι την αρπαγήν και απάτην, και επιστραφήναί τε και βαδίσαι την ευθείαν της σωτηρίας οδόν, αν δεν αναλάβωσιν, ο εστι, τον εντελή χαρακτήρα του ρεαγιαδικού αυτών επαγγέλματος.

» Τα αυτά δε και κατά της αρχιερωσύνης σας και ιερωσύνης σας επανατείνομεν, εάν μη βασίσητε εις όσα εν Πνεύματι αγίω αποφαινόμεθα δια του παρόντος εκκλησιαστικώς, εάν δεν δείξητε εν έργω την επιμέλειάν σας και προθυμίαν εις την διάλυσιν των σκευωριών, εις την αναστολήν των καταχρήσεων και αταξιών, εις την επιστροφήν των πλανηθέντων εις την άμεσον και έμμεσον καταδρομήν και εκδίκησιν των επιμενόντων εις τα αποστατικά φρονήματα, εάν δεν συμφωνήσητε τη εκκλησία του Θεού, και, εν ενί λόγω, εάν καθ'οιονδήτινα τρόπον δολιευθήτε και κατενεχθήτε κατά της κοινής ημών ευεργέτιδος κραταιάς βασιλείας, έχομεν υμάς αργούς πάσης ιεροπραξίας, και τη δυνάμει του παναγίου Πνεύματος εκπτώτους του βαθμού της αρχιερωσύνης και ιερωσύνης και τω πυρί της γεέννης ενόχους, ως την κοινήν του γένους απώλειαν προτιμήσαντας.

» Ούτω τοίνυν γινώσκοντες, ανανήψατε προς Θεού και ποιήσατε καθώς γράφομεν εκκλησιαστικώς, και γενικώς παρακελευόμεθα, και μη άλλως εξ αποφάσεως, ότι περιμένομεν κατά τάχος την αισίαν των γραφομένων αποπεράτωσιν, ίνα και η του Θεού χάρις και το άπειρον έλεος είη μετά πάντων υμών.

» αωκα (1821), εν μηνί Μαρτίω.

» Υπεγράφη συνοδικώς επάνωθεν του ιερού θυσιαστηρίου παρά της ημών μετριότητος και της μακαριότητός του (Ιεροσολύμων) και πάντων των συναδέλφων αγίων αρχιερέων. »



Ο ΤΡΙΤΟΣ ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ

[Ο αφορισμός αυτός είναι εμπιστευτικός και απευθύνθηκε αποκλειστικά προς τους Αρχιερείς (όχι στον κατώτερο Κλήρο) χωρίς εντολή του Σουλτάνου και εν αγνοία της Τουρκικής κυβέρνησης.]

3 «ΓPHΓOPIOΣ

» Ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

» Ιερώτατε μητροπολίτα... υπέρτιμε και έξαρχε Πλαγηνών, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών μετριότητος, κύριε (δείνα) χάρις είη σου τη ιερότητι και ειρήνη παρά Θεού.

» Πόσον διετάραξε τας καρδίας ου μόνον των εκκλησιαστικών αλλά και πάντων των εν τη βασιλευούση κατοίκων ομογενών από μικρού έως μεγάλου το απροσδόκητον αποστατικόν αυτόθι κίνημα, αδυνατούμεν γραφή παραδούναι.

» Όλοι πενθούντες και σκυθρωπάζοντες μένομεν εκστατηκότες, ότι και της εκκλησίας και της θεόθεν εφ'ημάς τεταγμένης κραταιάς και αηττήτου βασιλείας έφθασεν επί τοσούτον αγνώμων και αχάριστος να φανή ο επί την ηγεμονίαν ταύτην, ως μη ώφειλε, προαχθείς Μιχαήλ, και με το πρόσχημα της ελευθερίας να κηρυχθή τω πράγματι και τη αληθεία εχθρός του γένους επίσημος, συμφωνήσας τω φυγάδι εκείνω και επίσης αγνώμονι Αλεξάνδρω τω Υψηλάντη. Αυτοί μήτε τα προς Θεόν όσια μήτε τα προς ανθρώπους δίκαια διατηρήσαντες, καταπατήσαντες και θρησκευτικά και ηθικά, ου μόνον εξηπάτησαν τους αυτόθι ουτιδανούς και αφελεστέρους αλλά και το γένος όλον ασυνειδότως εσυκοφάντησαν, προβαλλόμενοι το κακοηθέστατον σχέδιον αυτό ως εθνικόν.

» Αλλ'η θεία πρόνοια και η επαγρύπνησις της κραταιάς και αηττήτου βασιλείας, δια των κατά τόπους φωραθέντων γραμμάτων και εξ αυτής της επαγγελματικώς δοθείσης ειδοποιήσεως του εξοχωτάτου πρέσβεως της Ρωσσίας, απεκάλυψε την σκηνήν, και εγνώσθη η βάσις και η αρχή πόθεν, και εφωράθη το ψεύδος του προβλήματος και η απάτη, την οποίαν αναισχύντως μεταχειρίζονται, ως έχοντες δήθεν συνεργόν εις τοιούτους σκοπούς ολεθρίους την Ρωσσικήν Δύναμιν, καθώς ταύτα πάντα διεκηρύχθησαν και δια του επίτηδες επ'αυτή τη υποθέσει εκδοθέντος και σήμερον επ'ακροάσει κοινή πάντων ημών αναγνωσθέντος υψηλού βασιλικού προσκυνητού ορισμού.

» Το βασιλικόν κράτος επεχείρησεν ευτάκτως την ανατροπήν του κακοήθους σχεδίου, και η αγία του Χριστού εκκλησία, κατά χρέος απαραίτητον επαγρυπνούσα υπέρ των απανταχού ομογενών, εξέδωκε γράμματα και διένειμε δι'εξάρχων, υπαγορεύουσα τοις ομογενέσι κοινώς τε και κατά μέρος τα σωτήρια και στηρίζουσα πάντας εις το πιστόν του ρεαγιαλικίου και τα χρέη της ειλικρινούς ευπειθείας και υποταγής, εκείνους δε τους πρωτουργούς και τους αμεταμελήτως αυτοίς κατακολουθούντας και συμφωνούντας αραίς αλύτοις καθυποβάλλει και αναθέμασιν, ως προφανώς ολετήρας και την έκχυσιν τόσων και τόσων αθώων αιμάτων ομογενών ασπλάγχνως και απανθρώπως επιθυμήσαντας.

» Τοιαύτα γράμματα στέλλονται προσφόρως και εις την επαρχίαν της ιερότητός σου και των θεοφιλεστάτων επισκόπων σου, εκ των οποίων γραμμάτων και ακριβέστερον πληροφορείσαι, ιδίως δε γράφοντες και δια της παρούσης εντελλόμεθά σοι εκλησιαστικώς να διασαλπίσης εις όλους τους υπό την πνευματικήν σου προστασίαν Χριστιανούς τας εννοίας των εκκλησιαστικών μας γραμμάτων, να αγωνισθής εκ παντός τρόπου εις το ν'αποδείξης την πλάνην, εις την οποίαν ευρίσκονται, να διαλύσης τους ματαίους στοχασμούς των και τέλος πάντων ν'αποδείξης, ότι με την επιμονήν αυτών εις το απονενοημένον τούτο κίνημα διοργανίζουσι τον όλεθρον όλου του γένους, να πληροφορήσης αυτούς, ότι, αν δεν διορθώσωσι το σφάλμα με μίαν τελείαν και ειλικρινή μεταμέλειαν, η εκκλησία τους έχει αποκεκομμένους της των πιστών ολομελείας και αποβλήτους και ενόχους τω αιωνίω αναθέματι.

» Προ πάντων δε προσεκτικώτατος έσο η ιερότης σου· αγαπητέ αδελφέ, εννόησον ότι έχεις να δως απολογίαν επί του αδεκάστου βήματος του Κυρίου ημών εν τη φοβερά εκείνη ημέρα της ετάσεως περί όλων των αυτόθι ομογενών και των αλλαχού ευρισκομένων και εξ αιτίας αυτών κακόν τι υποστησομένων.

» Εκ της χειρός σου εκζητηθήσεται το αίμα αυτών, αν μη και λόγω και έργω δεν προφθάσης την αναγκαίαν θεραπείαν και διόρθωσιν, αν δεν εκτελέσης τα αρχιερατικά χρέη σου, μεταπείθων τους εξαπατηθέντας, αποδεχόμενος και συγχωρών τους μετανοούντας και των όρκων εκείνων των σατανικών απαλλάττων, μισών, αποστρεφόμενος, καταδιώκων και κατατρέχων τους λιποτακτήσαντας, και κατά πάντα συμφρονών τη Θεού εκκλησία και τη εφ'ημάς θεοδότω κραταιά βασιλεία, καθότι, εάν, ο μη γένοιτο, αντιδιατεθής και άλλα παρά τα εκκλησιαστικώς γραφόμενα επιχειρήσης η λόγω η έργω η διανοία, σε έχομεν εξ εκείνης της ώρας έκπτωτον του αρχιερατικού βαθμού, αυτοκατάκριτον και μέλος αλλότριον και ξένον της εκκλησίας του Θεού και καθαιρέσει αμετακλήτω ένοχον.

»Διο, περιπόθητε αδελφέ, αγωνίσθητι όσον το δυνατόν, δια ν'αποφύγης τον ψυχικόν κίνδυνον, ότι εν οχετοίς δακρύων και το στελλόμενόν σοι συνοδικόν γράμμα επί του θείου υπεγράφη θυσιαστηρίου· ούτως εξεκαύθη η δικαία της εκκλησίας αγανάκτησις κατά των κοινών φθορέων και λυμεώνων.

» Περιμένομε να χαροποιηθώμεν με τας ταχείας αποκρίσεις σου, δηλωτικάς της αισίας των γραφομένων αποπερατώσεως, δια να σε καταστέψωμεν και με τας κοινάς ημών ευχάς και ευφημίας, η δε του Θεού χάρις είη μετά της αρχιερωσύνης σου.

» Γρηγόριος ο Κωνσταντινουπόλεως εν Χριστώ αδελφός.

» αωκα (1821) Μαρτίου κα (21)».



Κείμενα του Ευγενίου Β , διαδόχου του Γρηγορίου Ε

[Εγκύκλιος του πατριάρχη Ευγενίου Β (Αύγουστος του 1821). Απευθύνεται σε όλους τους «Ρωμαίους», ιερωμένους και λαϊκούς, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι οποίοι καλούνται όσοι απ'αυτούς εξεγέρθηκαν κατά του Τούρκου κατακτητή να καταθέσουν τα όπλα και να δηλώσουν υποταγή και υπακοή στο κυρίαρχο Οθωμανικό Κράτος.]

3«...Όσοι αυθαδώς ετολμήσατε να εξοπλισθήτε κατά της κοινής ημών τροφού ευεργέτιδος κραταιάς βασιλείας, να καταθέσητε αμέσως τα όπλα και να αναλάβητε το αρχαίον σχήμα της εντελούς και ειλικρινούς υποταγής και ευπειθείας σας προς αυτήν, και να αποπτύσητε το σατανικόν και μάταιον της ανταρσίας φρόνημα, οι δε λοιποί πάντες να μένητε εδραίοι και αμετακίνητοι εις το πιστόν του ραγιαλικίου... υπό την αμφιλαφή σκιαν του βασιλείου κράτους...»

[Άλλη συνοδική εγκύκλιος του Ευγενίου Β (Ιανουάριος 1822) απευθύνεται στους κατοίκους της Κρήτης κατ'αρχήν, της Πελοποννήσου και των νησιών γενικά του Αιγαίου Πελάγους στη συνέχεια.]

3«...Οι ανά πάσαν την νήσον Κρήτην και τας υποκειμένας αυτή Επισκοπάς οικούντες Ρωμαίοι... όσοι αδιαφορούντες εις τας εκκλησιαστικάς ημών παραινέσεις και πατρικάς συμβουλάς και επιμένοντες εις τα θεοστυγή αυτού του χριστιανικού χαρακτήρος αλλότρια εκείνα κινήματα, η ανομία αυτών επί τον τράχηλον αυτών και κρίμα λήψονται εαυτοίς και κατάκριμα, καθότι άφευκτος η κατ'αυτών δικαίως επαπειλουμένη πανωλεθρία· και ουκ έσται αυτοίς ιλασμός η σωτηρία μήτε σωματική μήτε ψυχική, αλλά κακοί κακώς οιμώξουσι και καταστραφήσονται εκ μιας...

3» Σεις, φευ, καταπατήσαντες και θεία και ανθρώπινα δικαιώματα, αθετήσαντες και ευαγγελικούς νόμους και κανόνας αποστολικούς, νοσήσαντες μίαν απαραδειγμάτιστον αχαριστίαν, ομοίαν με εκείνην του προδότου Ιούδα, ετολμήσατε να λάβητε όπλα εις χείρας και να υψώσητε αποστασίας σημαίαν, τ'αυτόν ειπείν αντιστρατευσάμενοι εναντίον του επουρανίου βασιλέως και Θεού ημών υπό στρατηγώ τω αρχεκάκω σατάν και παμπονήρω διαβόλω, του οποίου εφεύρημα και γέννημα είναι το είδος αυτό της αποστασίας, και αυτό εκ πρώτης αρχής ενέπνευσεν εις το πνεύμα των πρωτοπλάστων μέσα εις τον παράδεισον. Ενί λόγω με το βδελυρόν αυτό κίνημα και με τους σατανικούς αυτούς τρόπους, εις μεν την εκκλησίαν του Θεού και εις όλον το ήσυχον γένος επροξενήσατε μελαγχολίαν και λύπην ανείκαστον (...)

3» Όθεν, χριστιανοί αδελφοί, τέκνα της Ανατολικής ημών εκκλησίας, όσοι κάτοικοι της Πελοποννήσου και όσοι του Αιγαίου πελάγους, όσοι πλέετε την θάλασσαν και όσοι ευρίσκεσθε εις την ξηράν, όσοι ενί λόγω, είτε παραλογιζόμενοι οίκοθεν είτε απατώμενοι άλλοθεν, εφθάσατε να νοσήσετε την κατηραμένην ταύτην νόσον και να λάβητε όπλα εις χείρας με αποστατικά φρονήματα, ακούσατε της πατρικής μας φωνής, ήτις πηγάζει από πόνον εγκάρδιον, έλθετε εις εαυτούς, αποπτύσατε το σατανικόν αυτό φρόνημα της ανοήτου αποστασίας, ρίψατε τα όπλα τα αίτια της κοινής σας καταστροφής, αναλάβετε τον προγονικόν ρεαγιαδικόν χαρακτήρα, φιλιωθήτε με τον Θεόν, δια να έχητε και την εύνοιαν της υπό Θεού τεταγμένης κραταιάς και αηττήτου βασιλείας...»
Σχετικό θέμα εδώ 
https://eleusisdiagoridon.blogspot.gr/2016/03/blog-post_432.html
Πηγή: http://freeinquiry.gr/webfiles/pro.php?id=268

Ισοκράτης, Αρεοπαγιτικός: Η αξιοκρατική επιλογή των αρχόντων κατά το παρελθόν

October 12, 2017, 10:00 am

≫ Next: Ποιος είναι ο άριστος- Η έννοια της αριστείας !!

≪ Previous: Ξέρω τι έκανες για την Ελληνική επανάσταση παπά.

$

0

0

(ΙΣΟΚΡ 7. Πίστις: §20–76): Η αξιοκρατική επιλογή των αρχόντων κατά το παρελθόν

ΙΣΟΚΡ 7.20–27

[20] Οἱ γὰρ κατ’ ἐκεῖνον τὸν χρόνον τὴν πόλιν διοικοῦντες κατεστήσαντο πολιτείαν οὐκ ὀνόματι μὲν τῷ κοινοτάτῳ καὶ πραοτάτῳ προσαγορευομένην, ἐπὶ δὲ τῶν πράξεων οὐ τοιαύτην τοῖς ἐντυγχάνουσι φαινομένην, οὐδ’ ἣ τοῦτον τὸν τρόπον ἐπαίδευε τοὺς πολίτας ὥσθ’ ἡγεῖσθαι τὴν μὲν ἀκολασίαν δημοκρατίαν, τὴν δὲ παρανομίαν ἐλευθερίαν, τὴν δὲ παρρησίαν ἰσονομίαν, τὴν δ’ ἐξουσίαν τοῦ ταῦτα ποιεῖν εὐδαιμονίαν, ἀλλὰ μισοῦσα καὶ κολάζουσα
τοὺς τοιούτους βελτίους καὶ σωφρονεστέρους ἅπαντας τοὺς πολίτας ἐποίησεν.

Εκείνοι λοιπόν που είχαν τη διοίκηση της πολιτείας κατά την παλαιότερη εποχή, εγκατέστησαν πολίτευμα που δεν είχε μόνον όνομα προσφιλέστατο σ’ όλους και γλυκύτατο, ενώ στην πραγματικότητα δεν έδινε την εντύπωση αυτή στους πολιτευομένους και δεν προετοίμαζε τους πολίτας ώστε να θεωρούν την ακολασία δημοκρατία, την παρανομία ελευθερία, την αθυροστομία ισότητα δικαιωμάτων, ούτε τέλος την εξουσία να κάνουν όλα αυτά ευδαιμονία, αλλά πολίτευμα που παρέδιδε στο μίσος και στην τιμωρία τους ανθρώπους αυτού του είδους και που κατώρθωσε με τον τρόπο αυτό να κάμη όλους τους πολίτας καλύτερους και φρονιμώτερους.

[21] Μέγιστον δ’ αὐτοῖς συνεβάλετο πρὸς τὸ καλῶς οἰκεῖν τὴν πόλιν, ὅτι δυοῖν ἰσοτήτοιν νομιζομέναιν εἶναι, καὶ τῆς μὲν ταὐτὸν ἅπασιν ἀπονεμούσης, τῆς δὲ τὸ προσῆκον ἑκάστοις, οὐκ ἠγνόουν τὴν χρησιμωτέραν, ἀλλὰ τὴν μὲν τῶν αὐτῶν ἀξιοῦσαν τοὺς χρηστοὺς καὶ τοὺς πονηροὺς ἀπεδοκίμαζον ὡς οὐ δικαίαν οὖσαν,

Εξαιρετική μάλιστα συμβολή για την καλή διοίκηση της πολιτείας παρείχε το γεγονός ότι, επειδή υπάρχει η δοξασία ότι υπάρχουν δύο είδη ισότητος και ότι η μία απονέμει σ’ όλους τα ίδια δικαιώματα και η άλλη ό,τι πρέπει στον καθένα, δεν αγνοούσαν τη χρησιμώτερη, αλλ’ εκείνην που έδινε τα ίδια δικαιώματα και στους ηθικούς ανθρώπους και στους πονηρούς, την απεδοκίμαζαν, γιατί την εθεωρούσαν άδικη,

[22] τὴν δὲ κατὰ τὴν ἀξίαν ἕκαστον τιμῶσαν καὶ κολάζουσαν προῃροῦντο καὶ διὰ ταύτης ᾤκουν τὴν πόλιν, οὐκ ἐξ ἁπάντων τὰς ἀρχὰς κληροῦντες, ἀλλὰ τοὺς βελτίστους καὶ τοὺς ἱκανωτάτους ἐφ’ ἕκαστον τῶν ἔργων προκρίνοντες. τοιούτους γὰρ ἤλπιζον ἔσεσθαι καὶ τοὺς ἄλλους, οἷοί περ ἂν ὦσιν οἱ τῶν πραγμάτων ἐπιστατοῦντες.

ενώ εκείνην που παρείχε δικαιώματα ανάλογα με την αξία του καθενός και ετιμωρούσε πάλι αναλόγως των περιστάσεων, την προτιμούσαν και σύμφωνα μ’ αυτήν ερρύθμιζαν τη διοίκηση της πολιτείας, και δεν εξέλεγαν τους άρχοντας απ’ όλους τους πολίτας ανεξαιρέτως, αλλά για κάθε αξίωμα προέκριναν τον καλύτερο και τον ικανώτερο, γιατί ενόμιζαν ότι και οι άλλοι πολίται θα είναι όμοιοι μ’ εκείνους που αναλαμβάνουν υπεύθυνα τη διοίκηση των πολιτικών πραγμάτων.

[23] Ἔπειτα καὶ δημοτικωτέραν ἐνόμιζον εἶναι ταύτην τὴν κατάστασιν ἢ τὴν διὰ τοῦ λαγχάνειν γιγνομένην· ἐν μὲν γὰρ τῇ κληρώσει τὴν τύχην βραβεύσειν καὶ πολλάκις λήψεσθαι τὰς ἀρχὰς τοὺς ὀλιγαρχίας ἐπιθυμοῦντας, ἐν δὲ τῷ προκρίνειν τοὺς ἐπιεικεστάτους τὸν δῆμον ἔσεσθαι κύριον ἑλέσθαι τοὺς ἀγαπῶντας μάλιστα τὴν καθεστῶσαν πολιτείαν.

Εκτός αυτού ενόμιζαν ότι η εκλογή αυτή των αρχόντων είναι περισσότερο αρεστή στο λαό από την εκλογή που γίνεται διά κλήρου. Γιατί κατά την κλήρωση είναι πολύ ενδεχόμενο να ευνοηθή από την τύχη και να καταλάβη αξίωμα πολιτικό άνθρωπος με τάσεις ολιγαρχικές, ενώ κατά την πρόκριση των ικανωτέρων πολιτών ο λαός θα είναι ο κυρίαρχος να εκλέξη εκείνους που αγαπούν ξεχωριστά το υφιστάμενο καθεστώς.

[24] Αἴτιον δ’ ἦν τοῦ ταῦτα τοῖς πολλοῖς ἀρέσκειν καὶ μὴ περιμαχήτους εἶναι τὰς ἀρχάς, ὅτι μεμαθηκότες ἦσαν ἐργάζεσθαι καὶ φείδεσθαι, καὶ μὴ τῶν μὲν οἰκείων ἀμελεῖν τοῖς δ’ ἀλλοτρίοις ἐπιβουλεύειν, μηδ’ ἐκ τῶν δημοσίων τὰ σφέτερ’ αὐτῶν διοικεῖν, ἀλλ’ ἐκ τῶν ἑκάστοις ὑπαρχόντων, εἴ ποτε δεήσειε, τοῖς κοινοῖς ἐπαρκεῖν, μηδ’ ἀκριβέστερον εἰδέναι τὰς ἐκ τῶν ἀρχείων προσόδους ἢ τὰς ἐκ τῶν ἰδίων γιγνομένας αὑτοῖς.

Αιτία δε του να είναι αυτά πιο αρεστά στο πλήθος και να μην είναι περιζήτητα τα αξιώματα, ήταν το ότι είχαν αποκτήσει τη συνήθεια να εργάζωνται με υπολογισμό και να μη παραμελούν τις δικές τους υποθέσεις, ούτε να κάνουν σχέδια εις βάρος των άλλων, ούτε τέλος να τακτοποιούν τις ατομικές τους υποθέσεις εις βάρος του δημοσίου, αλλ’ αντιθέτως από εκείνα που έχει ο καθένας, αν καμμιά φορά χρειασθή, να προσφέρη χάριν των κοινών πραγμάτων και να μην έχουν ακριβέστερη γνώση για τα δημόσια έσοδα παρά για τους δικούς των πόρους.

[25] οὕτω δ’ ἀπείχοντο σφόδρα τῶν τῆς πόλεως, ὥστε χαλεπώτερον ἦν ἐν ἐκείνοις τοῖς χρόνοις εὑρεῖν τοὺς βουλομένους ἄρχειν ἢ νῦν τοὺς μηδὲν δεομένους· οὐ γὰρ ἐμπορίαν, ἀλλὰ λειτουργίαν ἐνόμιζον εἶναι τὴν τῶν κοινῶν ἐπιμέλειαν, οὐδ’ ἀπὸ τῆς πρώτης ἡμέρας ἐσκόπουν ἐλθόντες εἴ τι λῆμμα παραλελοίπασιν οἱ πρότερον ἄρχοντες, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον εἴ τινος πράγματος κατημελήκασιν τῶν τέλος ἔχειν κατεπειγόντων.

Απέφευγαν δε τόσο πολύ κάθε ανάμιξή τους στην πολιτική, ώστε ήταν δυσκολώτερο να βρη κανείς την εποχή εκείνη αυτούς που είχαν τη διάθεση να γίνουν άρχοντες, παρά σήμερα εκείνους που δεν επιδιώκουν τα αξιώματα. Γιατί δεν εθεωρούσαν εμπορική επιχείρηση αλλ’ υψηλό υπούργημα τη φροντίδα για τη διοίκηση των κοινών πραγμάτων και δεν επρόσεχαν από την πρώτην ημέρα της αναλήψεως της αρχής αν οι προκάτοχοί τους ελησμόνησαν κανένα πλεόνασμα για να το οικειοποιηθούν αυτοί, αλλά πολύ περισσότερο επρόσεχαν αν έδειξαν αδιαφορία για καμμίαν υπόθεση που λόγω της επειγούσης φύσεώς της ήταν ανάγκη να τακτοποιηθή.

[26] Ὡς δὲ συντόμως εἰπεῖν, ἐκεῖνοι διεγνωκότες ἦσαν ὅτι δεῖ τὸν μὲν δῆμον ὥσπερ τύραννον καθιστάναι τὰς ἀρχὰς καὶ κολάζειν τοὺς ἐξαμαρτάνοντας καὶ κρίνειν περὶ τῶν ἀμφισβητουμένων, τοὺς δὲ σχολὴν ἄγειν δυναμένους καὶ βίον ἱκανὸν κεκτημένους ἐπιμελεῖσθαι τῶν κοινῶν ὥσπερ οἰκέτας, καὶ δικαίους μὲν γενομένους ἐπαινεῖσθαι καὶ στέργειν ταύτῃ τῇ τιμῇ,

Και για να μιλήσω με συντομία, εκείνοι είχαν τη γνώμη ότι πρέπει ο λαός ως τύραννος να διορίζη τους άρχοντας και να τιμωρή εκείνους που παρανομούν και να παίρνη αποφάσεις για τα ζητήματα που αμφισβητούνται, εκείνοι δε που είχαν χρόνο διαθέσιμο και αρκετή περιουσία, είχαν τη γνώμη ότι πρέπει να φροντίζουν, ως υπηρέται, για το συμφέρον των δημοσίων πραγμάτων και, αν αποδειχθούν δίκαιοι, να επαινούνται και να αρκούνται σ’ αυτή την τιμή,

[27] κακῶς δὲ διοικήσαντας μηδεμιᾶς συγγνώμης τυγχάνειν ἀλλὰ ταῖς μεγίσταις ζημίαις περιπίπτειν. καίτοι πῶς ἄν τις εὕροι ταύτης βεβαιοτέραν ἢ δικαιοτέραν δημοκρατίαν, τῆς τοὺς μὲν δυνατωτάτους ἐπὶ τὰς πράξεις καθιστάσης, αὐτῶν δὲ τούτων τὸν δῆμον κύριον ποιούσης;

αν πάλι διοικήσουν κακώς την πολιτεία, να μην ελπίζουν σε καμμιά επιείκεια, αλλ’ αντιθέτως να τιμωρούνται με την αυστηρότερη ποινή. Πώς είναι λοιπόν δυνατόν να βρη κανείς στερεώτερα θεμελιωμένη ή δικαιότερη δημοκρατία από εκείνην, η οποία αναθέτει στους πιο ικανούς πολίτας την υπεύθυνη διαχείριση της εξουσίας, ενώ συγχρόνως επιβάλλει κυρίαρχο το λαό σ’ αυτούς τους ίδιους τους άρχοντες;

Μτφρ. Α.Μ. Γεωργαντόπουλος, Μ. Πρωτοψάλτης & Ι. Ιωαννίδη–Φαληριώτη. [1939] χ.χ. Ισοκράτης. Λόγοι. ΙΙ, Αρεοπαγιτικός, Ευαγόρας, Ελένη, Πλαταϊκός, Περί του ζεύγους. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

***

[20] Οι διοικούντες δηλαδή (Σόλων και Κλεισθένης) κατ’ εκείνον τον χρόνον την πόλιν, δεν ίδρυσαν πολίτευμα ονομαζόμενον μεν δι’ ονόματος κοινοτάτου και ωραιοτάτου, μη φαινόμενον δε εις την εφαρμογήν τοιούτον εις τους ζώντας κατ’ αυτό, ουδέ ίδρυσαν τοιούτον πολίτευμα το οποίον κατά τέτοιον τρόπον εξεπαίδευε τους πολίτας, ώστε να θεωρούν την μεν ακολασίαν δημοκρατίαν, την δε παρανομίαν ελευθερίαν, την αυθάδειαν ισονομίαν, ευτυχίαν δε την άδειαν του να πράττη καθένας ταύτα, αλλ’ ίδρυσαν πολίτευμα το οποίον με το να μισή και να τιμωρή τους τοιούτους έκαμνεν όλους τους πολίτας καλυτέρους και σωφρονεστέρους.
[21] Πάρα πολύ δε εβοήθησεν αυτούς εις την καλήν διοίκησιν της πόλεως, διότι ενώ εθεωρούντο ότι υπάρχουν δύο ισότητες, και η μία αποδίδει το ίσον εις όλους, η δε άλλη το πρέπον εις έκαστον, δεν ηγνόουν την χρησιμωτέραν ισότητα, αλλ’ απεδοκίμαζον την ισότητα εκείνην, η οποία έκρινε αξίους των ιδίων αμοιβών και τιμών τους φαύλους,
[22] επροτιμούσαν δε εκείνην (την ισότητα) η οποία τιμά και τιμωρεί καθένα σύμφωνα με την αξίαν του, και διά ταύτης διοικούσαν την πόλιν μη εκλέγοντες διά κλήρου τους άρχοντας εξ όλων των πολιτών, αλλά προτιμώντες εις έκαστον έργον τους αρίστους και ικανωτάτους. Διότι ήλπιζον ότι τοιούτοι θα είναι και οι άλλοι πολίται, οποίοι ακριβώς θα είναι και οι κυβερνώντες την πόλιν.
[23] Έπειτα δε εθεώρουν πως η κατά τοιούτον τρόπον εγκατάστασις των αρχόντων είναι περισσότερον συμφέρουσα εις τον λαόν, παρά η γινομένη διά κλήρου· διότι ενόμιζον ότι εις μεν την κλήρωσιν θα βραβεύση (θα κρίνει) η τύχη και πολλάκις θα καταλάβουν τας διαφόρους αρχάς οι επιθυμούντες την ολιγαρχίαν, με το να προτιμώνται δε οι ικανώτατοι, ότι ο λαός είναι κύριος να εκλέξη τους παρά πολύ αγαπώντας το υπάρχον πολίτευμα.
[24] Αίτιον δε του να αρέσουν ταύτα εις τον λαόν και να μη είναι περιζήτητοι αι εξουσίαι, είναι ότι είχον μάθει οι πολίται να εργάζωνται και να μη είναι σπάταλοι, και να μη αμελούν μεν τα ατομικά των συμφέροντα να επιβουλεύωνται δε τα ξένα, αλλά να βοηθούν και το κράτος εκ της ατομικής των περιουσίας, οσάκις παρουσιάζετο ανάγκη, (και δεν είχον μάθει) να γνωρίζουν ακριβέστερον τας εκ του δημοσίου ταμείου προερχομένας προσόδους των, από τας προερχομένας εκ των κτημάτων των.
[25] Τόσον πολύ δε απείχον του να αναλάβουν εξουσίαν τινά, ώστε δυσκολώτερον ήτο κατ’ εκείνους τους χρόνους να εύρη κανείς τους επιθυμούντας να άρχουν παρά τώρα εκείνους, που δεν έχουν ανάγκην να άρχουν· διότι την δημόσιαν υπηρεσίαν δεν την εθεώρουν εμπόριον, αλλά τιμητικόν αξίωμα, ουδέ εσκέπτοντο από της πρώτης ημέρας μόλις ανελάμβανον την εξουσίαν, εάν οι προηγούμενοι άρχοντες έχουν αφήσει κάτι που να τους φέρη κέρδη, αλλά πολύ περισσότερον εσκέπτοντο, εάν οι προηγούμενοι άρχοντες είχαν παραμελήσει καμμίαν υπόθεσιν από εκείνας που έπρεπε επειγόντως να διεκπεραιωθούν.
[26] Εν συντόμω δε, εκείνοι είχον καταλάβει ότι πρέπει ο μεν λαός ως απόλυτος άρχων να διορίζη τους άρχοντας και να τιμωρή τους παραβαίνοντας το καθήκον των, και να κρίνη διά τα αμφισβητούμενα, οι δε έχοντες την ευκαιρίαν και αρκετήν περιουσίαν να φροντίζουν διά την διοίκησιν της πόλεως ως υπηρέται του λαού και να επαινούνται μεν, αν φανούν δίκαιοι, και να είναι ευχαριστημένοι διά ταύτην την τιμήν,
[27] να μη συγχωρούνται δε, αν εκτελούν κακώς το καθήκον των, αλλά να τιμωρούνται αυστηρότατα. Και βέβαια πώς κανείς δύναται να εύρη ασφαλεστέραν και δικαιοτέραν δημοκρατίαν από ταύτην, η οποία διώριζε μεν άρχοντας τους ικανωτάτους, έκαμνε δε τον λαόν απόλυτον κύριον των εκλεγέντων τούτων αρχόντων;
Μτφρ. Σ. Τζουμελέας. 1949. Ισοκράτους Αρεοπαγιτικός, Περί Ειρήνης. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.
Πύλη για την Ελληνική γλώσσα

ΠΗΓΗ 

Το διαβάσαμε από το: Ισοκράτης, Αhttp://thesecretrealtruth.blogspot.com/2016/03/blog-post_17.html#ixzz41gC0Cc5p

Ποιος είναι ο άριστος- Η έννοια της αριστείας !!

October 12, 2017, 12:00 pm

≫ Next: Ο ΑΡΧΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΩΝ ΠΕΤΡΑΛΩΝΩΝ-(Η ΛΟΓΟΚΡΙΜΕΝΗ ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΥΕΝΕΔ)

≪ Previous: Ισοκράτης, Αρεοπαγιτικός: Η αξιοκρατική επιλογή των αρχόντων κατά το παρελθόν

$

0

0

Να γίνεις σπουδαίος, να διαπρέψεις, να είσαι ο καλύτερος. Αυτή η ανταγωνιστική διάθεση ήταν η κινητήρια δύναμη της αρχαίας Ελλάδας σε όλους τους τομείς, αυτή είναι και στον σύγχρονο κόσμο, τουλάχιστον στις χώρες που έχουν να επιδείξουν σημαντικά επιτεύγματα.
«Πάντα να αριστεύεις και να γίνεσαι καλύτερος απ'όλους» ήταν η πρώτη προτροπή προς τους νέους, από την εποχή του Ομήρου. Τίποτα δεν πρόσφερε μεγαλύτερη ικανοποίηση από την αριστεία!

Ποιος είναι ο άριστος

Άριστος ήταν ο Αχιλλέας. Αυτός ο οξύθυμος, κακομαθημένος βασιλιάς που δεν σήκωνε μύγα στο σπαθί του. Ήταν όμως ανίκητος στη μάχη! Ήταν η εγγύηση της επιτυχίας για αυτούς που τον είχαν στο πλευρό τους.

Άριστος ήταν ο Οδυσσέας, ο πολυμήχανος και πονηρός Ιθακιώτης, ο οποίος, χωρίς να υστερεί σε γενναιότητα, κέρδιζε τις περισσότερες μάχες με τα λόγια και τις ιδέες του.

Άριστος ήταν ο Θαλής από τη Μίλητο, ένας από τους «φυσικούς φιλοσόφους», τους γεννήτορες της φιλοσοφικής σκέψης. Αρίστευσε στο πνεύμα, γιατί κατάφερε να το χρησιμοποιήσει μ'έναν τρόπο πρωτόγνωρο για την εποχή του: αντί να παραμείνει προσκολλημένος στην εικόνα που έδιναν οι μυθολογικές αφηγήσεις για τον κόσμο, έψαξε μέσα στον κόσμο να βρει τις απαντήσεις.

Άριστος ήταν ο Θεμιστοκλής, ο καπάτσος και εύστροφος στρατηγός, που ήξερε να πείθει και τους πιο στενοκέφαλους. Η δική του ξεχωριστή ευφυία έσωσε όλον τον πληθυσμό της Αθήνας, τότε που μπήκαν οι Πέρσες και ρήμαξαν τα πάντα.

Άριστος ήταν ο Περικλής, ο ψυχρός κι απόμακρος στρατηγός, που χωρίς ποτέ να χαϊδέψει τ'αυτιά κανενός, οι Αθηναίοι τον ψήφιζαν για 14 χρόνια. Γιατί ήταν ο καλύτερος ομιλητής, ο καλύτερος στη διαχείριση κρίσεων και τόσο ψύχραιμος που τον αποκαλούσαν Ολύμπιο. Άριστος και στην αντοχή, γιατί παρά το σφυροκόπημα που δέχτηκε από την αντιπολίτευση, εκείνος έπραξε αυτό που θεωρούσε σωστό για την πόλη του. Και από τα δημιουργήματα αυτού του άριστου άνδρα, αντλούμε ακόμα ηθικό και υλικό όφελος.

Άριστος ήταν και ο Αλέξανδρος, ο τόσο ξεχωριστός που ονομάστηκε Μέγας. Άριστος στη δύναμη ψυχής, στην αποφασιστικότητα, στη στρατηγική σκέψη, στην επίτευξη στόχων. Σε αυτόν τον σκληρό πεισματάρη οφείλει η Ελλάδα τη δόξα που μέχρι σήμερα συνοδεύει το όνομά της.

Άριστοι, ο καθένας στον τομέα του, ήταν πολλοί ακόμα, που είχαν την τύχη να ζήσουν σε ένα περιβάλλον που ενθάρρυνε την αριστεία και την επιβράβευε με τιμές εν ζωή και υστεροφημία κατόπιν. Γλύπτες, ποιητές, ρήτορες, φιλόσοφοι, στρατιωτικοί, πολιτικοί, επιστήμονες, αθλητές, άφησαν πίσω τους μια ανεκτίμητη περιουσία - από την οποία ακόμα τρεφόμαστε - επειδή ήθελαν και μπορούσαν να γίνουν άριστοι στο είδος τους. Μπορούσε βέβαια ν'αριστεύσει κάποιος και στο εμπόριο, αν ενδιαφερόταν μόνο για οφέλη υλικά. Αλλά, οπουδήποτε και αν δοκίμαζε την τύχη του, ήξερε πως υπάρχουν όρια, τα οποία δεν επιτρεπόταν να ξεπεράσει.

Μέτρον άριστον

Οι αρχαίοι λάτρευαν την ισονομία, αλλά δεν έβλεπαν με καλό μάτι την εξίσωση. Αυτός που είχε ένα ιδιαίτερο ταλέντο, όχι μόνο μπορούσε, αλλά και όφειλε να το αναπτύξει και να γίνει σπουδαίος, τιμώντας έτσι τον εαυτό του, την οικογένειά του και την πατρίδα του. Ωστόσο, δεν ήταν αφελείς. Γνώριζαν ότι η ανθρώπινη φιλοδοξία εύκολα οδηγεί στην υπερβολή και τίποτα δεν απεχθάνονταν περισσότερο από την έλλειψη μέτρου. Ο ανταγωνισμός είχε όρια, τα οποία όλοι γνώριζαν από την ημέρα που γεννήθηκαν.

Μπορούμε να τα συνοψίσουμε σε πέντε δελφικά παραγγέλματα:

ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ, τίποτα σε υπερβολή. Ο καθένας οφείλει να συγκρατεί τον εαυτό του μέσα στα όρια που έχει θέσει η κοινωνία που τον ανέθρεψε.

ΥΒΡΙΝ ΜΙΣΕΙ. Η υπέρβαση των ανθρώπινων μέτρων, η υπέρμετρη αλαζονεία δεν μένει ατιμώρητη. Εκείνος που θα πιστέψει πως, επειδή είναι σπουδαίος στον τομέα του, μπορεί να περνιέται για θεός, σύντομα θα χάσει το μυαλό του και θα οδηγηθεί σε παράκρουση. Τότε επεμβαίνει η Νέμεσις, η ύψιστη τιμωρία.

ΥΦΟΡΩ ΜΗΔΕΝΑ, να μην υποβλέπεις κανέναν, όσο ψηλά κι αν φτάσεις. Ο σπουδαίος άνθρωπος οφείλει να είναι ευγενικός και ευπροσήγορος με όλους. Έτσι προστατεύει τον εαυτό του από την αλαζονεία και ωφελεί όλους τους άλλους γύρω του.

ΠΡΑΤΤΕ ΔΙΚΑΙΑ. Να δίνεις στον καθένα αυτό που του αξίζει, έτσι όρισε τη δικαιοσύνη ο Αριστοτέλης. Ούτε να χαρίζεσαι σε αυτόν που δεν αξίζει ούτε να στερείς από αυτόν που δεν αξίζει. Όσο ψηλά κι αν φτάσεις, ποτέ δεν φτάνεις ψηλότερα από τη δικαιοσύνη.

ΠΛΟΥΤΕΙ ΔΙΚΑΙΩΣ. Ο πλούτος δεν ήταν δαιμονοποιημένος στην αρχαία Ελλάδα. Ο άδικος πλούτος ήταν. Μπορούσε κανείς να κυνηγήσει το κέρδος, αν ήθελε, αλλά έπρεπε να το κάνει νόμιμα και να συνεισφέρει το μερίδιο που του αναλογούσε στην πολιτεία.

Γιατί να αριστεύει κάποιος;

Ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορεί κανείς να κατανοήσει τη ζωή στην ολότητά της και να τη ζήσει όσο το δυνατόν πληρέστερα, είναι η επιδίωξη της αριστείας. Έτσι γεννήθηκε ο πολιτισμός, επειδή ο κάθε άνθρωπος θέλει να γίνεται ικανότερος, να ξεχωρίζει από τους άλλους, να κάνει πράγματα για τα οποία θα τον θαυμάζουν, να ωφελήσει τον εαυτό του και τον κόσμο. Έτσι εξελίχθηκε η σκέψη, η επιστήμη, η τεχνολογία. Κάποιοι άριστοι έκαναν το μεγάλο βήμα και έλυσαν προβλήματα που απασχολούσαν και τους μη άριστους.

Σ'έναν κόσμο που ο λιγότερο ικανός έχει τις ίδιες απολαβές με τον άριστο, τι θα κινητοποιεί την επιθυμία να γίνει κάποιος καλύτερος; Και τι νόημα έχει να προσπαθεί κανείς να κατακτήσει μια κορυφή, αν φτάνοντας κατάκοπος εκεί πάνω έχουν ήδη φτάσει εκεί οι μέτριοι με ελικόπτερο;

Η επιθυμία να ξεχωρίσουμε, να γίνουμε καλύτεροι και να κάνουμε τη διαφορά, είναι εγγενής. Η επιβράβευση είναι το κίνητρο. Αν δεν υπάρχει το κίνητρο, τότε η επιθυμία είτε θα μαραζώσει κι ένα μεγάλο ταλέντο θα αδρανοποιηθεί είτε θα στραφεί στο περιθώριο της κοινωνίας, αναζητώντας χώρο να εξελιχθεί και να επιβραβευτεί. Αν τον βρει, τότε ο ταλαντούχος άνθρωπος θα στραφεί εναντίον της κοινωνίας την οποία κανονικά θα είχε ωφελήσει.

Ο ΑΡΧΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΩΝ ΠΕΤΡΑΛΩΝΩΝ-(Η ΛΟΓΟΚΡΙΜΕΝΗ ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΥΕΝΕΔ)

October 12, 2017, 8:00 pm

≫ Next: Η τρανή δικαίωση του Άρη Πουλιανού που πέρασε απαρατήρητη

≪ Previous: Ποιος είναι ο άριστος- Η έννοια της αριστείας !!

$

0

0

ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 40 ΧΡΟΝΙΑ !!!

Το 1977 η αείμνηστη Λίλα Κουρκουλάκου σκηνοθέτησε για λογαριασμό της ΥΕΝΕΔ ένα συγκλονιστικό οδοιπορικό αναφορικά με τα επιστημονικά επιτεύγματα του Δ-ρα Άρη Πουλιανού και των συνεργατών του στο σπήλαιο Πετραλώνων Χαλκιδικής

Η τρανή δικαίωση του Άρη Πουλιανού που πέρασε απαρατήρητη

October 12, 2017, 10:00 pm

≫ Next: Οι κυνοκέφαλοι στην Αρχαία Ελλάδα -α'

≪ Previous: Ο ΑΡΧΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΩΝ ΠΕΤΡΑΛΩΝΩΝ-(Η ΛΟΓΟΚΡΙΜΕΝΗ ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΥΕΝΕΔ)

$

0

0

Επιστολή του Γ. Γάκη

Ο Καθηγητής κ. Αρης Πουλιανός , μέλος τού Μόνιμου Διεθνούς Ινστιτούτου Ανθρωπολογικών καί Εθνολογικών Επιστημών τής UNESCO , δικαιώνεται γιά μία ακόμη φορά από τήν διεθνή
επιστημονική κοινότητα.

Θεμελίωσε μέ ακλόνητα επιστημονικά στοιχεία :

- ΤΗΝ ΑΥΤΟΧΘΟΝΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗ.
- ΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ.
- ΤΗΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΟΤΟ ΠΡΟΣ ΒΟΡΡΑ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ.

Επίσης ,

- ΑΝΕΤΡΕΨΕ ΤΗΝ ΕΩΛΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΦΡΟΚΕΝΤΡΙΣΜΟΥ.
- ΚΑΤΕΡΡΙΨΕ ΤΑ ΜΩΡΟΦΙΛΟΛΟΓΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙ ΙΝΔΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ, ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΜΟΕΘΝΙΑΣ.

Τά ευρήματα στά Πετράλωνα τής Χαλκιδικής , στήν Τρίλλια καί στό Ελαιοχώρι , τόν καθιστούν ζωντανό θρύλο τών
Ελλήνων καί οι αγώνες μισού αιώνα επιστημονικού , καί όχι μόνο , μόχθου , ο διωγμός του καί οί περιπέτειές του στίς αίθουσες τών δικαστηρίων , τόν ανέδειξαν σέ έναν από τούς επιφανέστερους ΕΡΓΑΤΕΣ τής ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ διεθνώς.
Γ.Γ.
……………………………………….

Δικαίωση για τον Α.Πουλιανό από Καίμπριτζ και Ευρωπαϊκή Ανθρωπολογική Ένωση
Αναρτήθηκε από τον/την visaltis στο Δεκεμβρίου 14, 2012

Το Καίμπριτζ επιμένει, ψέγει το υπ. Πολιτισμού: 700.000 (και όχι 300.000) χρόνων το κρανίο των Πετραλώνων.

Παράλληλα με τις εργασίες του 18ου Συνεδρίου της Πανευρωπαϊκής Ανθρωπολογικής Ενώσεως, που πραγματοποιήθηκε στην Άγκυρα 3-6 Σεπτεμβρίου 2012, συνεδρίασε τρις το Διοικητικό της Συμβούλιο. Ανάμεσα σ’ άλλα ζητήματα εξετάσθηκαν κι εκείνα που σχετίζονται με:
Το Σπήλαιο Πετραλώνων Χαλκιδικής.
Το κρανίο του Αρχανθρώπου και
Την ακατανόητη απομάκρυνση του Άρη Πουλιανού από το Ανθρωπολογικό Μουσείο, το οποίο δημιούργησε ο ίδιος δίπλα στο σπήλαιο, με δικά του έξοδα και μόχθο μισού αιώνος, πρακτικά χωρίς κρατική βοήθεια.

Οι αποφάσεις των παραπάνω συμβουλίων αποτελούν ουσιαστικά συνέχεια προηγούμενων αποφάσεων της Ενώσεως, που είχαν ληφθεί στα Πετράλωνα Χαλκιδικής (1982), την Φλωρεντία (1984) ή το Πόζναν της Πολωνίας (2010).

Οι αποφάσεις της Πανευρωπαϊκής Ανθρωπολογικής Ενώσεως για τα Πετράλωνα συνοψίσθηκαν σε μια επιστολή προς το ελληνικό υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων Πολιτισμού και Αθλητισμού, της 5.9.2012, που υπογράφει ο πρόεδρος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, Νίκολας Μάτσι-Ταίυλορ (η οποία έλαβε τον αριθμό 49294 / 28.9.2012 με προορισμό την ΔΙΠΚΑ, στο γενικό πρωτόκολλο της Δ/νσεως Διοικητικού).

Παρακάτω δημοσιεύεται η επιστολή αυτή, με την ελπίδα ότι τούτην την φορά – ύστερα από παρέλευση μιας ολόκληρης 30ετίας – να υπάρξουν επί τέλους απαντήσεις, οι οποίες να είναι και αντάξιες του ονόματος που φέρει η ελληνική Γενική Γραμματεία Πολιτισμού.

University of Cambridge
Department of Archaeology and Anthropology
Professor C G Nicholas Mascie-Taylor
Head of Department
Pembroke Street
Cambridge CB2 3QY
Tel: +44 (0) 1223 335456 +44 (0) 1223 335456
Email: nmt1@cam.ac.uk

Σας γράφω εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ανθρωπολογικής Ενώσεως (η οποία είναι η επαγγελματική και ακαδημαϊκή «στέγη» υπό την οποία συνενώνονται όλες οι εθνικές – ευρωπαϊκές εταιρείες βιολογικής ανθρωπολογίας), με σκοπό να εκφρασθούν οι ανησυχίες μας σχετικά με την διατήρηση του Σπηλαίου και του Κρανίου των Πετραλώνων, την παραπληροφόρηση για την χρονολόγηση του κρανίου, όπως επίσης τους χειρισμούς του προσωπικού φυλάξεως του Σπηλαίου.

Οι βάσεις των ανησυχιών μας εστιάζονται στο γεγονός ότι το κρανίο έχει υποστεί πολλές φθορές από διάφορες χαρακιές, καθώς και το ότι η κορώνα ενός δοντιού (του 1ου δεξιού γομφίου) έχει αφαιρεθεί. Σύμφωνα με την Ανθρωπολογική Εταιρεία Ελλάδος αυτό που απαιτείται είναι μία λεπτομερής περιγραφή της παρούσης καταστάσεως διατηρήσεως του κρανίου, έτσι ώστε κανείς στο μέλλον να μην μπορεί αυθαίρετα να προκαλέσει κάποια περαιτέρω καταστροφή. Αναφύεται επίσης το πρόβλημα της χρονολογήσεως, η οποία έχει επιστημονικώς προσδιορισθεί περίπου στα 700.000 χρόνια πριν και όχι 300.000, όπως αποδίδεται σε αναρτημένο πίνακα (σήμερα μπροστά στο Σπήλαιο). Παρά την λεπτομερή καταγραφή ανασκαφών και ευρημάτων, τα οποία όμως χρήζουν περαιτέρω δημοσίας παρουσιάσεως, δεν μπορεί να προληφθεί οιαδήποτε απώλεια δειγμάτων (απολιθωμάτων κλπ.), καθ’ ότι ουδέποτε έχουν καταλογογραφηθεί (όπως θα άρμοζε σε επίσημο κρατικό φορέα).

Είναι πολύ ατυχές το ότι η ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία σταμάτησε τον δρ. Άρη Πουλιανό από παραπέρα εργασίες στο Σπήλαιο, χωρίς οποιαδήποτε εξήγηση. Είναι επίσης πολύ ανησυχητικό το γεγονός ότι κατά το τρέχον έτος ο δρ. Πουλιανός και η σύζυγός του δέχθηκαν σωματική επίθεση με τραυματισμό μέσα στο σπίτι τους, και οι ένοχοι δεν έχουν εντοπισθεί. Επίσης (ο δρ. Πουλιανός) προκλήθηκε φραστικά εν όσω προσπαθούσε να δώσει μία ομιλία σε εκπαιδευτικούς και μαθητές, μετά από σχετική πρόσκλησή τους.

Αναγνωρισμένοι ανθρωπολόγοι και γεωλόγοι κατ’ επανάληψη έχουν εμποδισθεί κατά την πρόσβαση στο Σπήλαιο και τα ευρήματά του για περαιτέρω έρευνες, ουσιαστικά χωρίς κανέναν λόγο. Εξ άλλου, ενωρίτερα αυτήν την χρονιά υπήρξε παραπληροφόρηση του Ελληνικού Κοινοβουλίου αναφορικά με οικονομικά θέματα του Σπηλαίου.

Προσβλέποντας σε απαντήσεις στα παραπάνω ζητήματα.

Δικός σας,
Καθηγητής Νίκολας Μάτσι-Ταίυλορ